موسیقی رنسانس

موسیقی رُنِسانس ( به انگلیسی: Renaissance music ) به موسیقی هنریِ اروپایی، بین سال های ۱۴۵۰ تا ۱۶۰۰ میلادی گفته می شود ( برخی مورخان آغاز رنسانس را از سال ۱۴۰۰ میلادی قرار داده اند ) . دورهٔ رنسانس را عصر نوزایی یا تجدید حیات خلاقیت انسان نیز نامیده اند. در این دوره، موسیقی نیز، مانند دیگر هنرها، پیشرفت چشمگیری داشته است. با اختراع چاپ، موسیقی رواج بیشتری یافته و بر شمار آهنگسازان و اجراکنندگان افزوده شد. در دورهٔ رنسانس، هم ساز با آرمان انسان جهانی، از هر تحصیل کرده ای انتظار می رفت که تعلیم موسیقی دیده باشد؛ چنان که بالداساره کاستیلیونه در سدهٔ شانزدهم میلادی در کتاب درباریان می نویسد: «درباری ای که موسیقی نداند خوشایندِ من نیست. [ ۱] » کلیسا همچنان حامی مهم موسیقی بود و در این زمان، بر شمار همسرایان کلیسا افزوده شد. با این حال، موسیقی کم کم به دربارها انتقال یافت. اشراف و شاهزادگان بر سر تصاحب بهترین آهنگسازان با یکدیگر به رقابت می پرداختند و هنگام سفر از قلعه ای به قلعهٔ دیگر، موسیقی دانانِ خود را نیز به همراه می بردند. شمار موسیقی دانان درباری از ده تا شصت تن در نوسان بود. موسیقی دانان شهر در اجتماع ها، مراسم ازدواج و آیین های مذهبی به اجرای موسیقی می پرداختند. به طورکلی، موسیقی دانان در این دوره از شأنی والاتر و درآمدی بیش از گذشته برخوردار بودند. ایتالیا به مرکز مهم موسیقی در سدهٔ شانزدهم بدل شده بود و آلمان، انگلستان، و اسپانیا حیات موسیقاییِ پویایی داشتند. از موسیقی دانان معروفِ این دوره می توان به ژوسکن د پره، جووانی پیرلوئیجی دا پالِسترینا، تامس ویلکس و تامس مورلی اشاره کرد.
در رنسانس نیز، مانند قرون وسطا، موسیقی آوازی نسبت به موسیقی سازی از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است. آهنگسازان رنسانس، موسیقی را برای تعالی بخشیدن به معنا و تأثیر متن به نگارش درمی آوردند. جوزپه زارلینو، نظریه پرداز موسیقی سده شانزدهم، می نویسد: «هنگامی که کلام بیانگر سوگ، درد، دلشکستگی، حسرت و چیزهایی از این گونه است، بگذار هارمونی آکنده از اندوه باشد. » در حالیکه آهنگسازان قرون وسطا، نسبت به تجسم هیجان کلام در موسیقی کم و بیش بی تفاوت بودند. اصطلاح نقاشی کلام که اغلب توسط آهنگسازان رنسانس به کار می رفته است، به معنای بیان موسیقایی تصویرهای ویژه شاعرانه است. برای مثال، گاه ممکن است واژه های هبوط از آسمان، با یک خط ملودیک پایین رونده همراه شود و واژهٔ دویدن با زنجیره ای از نت های تند و چابک به گوش برسد. با این حال، علی رغم تأکیدی که بر پیروی موسیقی از حس تصویری متن وجود داشته، موسیقی رنسانس شاید خوددار و آرام به نظر برسد. با آن که در موسیقی رنسانس، احساسات از گسترهٔ پهناوری برخوردار است، اما این احساسات اغلب به شیوه ای متعادل، متوازن و بدون تضادهای شدید دینامیک، رنگ آمیزی و ریتم بیان شده است.