[ویکی فقه] منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام (کتاب). کتاب «منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام»، تالیف شیخ عباس بن شیخ حسن بن شیخ جعفر کاشف الغطاء (۱۲۵۳- ۱۳۲۳ ق)، از جمله شروح عربی کتاب « شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام » محقق حلی (۶۰۲- ۶۷۶ ق) است.
صاحب «الذریعة» چنین نوشته که مجلدی بزرگ از کتاب «منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام» در شرح باب متاجر و معاملات ، در نجف موجود است و متذکر شده که در کتاب «زندگانی و شخصیت شیخ انصاری »، صفحه ۲۲۷ نام سهل الغمام ضبط شده که اشتباه است.
شروح شرایع الاسلام
شروح کتاب «شرایع الاسلام» (که به گونه های مختلف مانند: شرح مزجی، تعلیقه و قال- اقول بوده) دو قسمند:۱. شرح هایی که نام خاصی ندارند و به نام «شرح شرایع الاسلام» معروفند، مانند شرح شهید ثانی ؛۲. شروحی که عناوین خاصی دارند و معروف ترین آنها عبارتند از: مسالک الافهام ، مدارک الاحکام ، جواهر الکلام ، مطالع الانوار و هدایة الانام. شارح در این کتاب با ذکر بخشی از عبارت شرایع، به شرح و توضیح آن پرداخته و بر عبارات شرایع تعلیقه زده است.
ساختار کتاب
مجموعه سه جلدی حاضر در واقع شرح بخشی از جلد دوم از مجموعه چهار جلدی کتاب «شرایع الاسلام» است. شرح حاضر مشتمل بر سه جزء است که در جزء اول، فصول دوم، سوم و چهارم از کتاب تجارت، در جزء دوم، فصول هفت گانه از کتاب وکالت و در جزء سوم، کتاب وقف و صدقات شرح و توضیح شده است. شارح در مقدمه به نام شیخ مرتضی انصاری و اینکه برخی عبارات ایشان را توضیح داده، اشاره کرده است ؛ البته در ذکر این عبارات کمتر به نام شیخ اشاره شده و بیشتر با نام استاد از ایشان یاد شده است . نویسنده گاه نیز با عباراتی چون «قال الوالد» و یا «فی تقاریر الوالد» مطالبی را نیز از پدر خود صاحب کتاب « انوار الفقاهة » نقل می کند این شرح برخلاف شروحی چون « جواهر الکلام » که تمامی ابواب فقه را در بر دارد، مشتمل بر شرح بخشی کوچک از کتاب عقود است و باید گفت که این شرح را نمی توان از جمله شروح معروف کتاب شرایع دانست. کتاب با بحث ناتمامی در باره فضیلت صدقه پنهانی به اتمام رسیده است.
صاحب «الذریعة» چنین نوشته که مجلدی بزرگ از کتاب «منهل الغمام فی شرح شرایع الاسلام» در شرح باب متاجر و معاملات ، در نجف موجود است و متذکر شده که در کتاب «زندگانی و شخصیت شیخ انصاری »، صفحه ۲۲۷ نام سهل الغمام ضبط شده که اشتباه است.
شروح شرایع الاسلام
شروح کتاب «شرایع الاسلام» (که به گونه های مختلف مانند: شرح مزجی، تعلیقه و قال- اقول بوده) دو قسمند:۱. شرح هایی که نام خاصی ندارند و به نام «شرح شرایع الاسلام» معروفند، مانند شرح شهید ثانی ؛۲. شروحی که عناوین خاصی دارند و معروف ترین آنها عبارتند از: مسالک الافهام ، مدارک الاحکام ، جواهر الکلام ، مطالع الانوار و هدایة الانام. شارح در این کتاب با ذکر بخشی از عبارت شرایع، به شرح و توضیح آن پرداخته و بر عبارات شرایع تعلیقه زده است.
ساختار کتاب
مجموعه سه جلدی حاضر در واقع شرح بخشی از جلد دوم از مجموعه چهار جلدی کتاب «شرایع الاسلام» است. شرح حاضر مشتمل بر سه جزء است که در جزء اول، فصول دوم، سوم و چهارم از کتاب تجارت، در جزء دوم، فصول هفت گانه از کتاب وکالت و در جزء سوم، کتاب وقف و صدقات شرح و توضیح شده است. شارح در مقدمه به نام شیخ مرتضی انصاری و اینکه برخی عبارات ایشان را توضیح داده، اشاره کرده است ؛ البته در ذکر این عبارات کمتر به نام شیخ اشاره شده و بیشتر با نام استاد از ایشان یاد شده است . نویسنده گاه نیز با عباراتی چون «قال الوالد» و یا «فی تقاریر الوالد» مطالبی را نیز از پدر خود صاحب کتاب « انوار الفقاهة » نقل می کند این شرح برخلاف شروحی چون « جواهر الکلام » که تمامی ابواب فقه را در بر دارد، مشتمل بر شرح بخشی کوچک از کتاب عقود است و باید گفت که این شرح را نمی توان از جمله شروح معروف کتاب شرایع دانست. کتاب با بحث ناتمامی در باره فضیلت صدقه پنهانی به اتمام رسیده است.
wikifeqh: منهل_الغمام_فی_شرح_شرایع_الاسلام_(کتاب)