منطقه ۲۱ شهرداری تهران

منطقه ۲۱ شهرداری تهران یکی از مناطق شهری تهران و از غربی ترین مناطق این شهر است. منطقه از شمال به اتوبان تهران – کرج، از جنوب به جاده قدیم تهران - کرج از شرق به مسیل کن و از غرب به گرمدره محدود است. [ ۲] منطقه بیست و یک، در امتداد جنوب منطقه ۲۲ ( جنوب اتوبان تهران - کرج ) و غرب مناطق ۹ و ۵ قرار دارد. به شکل یک مثلث در منتهی الیه غرب تهران در امتداد جاده های ارتباطی تهران – کرج تا بعد از دو راهی کاروانسرای سنگی گسترده شده است. [ ۲] این منطقه با مناطق پنج، نُه، هجده و بیست ودو[ ۳] و نیز شهرهای کرج و شهریار همسایه است. [ ۲] منطقه بیست و یک شهرداری تهران دربرگیرنده سه ناحیه و سیزده محله است. [ ۴] [ ۵] از جمله محله های مطرح این منطقه می توان به وردآورد و تهرانسر اشاره کرد. [ ۴] منطقه بیست و یک شهرداری تهران در نخستین طرح جامع تهران مصوب ۱۳۴۹[ ۶] به عنوان پهنه اصلی استقرار کارخانجات صنعتی و فعالیت های وابسته به آن در نظر گرفته شده است. [ ۷] محدوده کنونی منطقه بیست و یک تا سال ۱۳۸۳ به عنوان جزئی از منطقه ۹ شهرداری تهران، نواحی ۳، ۴ و ۵ شهرداری این منطقه را تشکیل می داد. [ ۲] در این سال، این سه ناحیه از شهرداری منطقه ۹ منفک شده و منطقه ۲۱ را تشکیل دادند. [ ۲] سابقه سکونتگاهی محدوده منطقه بیست و یک کنونی به سال های دهه چهل و پنجاه خورشیدی بازمی گردد. [ ۷] به عبارتی دیگر از حیث عملکردی و کاربری منطقه را می توان به دو بخش مسکونی و غیر مسکونی تقسیم کرد. [ ۲] از جمله مراکز مهم صنعتی واقع در این منطقه عبارت است از شرکت دارویی و بهداشتی لقمان، کارخانجات داروپخش، داروسازی عبیدی، داروگر، ایران خودرو، سایپا، کرمان موتور[ ۸] [ ۹] شهروندان این منطقه به مناطق تفریحی و گردشگری پارک جنگلی چیتگر، دریاچه چیتگر و شهرک سینمایی غزالی دسترسی سریع و ساده ای دارند. [ ۱۰] شهروندان این منطقه از طریق بزرگراه آزادگان، بزرگراه فتح و بزرگراه لشگری به شبکه بزرگراهی تهران دسترسی دارند. [ ۱۱]
سابقه سکونتگاهی محدوده منطقه بیست و یک کنونی به سال های دهه چهل و پنجاه خورشیدی بازمی گردد. [ ۷] به عبارتی دیگر از حیث عملکردی و کاربری منطقه را می توان به دو بخش مسکونی و غیر مسکونی تقسیم کرد. [ ۲]
• منطقه بیست و یک شهرداری تهران در نخستین طرح جامع تهران مصوب ۱۳۴۹[ ۶] به عنوان پهنه اصلی استقرار کارخانجات صنعتی و فعالیت های وابسته به آن در نظر گرفته شده است. [ ۷] محدوده کنونی منطقه بیست و یک تا سال ۱۳۸۳ به عنوان جزئی از منطقه ۹ شهرداری تهران، نواحی ۳، ۴ و ۵ شهرداری این منطقه را تشکیل می داد. [ ۲] در این سال، این سه ناحیه از شهرداری منطقه ۹ منفک شده و منطقه ۲۱ را تشکیل دادند. در همین سال شهرداری منطقه ۲۱ تأسیس شد. [ ۲]
• در تهران ادوار گذشته، هسته های کوچک جمعیت در وردآورد، قلعه ها و کاروان سراهایی چند شامل قلعه سلیمان خان، قلعه چیتگر، قلعه ارامنه، قلعه حسن خان، کاروان سرا سنگی و … در سر راه تهران – قزوین در دوره های گذشته می تواند تجسمی کامل از فضای حومه ای خلوت در آن دوران را نشان دهد. [ ۱۲] از قدیمی ترین سکونت گاه مسکونی در محدوده کنونی منطقه بیست و یک، وردآورد و بخشی از چیتگر از گذشته های دور روستا بودند. [ ۷] مستند به فرهنگ جغرافیای ایران؛ وردآورد دهی جزء بخش کن شهرستان تهران به شمار می آمده است. [ ۱۳] وردآورد در گذشته به صورت قلعه ای با دیوار بلند ۱۲ متری و ۶ برج دیدبانی و ۲ دروازه بود. [ ۱۴] همچنین بافت محدوده شمال تهرانسر دهه ۱۳۵۰ شکل گرفته است. [ ۷] بخش عمده بافت مسکونی منطقه دربرگیرنده شهرک های فرهنگیان، آزادی، استقلال، آسمان، شهرداری، دژبان، دریا، ثامن، بیست و دو بهمن و تهرانسر و همچنین هواپیمائی کشوری، پارک جنگلی چیتگر، دریاچه چیتگر و… در سال های دهه ۱۳۶۰ و پس از آن گسترش یافته است. [ ۷]