مکاسب

[ویکی اهل البیت] این کتاب از مهمترین کتاب های فقهی شیعه در باب معاملات محسوب می شود و از زمان تألیف تاکنون ، متن درسی حوزه های علمیه شیعه قرار گرفته است، مؤلف به طور استدلالی به مباحث معاملات نظر دوخته و به ذکر و تحلیل کلمات فقهای پیشین توجه عمیقی داشته است و وجوه مختلف یک مسئله فقهی را با بیان تردیدهای ویژه خود، ترسیم می نماید.
مؤلف در این کتاب به سه مبحث مهم پرداخته است: مکاسب محرمه، بیع، خیارات و پایان کتاب به برخی رساله های متفرقه اختصاص یافته است که عناوین آن ها عبارتند از: تقیه، عدالت، قضا از میت، مواسعه و مضایقه، ارث، قاعده من ملک شیئا ملک الاقرار به، نفی ضرر ، رضاع ، مجرد عقد بر زن موجب تحریم او بر پدر و پسر عقدکننده می گردد.
کتاب المکاسب یکی از مهم ترین کتب فقهی استدلالی و از بهترین و معروف ترین تألیفات شیخ اعظم انصاری( قده) و حاصل عمر و خلاصۀ افکار این فقیه الهی می باشد. از زمان نگارش این کتاب به دلیل نحوۀ ورود به مباحث فقهی و کیفیت استدلال بی نظیرش مدار دروس در دورۀ سطح و محور بحث درس خارج فقه تجارت بوده و به همین دلیل شروح و حواشی متعددی بر آن زده شده است که مهم ترین آنها حواشی:
- آخوند خراسانی( م 1329 ق)،
- سید محمد کاظم یزدی( م 1337 ق)،
- میرزا علی ایروانی( م 1354 ق)،
- آقا رضا همدانی( م 1322 ق)،
- شیخ محمد حسین اصفهانی( م 1361 ق)،

[ویکی شیعه] مکاسب (کتاب). کتاب المکاسب یا کتاب المتاجر نام کتابی فقهی نوشته شیخ انصاری از علمای شیعه است و شروح و حواشی بسیاری بر آن نوشته اند. این کتاب از متون آموزشی حوزه علمیه در دوره سطح است.
مرتضی فرزند محمّد امین انصاری دزفولی(۱۲۱۴ق) از علمای بزرگ شیعه در قرن ۱۳ق بود که «بعد از صاحب جواهر، مرجعیت عامه یافت». . دو کتاب معروف او رسائل و مکاسب کتاب درسی طلاب شده و علمای بعد از او شاگرد و پیرو مکتب اویند. آثار وی، همچون آثار عالمان بزرگی مانند محقق حلی، علامه حلی و شهید اول، مورد توجه بوده و محققان بسیاری بر آنها شرح یا حاشیه نوشته اند.
این کتاب از دقیق ترین آثار شیخ انصاری در فقه است ویکی از منابع اصلی فقه استدلالی و آموزش آن در حوزه های علمیه بوده است. عالمان شیعی از همان زمان انتشار کتاب، شرح ها و تعلیقه ها و ترجمه های فراوانی نگاشته اند.

مکاسب (المکاسب). مَکاسِب (المَکاسِب)
(یا: المتاجر) تألیف شیخ مرتضی انصاری، کتابی به عربی، در فقه استدلالی امامیه، مشتمل بر بخش معاملات. از متون درسی در حوزه های علمیۀ امامیه است و در فقه معاملی، از منابع دست اول تلقی می شود. مؤلف در هر مسئله همۀ اقسام موضوع بحث را ذکر و هر قسم را جداگانه بررسی و پیش از ورود در بحث، سیر منطقی آن را به ترتیب منطقی معیّن می کند. این اثر بسیار مورد عنایت فقیهان امامیه است، حتی محور مباحث بیشتر درس های خارج نیز هست. مصباح الفقاهه، که تقریر درس های سید ابوالقاسم خویی، به اهتمام محمدعلی توحیدی است، بر محور مکاسب تألیف یافته است. مهم ترین حاشیه بر این اثر، تقریر درس خارج محمدحسین نائینی، با نام مُنیة الطالب تدوین شیخ موسی خوانساری است. حواشی و شرح و پیرامون آن بسیار است، مانند بُغیة الطالب اثر سید ابوالقاسم حسینی اشکوری؛ غایة الآمال اثر محمدحسن مامقانی؛ مفتاح المطالب اثر سید محمد تبریزی؛ نهج الطالب اثر محسن حجت کوه کمری؛ نهج الفقاهه اثر سید محسن حکیم و هدایةالطالب اثر فتاح شهیدی تبریزی. آقا رضا همدانی، آقا ضیا عراقی، سید ابوالقاسم خویی، آخوند خراسانی و بسیاری از فقیهان بزرگ امامیه بر این کتاب حاشیه دارند. سه رسالۀ مستقل از انصاری به نام های التقیة، العدالة و القضاء عن المیت ضمیمۀ این اثر است. مکاسب در زمان انصاری و با نظارت او و بعدها در شش جلد به چاپ رسیده است (قم، ۱۴۲۰).