[ویکی نور] دکتر صلاح الدین منجد، در سال 1920م در دمشق متولد شد. او فرزند شیخ عبدالله منجد شیخ القراء دمشق بود.
او تحصیلات آکادمیک خود را در رشته حقوق گذراند. منجد در دانشگاه سوربن فرانسه تحصیل کرد و دکترایش را با رساله نظام سیاسی اسلام از آنجا گرفت. در دانشگاه فرانکفورت و مدتی را در دانشگاه پرینستون به عنوان استاد مدعو گذراند و پس از آن مقیم لبنان شد و آثار بسیاری را آنجا نوشت و تصحیح کرد و خود منتشر نمود. اما پس از ناآرامی های جنگ در لبنان، در جده رحل اقامت افکند و پایان عمرش در حجاز سپری شد.
منجد با تلاش مداوم در مطالعه علوم مختلفی چون تاریخ، ادبیات و سیاست، نامش در آغاز جوانی در کنار بزرگان پژوهش های فرهنگی نشست و در دوره های بعد با کسب تجربه و تحقیق بیشتر در متون، از ناموران عرصه پژوهش در متون کهن و نسخ خطی اسلامی و تاریخ کتاب و کتابت شد و کارهای ارزشمند بسیاری را در این موضوعات نگاشت که شمار آن ها بیش از یکصد و پنجاه اثر است. با سفرهای بسیاری که در آن ها به مخطوطات اسلامی اهتمام می ورزید و فهارس کوچک و بزرگ زیادی که از مجموعه های خطی نگاشت و در زمینه های پژوهشی خود در دانشگاه های مختلف دنیا سخنرانی کرد و از جمله به مسکو، کمبریج، توبینگن، مونیخ، پاریس و در ایران به تهران، مشهد و شیراز و در کراچی، دهلی، استانبول، بغداد و شهرهای اسلامی دیگر سفرهای علمی کرد، از او با عنوان «سندباد المخطوطات» یاد می کردند.
نمونه فهرست نگاری نسخ خطی او فهرست مخطوطات عربی کتابخانه کنگره در واشنگتن است و از جمله آثار معجمی او، معجم ما ألف عن رسول الله(ص)، معجم النساء، أعلام التاریخ و الجغرافیا عند العرب و کتاب معجم الخطاطین و النساخین فی الإسلام و نمونه تصحیحش، العبر فی خبر من غبر ذهبی و أمراء دمشق فی الإسلام صفدی، جلد اول تاریخ دمشق ابن عساکر، أدب الغرباء ابوالفرج، برخی رسائل جاحظ و مصنفات ابن ابی الدنیا و الأئمة الاثنی عشر ابن طولون است و تصحیح کتاب رسل الملوک و من یصلح للرسالة و السفارة ابن فراء که جایزه بهترین تحقیق متون کهن را از مجمع العلمی العربی دمشق گرفت.
پژوهش های تاریخی منجد تیزبینانه اند که از جمله آن ها، دراسة عن الخلفاء الأمویین، دمشق عند الرحالین و کتاب المشرق فی نظر المغاربة می باشد و آقای آصف فکرت رساله یاقوت مستعصمی او را به فارسی برگرداند و در سال 1370ش در مشهد منتشر کرد. پژوهشی هم که در تاریخ خط خصوصاً در ادوار اولیه آن در جوامع عربی در دراسات عن الخط العربی دارد، بسیار پرمغز است. منجد دو کار مجزا یکی در اصول فهرست نگاری نسخ خطی و دیگری در روش تحقیق و تصحیح متون نیز تألیف کرد و در معهد المخطوطات قاهره- که زمانی مدیریت آن را نیز بر عهده داشت- منتشر شد.
چنان که از فهرست آثارش نیز هویداست به تاریخ و میراث علمی دمشق اهتمام داشت و دوست و شاگرد نزدیک محمد کردعلی، نویسنده مشهور بنیانگذار المعهد العلمی العربی بود. البته برخورد غیر علمی محمد کردعلی در آثارش نسبت به آثار شیعی، در کارهای منجد دیده نمی شود و منجد پژوهشگری بود که چندان در اندیشه معادلات مذهبی نبود. از اساتید دیگرش شیخ محمد بهجة البیطار بود و خلیل مردم بیک شاعر مشهور.
او تحصیلات آکادمیک خود را در رشته حقوق گذراند. منجد در دانشگاه سوربن فرانسه تحصیل کرد و دکترایش را با رساله نظام سیاسی اسلام از آنجا گرفت. در دانشگاه فرانکفورت و مدتی را در دانشگاه پرینستون به عنوان استاد مدعو گذراند و پس از آن مقیم لبنان شد و آثار بسیاری را آنجا نوشت و تصحیح کرد و خود منتشر نمود. اما پس از ناآرامی های جنگ در لبنان، در جده رحل اقامت افکند و پایان عمرش در حجاز سپری شد.
منجد با تلاش مداوم در مطالعه علوم مختلفی چون تاریخ، ادبیات و سیاست، نامش در آغاز جوانی در کنار بزرگان پژوهش های فرهنگی نشست و در دوره های بعد با کسب تجربه و تحقیق بیشتر در متون، از ناموران عرصه پژوهش در متون کهن و نسخ خطی اسلامی و تاریخ کتاب و کتابت شد و کارهای ارزشمند بسیاری را در این موضوعات نگاشت که شمار آن ها بیش از یکصد و پنجاه اثر است. با سفرهای بسیاری که در آن ها به مخطوطات اسلامی اهتمام می ورزید و فهارس کوچک و بزرگ زیادی که از مجموعه های خطی نگاشت و در زمینه های پژوهشی خود در دانشگاه های مختلف دنیا سخنرانی کرد و از جمله به مسکو، کمبریج، توبینگن، مونیخ، پاریس و در ایران به تهران، مشهد و شیراز و در کراچی، دهلی، استانبول، بغداد و شهرهای اسلامی دیگر سفرهای علمی کرد، از او با عنوان «سندباد المخطوطات» یاد می کردند.
نمونه فهرست نگاری نسخ خطی او فهرست مخطوطات عربی کتابخانه کنگره در واشنگتن است و از جمله آثار معجمی او، معجم ما ألف عن رسول الله(ص)، معجم النساء، أعلام التاریخ و الجغرافیا عند العرب و کتاب معجم الخطاطین و النساخین فی الإسلام و نمونه تصحیحش، العبر فی خبر من غبر ذهبی و أمراء دمشق فی الإسلام صفدی، جلد اول تاریخ دمشق ابن عساکر، أدب الغرباء ابوالفرج، برخی رسائل جاحظ و مصنفات ابن ابی الدنیا و الأئمة الاثنی عشر ابن طولون است و تصحیح کتاب رسل الملوک و من یصلح للرسالة و السفارة ابن فراء که جایزه بهترین تحقیق متون کهن را از مجمع العلمی العربی دمشق گرفت.
پژوهش های تاریخی منجد تیزبینانه اند که از جمله آن ها، دراسة عن الخلفاء الأمویین، دمشق عند الرحالین و کتاب المشرق فی نظر المغاربة می باشد و آقای آصف فکرت رساله یاقوت مستعصمی او را به فارسی برگرداند و در سال 1370ش در مشهد منتشر کرد. پژوهشی هم که در تاریخ خط خصوصاً در ادوار اولیه آن در جوامع عربی در دراسات عن الخط العربی دارد، بسیار پرمغز است. منجد دو کار مجزا یکی در اصول فهرست نگاری نسخ خطی و دیگری در روش تحقیق و تصحیح متون نیز تألیف کرد و در معهد المخطوطات قاهره- که زمانی مدیریت آن را نیز بر عهده داشت- منتشر شد.
چنان که از فهرست آثارش نیز هویداست به تاریخ و میراث علمی دمشق اهتمام داشت و دوست و شاگرد نزدیک محمد کردعلی، نویسنده مشهور بنیانگذار المعهد العلمی العربی بود. البته برخورد غیر علمی محمد کردعلی در آثارش نسبت به آثار شیعی، در کارهای منجد دیده نمی شود و منجد پژوهشگری بود که چندان در اندیشه معادلات مذهبی نبود. از اساتید دیگرش شیخ محمد بهجة البیطار بود و خلیل مردم بیک شاعر مشهور.
wikinoor: منجد،_صلاح الدین