[ویکی فقه] امام کاظم (علیه السّلام) در گفتگویی با هارون الرشید درباره اهل بیت که ذریه رسول خدا (صلّی الله علیه وآله) خوانده می شوند، به مناظره پرداخت. امام نخستین دلیل ذریه بودن اهل بیت را، روا نبودن تزویج پیامبر با دختران اهل بیت دانست. و سپس به جریان مباهله، بر پسر رسول خدا (صلّی الله علیه وآله) بودن اهل بیت، استدلال نمود.
هارون الرشید (پنجمین خلیفه عباسی) در گفتگویی، با امام کاظم (علیه السّلام) سخن را چنین ادامه داد و به آن حضرت خطاب کرده و گفت:شما در بین عام و خاص، روا دانسته اید تا شما را به رسول خدا (صلّی الله علیه وآله) نسبت دهند و می گویید ما پسر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هستیم، با این که پیامبر (صلّی الله علیه وآله) پسری نداشت، تا نسل او از ناحیه پسر ادامه یابد، و می دانید که ادامه نسل از ناحیه پسر است نه دختر و شما اولاد دختر او هستید، پس پسر پیغمبر (صلّی الله علیه وآله) نیستید؟امام کاظم: اگر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هم اکنون حاضر شود و از دختر تو خواستگاری کند، آیا جواب مثبت به او می دهی؟هارون: عجبا! چرا جواب مثبت ندهم، بلکه بر این وصلت بر عرب و عجم افتخار می کنم.امام کاظم: ولی پیامبر (صلّی الله علیه وآله) از دختر من خواستگاری نمی کند و برای من روا نیست که دخترم را همسر او گردانم.هارون: چرا؟امام کاظم: زیرا، پیامبر (صلّی الله علیه وآله) باعث تولّد من شده است (و من نوه او هستم) ولی باعث تولّد تو نشده است.هارون: احسن ای موسی! اکنون سؤال من این است که چرا شما می گوئید: «من از ذریّه پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هستم؟ با این که پیامبر نسلی نداشت، زیرا نسل از ناحیه پسر است نه دختر، و پیامبر (صلّی الله علیه وآله) پسر نداشت، شما از نسل دختر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) حضرت زهرا (علیهاالسّلام) هستید، نسل حضرت زهرا (علیها السّلام) نسل پیامبر (صلّی الله علیه وآله) نخواهد بود.امام کاظم: آیا در امانم، و اجازه می دهی جواب دهم؟هارون: آری، جواب بده.امام کاظم: خداوند در قرآن می فرماید: «وَ مِنْ ذُرِّیَتهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ اَیّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی هاروُنَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی المُحْسِنِینَ وَ زَکَرِیّا وَ یَحْیی و وَعِیسی وَ اِلْیاسَ کُلّ مِنَ الصّالِحینَ؛ و و از دودمان ابراهیم (علیه السّلام)، داود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسی و هارون هستند، این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم و هم چنین زکریّا و یحیی و عیسی و الیاس، هر کدام از صالحان بودند.»اکنون از شما می پرسم: پدر عیسی چه کسی بود؟هارون: عیسی (علیه السّلام ) پدر نداشت.امام کاظم: بنابراین خداوند در آیه مذکور، عیسی (علیه السّلام) را به ذریّه پیامبران از طریق مادرش مریم ملحق نموده است، هم چنین ما از طریق مادرمان فاطمه (علیها السّلام) به ذریّه پیامبر (صلّی الله علیه وآله) پیوسته ایم.
مباهله
آن گاه فرمود: آیا بر دلیلم بیفزایم؟هارون گفت: بیفزا.امام کاظم: خداوند (در مورد ماجرای مباهله) می فرماید: «فَمَنْ حاجّکَ فِیهِ مِنْ بَعدِ ماجائَکَ مِنَ الْعِلمْ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ اَبْنائَنا وَ اَبْنائکُمْ وَ نِسائَنا وَ نِسائکُم وَ اَنْفُسنَا وَ اَنْفُسَکُم ثُمَّ نَبْتَهِل فَنَجْعَلْ لَعْنَه الله عَلی الْکاذِبینَ؛ هرگاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسید (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آن ها بگو: بیائید ما فرزندان خود را دعوت می کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خود را دعوت می کنیم، شما نیز زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت می کنیم شما نیز از نفوس خود، آن گاه مباهله می کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می دهیم.»آن گاه فرمود: هیچ کس ادّعا ننموده که پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هنگام مباهله (یعنی نفرین کردن برای هلاکت آن کس که راه باطل را می پیماید.) با گروه نصاری، کسانی را برای مباهله آورده باشد، جز علی (علیه السّلام) و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السّلام) را، بنابراین از این ماجرا استفاده می شود که منظور از «اَنْفُسَنا» (از نفوس خود) علی (علیه السّلام) است، و منظور از «اَبْنائَنا» (پسران ما)، حسن و حسین (علیهما السّلام) می باشند، که خداوند آن ها را پسران رسول خدا خوانده است.هارون دلیل روشن امام کاظم (علیه السّلام ) را پذیرفت و گفت: احسن بر تو ای موسی!.
هارون الرشید (پنجمین خلیفه عباسی) در گفتگویی، با امام کاظم (علیه السّلام) سخن را چنین ادامه داد و به آن حضرت خطاب کرده و گفت:شما در بین عام و خاص، روا دانسته اید تا شما را به رسول خدا (صلّی الله علیه وآله) نسبت دهند و می گویید ما پسر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هستیم، با این که پیامبر (صلّی الله علیه وآله) پسری نداشت، تا نسل او از ناحیه پسر ادامه یابد، و می دانید که ادامه نسل از ناحیه پسر است نه دختر و شما اولاد دختر او هستید، پس پسر پیغمبر (صلّی الله علیه وآله) نیستید؟امام کاظم: اگر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هم اکنون حاضر شود و از دختر تو خواستگاری کند، آیا جواب مثبت به او می دهی؟هارون: عجبا! چرا جواب مثبت ندهم، بلکه بر این وصلت بر عرب و عجم افتخار می کنم.امام کاظم: ولی پیامبر (صلّی الله علیه وآله) از دختر من خواستگاری نمی کند و برای من روا نیست که دخترم را همسر او گردانم.هارون: چرا؟امام کاظم: زیرا، پیامبر (صلّی الله علیه وآله) باعث تولّد من شده است (و من نوه او هستم) ولی باعث تولّد تو نشده است.هارون: احسن ای موسی! اکنون سؤال من این است که چرا شما می گوئید: «من از ذریّه پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هستم؟ با این که پیامبر نسلی نداشت، زیرا نسل از ناحیه پسر است نه دختر، و پیامبر (صلّی الله علیه وآله) پسر نداشت، شما از نسل دختر پیامبر (صلّی الله علیه وآله) حضرت زهرا (علیهاالسّلام) هستید، نسل حضرت زهرا (علیها السّلام) نسل پیامبر (صلّی الله علیه وآله) نخواهد بود.امام کاظم: آیا در امانم، و اجازه می دهی جواب دهم؟هارون: آری، جواب بده.امام کاظم: خداوند در قرآن می فرماید: «وَ مِنْ ذُرِّیَتهِ داوُدَ وَ سُلَیْمانَ وَ اَیّوبَ وَ یُوسُفَ وَ مُوسی هاروُنَ وَ کَذلِکَ نَجْزِی المُحْسِنِینَ وَ زَکَرِیّا وَ یَحْیی و وَعِیسی وَ اِلْیاسَ کُلّ مِنَ الصّالِحینَ؛ و و از دودمان ابراهیم (علیه السّلام)، داود و سلیمان و ایّوب و یوسف و موسی و هارون هستند، این چنین نیکوکاران را پاداش می دهیم و هم چنین زکریّا و یحیی و عیسی و الیاس، هر کدام از صالحان بودند.»اکنون از شما می پرسم: پدر عیسی چه کسی بود؟هارون: عیسی (علیه السّلام ) پدر نداشت.امام کاظم: بنابراین خداوند در آیه مذکور، عیسی (علیه السّلام) را به ذریّه پیامبران از طریق مادرش مریم ملحق نموده است، هم چنین ما از طریق مادرمان فاطمه (علیها السّلام) به ذریّه پیامبر (صلّی الله علیه وآله) پیوسته ایم.
مباهله
آن گاه فرمود: آیا بر دلیلم بیفزایم؟هارون گفت: بیفزا.امام کاظم: خداوند (در مورد ماجرای مباهله) می فرماید: «فَمَنْ حاجّکَ فِیهِ مِنْ بَعدِ ماجائَکَ مِنَ الْعِلمْ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ اَبْنائَنا وَ اَبْنائکُمْ وَ نِسائَنا وَ نِسائکُم وَ اَنْفُسنَا وَ اَنْفُسَکُم ثُمَّ نَبْتَهِل فَنَجْعَلْ لَعْنَه الله عَلی الْکاذِبینَ؛ هرگاه بعد از علم و دانشی که (درباره مسیح) به تو رسید (باز) کسانی با تو به محاجّه و ستیز برخیزند، به آن ها بگو: بیائید ما فرزندان خود را دعوت می کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خود را دعوت می کنیم، شما نیز زنان خود را، ما از نفوس خود دعوت می کنیم شما نیز از نفوس خود، آن گاه مباهله می کنیم، و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می دهیم.»آن گاه فرمود: هیچ کس ادّعا ننموده که پیامبر (صلّی الله علیه وآله) هنگام مباهله (یعنی نفرین کردن برای هلاکت آن کس که راه باطل را می پیماید.) با گروه نصاری، کسانی را برای مباهله آورده باشد، جز علی (علیه السّلام) و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السّلام) را، بنابراین از این ماجرا استفاده می شود که منظور از «اَنْفُسَنا» (از نفوس خود) علی (علیه السّلام) است، و منظور از «اَبْنائَنا» (پسران ما)، حسن و حسین (علیهما السّلام) می باشند، که خداوند آن ها را پسران رسول خدا خوانده است.هارون دلیل روشن امام کاظم (علیه السّلام ) را پذیرفت و گفت: احسن بر تو ای موسی!.
wikifeqh: مناظره_درباره_ذریه_پیامبر_اسلام