مهجوریت قران

[ویکی فقه] مهجوریت قرآن. پیامی که در طول قرون اسلامی از آیه ۳۰ سوره فرقان برداشت شده است، بیان «نکوهش از مهجور کردن قرآن» است، که به عنوان شکایت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) در روز قیامت به محضر پروردگار عرضه می گردد. آیه «وقال الرسول یا رب ان قومی اتخذوا هذا القرآن مهجورا» موجب شده است تا بسیاری پس از بحث از ماهیت مهجوریت قرآن، عوامل آن را بازشناخته و از مهجوریت قرآن کاسته و هر چه سریعتر خود و دیگران را از دایره این قوم مهجور کننده بیرون کشیده و خویش را از ننگ آن برهانند.
در تفسیر مجمع البیان ذیل همین آیه آمده است: منظور از رسول در این آیه، محمد (صلی الله علیه و آله وسلّم) است که از قوم خود شکایت می کند که پروردگارا قوم من این قرآن را مهجور کردند! معنای «اتخذوا هذا القرآن مهجورا» این است که قرآن را مهجور کردند و آن را رها کردند... آن را متروک کرده و به دنبال شنیدن و فهمیدن آن نیستند. نزدیک به همین معنا را می توان در دیگر تفاسیر و ترجمه ها مشاهده کرد: شکوة پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به پیشگاه خداوند از مردم عصر خویش به خاطر متروک و مهجور ساختن قرآن کریم بوده است. نکته قابل توجه این است که گرچه مهجور کردن قرآن امری نکوهیده و مورد سرزنش و توبیخ است، ولی آیا پیام این آیه بیان کردن نکوهش مهجور کردن قرآن است، به تعبیر دیگر آیا «اتخذوا هذا القرآن مهجورا» دقیقا به معنای «قرآن را مهجور کردند» می باشد؟
معنای هجر
هجر یهجر با مصدر هجر یا هجران در مفردات راغب چنین معنا شده است: «مفارقة الانسان غیره اما بالبدن او باللسان او بالقلب»؛ یعنی «دوری کردن بدنی، زبانی یا قلبی از دیگری». بنابراین اگر خدای متعال در آیه مذکور از این فعل استفاده کرده بود معنای آن چنین می شد: از قرآن دوری کردند، اعراض کردند، آن را ترک کردند و خلاصه قرآن را مهجور نمودند. ولی کلمه «اتخاذ» که به معنای اخذ (به دست آوردن و تحصیل و گرفتن) است، هنگامی که با کلمه «مهجورا» آمده است، معنای جدیدی را القا می کند، که غیر از معنای مهجور کردن قرآن است، چرا که استفاده از فعل «اتخذوا» (گرفتند، تحصیل کردند و...) نوعی توجه به مفعول و پرداختن و دست یافتن به آن را القا می کند.علاوه بر آن چه گفته شد، برخی از لغت دانان نیز «هجر» را به معنای «ترک گفتن چیزی همراه با وجود نوعی ارتباط با آن» معنا نموده اند.
دلیل اصلی مهجوریت
در آیه سی ام سوره فرقان، خداوند با استفاده از کلمه «اتخذوا» بیانگر این نکته است که اتفاقا قوم رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) نه تنها قرآن را واننهاده اند و ترک نگفته اند، بلکه آن را در اختیار گرفته و به آن دست یافته اند ولی تمام مساله این است که این بدست آوردن و در اختیار گرفتن قرآن به گونه ای است که در اثر عدم درک صحیح و شناخت اصولی و استفاده شایسته و بایسته، قرآن در این میان عملا مهجور و متروک مانده است. همین مساله است که صدای شکایت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) را بلند می سازد که: من از بیگانگان هرگز ننالم که با من هر چه کرد آن آشنا کرد
معنای صحیح هجر
...