موئینگی ( به انگلیسی: capillarity ) یکی از پدیده های فیزیکی ناشی از نیروهای چسبندگی سطحی است. اثر مویینگی روند یا جریانی است که باعث می شود مایع از درون خاک و از طریق ریشه و ساقه های گیاهان بالا آید و به شاخه ها و برگ ها برسد. نفوذ و عبور آب از دستمال کاغذی نیز ناشی از همین جریان است.
اگر یک لوله موئین ( لوله ای بسیار باریک ) شیشه ای را در آب قرار دهیم آب در لوله بالا می رود و سطح آن کاو ( مقعر ) خواهد بود اما اگر همین لوله را در جیوه مایع قرار دهیم، جیوه از سطح قبلی خود پایین تر می ایستد و سطح کوژ ( محدب ) پیدا می کند.
بین مولکولهای آب و شیشه نیروی چسبندگی سطحی قوی تر از نیروی پیوستگی بین مولکول های آب با یکدیگر است ( نیروی دگرچسبی بین مولکول های آب و مولکول های شیشه بیشتر از نیروی هم چسبی بین مولکول های آب است ) بنابراین مولکول های آب هرچه بیشتر به طرف مولکول های شیشه در سطح داخلی لوله موئین کشیده می شوند و در لوله بالا می روند.
اما در مورد جیوه برعکس، نیروی پیوستگی بین مولکول های جیوه با یکدیگر قوی تر از نیروی چسبندگی سطحی بین مولکول های جیوه و شیشه است ( نیروی هم چسبی بین مولکول های جیوه بیشتر از نیروی دگرچسبی بین مولکول های جیوه و مولکول های شیشه است ) پس مولکول های جیوه به طرف مرکز لوله کشیده می شوند و در سطحی برجسته تجمع می یابند.
ارتفاع بالا آمدن مایع در لوله موئین از فرمول زیر بدست می آید:
h = 2 γ cos θ c ρ R g
که در آن
میزان بالا آمدن مایع به فشار هوای بالای مایع ربطی ندارد.
هنگامی که مواد کوچک می شوند، رفتار آن ها تغییر می کند. در ابعاد خیلی خیلی کوچک نیروهای فیزیکی، رفتاری متفاوت از خود نشان می دهند. به عنوان نمونه، نیروی گرانش در ابعاد ماکرو برای ما اهمیت ویژه ای دارد، این در حالی است که این نیرو در ابعاد نانو قابل صرف نظر کردن می باشد.
برای درک تأثیر فناوری نانو بر مویینگی، دو تکه شیشه را فرض کنید که توسط یک گیره در کنار یکدیگر قرار داده شده اند. این مجموعه در آب قرار می گیرد. آب به دلیل خاصیت مویینگی میان دو قطعه شیشه بالا می آید. خاصیت مویینگی توانایی یک مایع برای حرکت در یک فضای بسیار باریک در خلاف جهت نیروی گرانش است. سطح آب در محلی که دو قطعه شیشه به یکدیگر نزدیک تر هستند بالاتر است. هر چقدر فضای بین دو قطعه شیشه کوچک و کوچک تر شود، سرعت حرکت آب افزایش می یابد. در دنیای نانو خاصیت مویینگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاگر یک لوله موئین ( لوله ای بسیار باریک ) شیشه ای را در آب قرار دهیم آب در لوله بالا می رود و سطح آن کاو ( مقعر ) خواهد بود اما اگر همین لوله را در جیوه مایع قرار دهیم، جیوه از سطح قبلی خود پایین تر می ایستد و سطح کوژ ( محدب ) پیدا می کند.
بین مولکولهای آب و شیشه نیروی چسبندگی سطحی قوی تر از نیروی پیوستگی بین مولکول های آب با یکدیگر است ( نیروی دگرچسبی بین مولکول های آب و مولکول های شیشه بیشتر از نیروی هم چسبی بین مولکول های آب است ) بنابراین مولکول های آب هرچه بیشتر به طرف مولکول های شیشه در سطح داخلی لوله موئین کشیده می شوند و در لوله بالا می روند.
اما در مورد جیوه برعکس، نیروی پیوستگی بین مولکول های جیوه با یکدیگر قوی تر از نیروی چسبندگی سطحی بین مولکول های جیوه و شیشه است ( نیروی هم چسبی بین مولکول های جیوه بیشتر از نیروی دگرچسبی بین مولکول های جیوه و مولکول های شیشه است ) پس مولکول های جیوه به طرف مرکز لوله کشیده می شوند و در سطحی برجسته تجمع می یابند.
ارتفاع بالا آمدن مایع در لوله موئین از فرمول زیر بدست می آید:
h = 2 γ cos θ c ρ R g
که در آن
میزان بالا آمدن مایع به فشار هوای بالای مایع ربطی ندارد.
هنگامی که مواد کوچک می شوند، رفتار آن ها تغییر می کند. در ابعاد خیلی خیلی کوچک نیروهای فیزیکی، رفتاری متفاوت از خود نشان می دهند. به عنوان نمونه، نیروی گرانش در ابعاد ماکرو برای ما اهمیت ویژه ای دارد، این در حالی است که این نیرو در ابعاد نانو قابل صرف نظر کردن می باشد.
برای درک تأثیر فناوری نانو بر مویینگی، دو تکه شیشه را فرض کنید که توسط یک گیره در کنار یکدیگر قرار داده شده اند. این مجموعه در آب قرار می گیرد. آب به دلیل خاصیت مویینگی میان دو قطعه شیشه بالا می آید. خاصیت مویینگی توانایی یک مایع برای حرکت در یک فضای بسیار باریک در خلاف جهت نیروی گرانش است. سطح آب در محلی که دو قطعه شیشه به یکدیگر نزدیک تر هستند بالاتر است. هر چقدر فضای بین دو قطعه شیشه کوچک و کوچک تر شود، سرعت حرکت آب افزایش می یابد. در دنیای نانو خاصیت مویینگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
wiki: مویینگی