من اعیان الشیعه ابو علی فارسی

[ویکی فقه] من اعیان الشیعه ابو علی فارسی (کتاب). «من اعیان الشیعه ابو علی فارسی» تالیف عبد الفتاح اسماعیل شلبی به زبان عربی ، پایان نامه او در دانشکده دار العلوم القاهره مصر پیرامون زندگانی، جایگاه علمی و آثار ابو علی به مناسبت بزرگداشت هزارمین سال در گذشت او می باشد.
مباحث با سیر تاریخی آغاز شده پس از مقدمه مطالب در شش باب تدوین و تفصیل آن در فهرست موضوعات آمده است. منشا پیدایش و سیر اجمالی علوم قرائت ، فقه ، کلام و رابطه آنها با نحوه معرفی زوایای مختلف زندگانی و آثار و شخصیت ابوعلی، مباحث قرائت تا عصر او نزد سیبویه ، طبری ، ابن مجاهد و مقایسه ای بین نظریات و مسائل اختلافی او با سایر علماء و جایگاه او در بین علما مطرح شده است.
گزارش محتوا
باب اول شامل سه فصل پیرامون تبیین احوال سیاسی اجتماعی و علمی عصر بوعلی، معرفی زندگانی، شخصیت علمی و اخلاقی و آثار ابو علی، اثبات تشیع او، مصادر تحقیق، آشنایی ابوعلی به زبان فارسی، متاثر بودن قرائتش از عمرو البصری با استفاده از نصوص، مقابله بین آراء بصریون و کوفیون و آنچه در کتاب ابوعلی آمده و نظریات او در مسائل نحوی اشاره و بصری بودن مذهب او، اساتید، شاگردان و تاریخ وفات می باشد. مولف اشاره ای به گوناگونی قرائت در عصر ابوعلی داشته و با جمع کردن قراعات صحیح و شاذ و بحث از اسنادشان، مختار ابن مجاهد و بیان روش سیبویه در احتجاج بر قرائات، دلیل ابوعلی را در اختیار قرائات هفتگانه بررسی و بعد از بیان روش او در کتاب الحجه ، شرح کلمات غریب قرآن ، روش تفسیر نصوص قرآنی و تعلیل روش او با استناد به شاهد مثالها، می نویسد: ابن خروف اندلسی در احتجاج به احادیث و استشهاد به علم لغت ، نحو و صرف ، متاثر از ابو علی و قرآن کریم، احادیث شریف، اشعار قدیمی عربی، لهجه های عربی، تقدیم سماع و روایت از عرب برقیاس، تطبیق قیاس بر آنچه قراء نقل کرده اند و عبارت سیبویه در کتابش، مواد علمی مورد احتجاج ابوعلی در کتاب حجت می باشد. ایشان مقارنه ای بین مباحث ابوعلی با احتجاج کنندگان برقرائات فراء ، زجاج ، ابن سراج ، ابن خالویه کرده و کتب ایشان را ذکر و مورد بررسی قرار داده است، به طور مثال میفرماید: در معانی قرآن کتاب معانی فراء کشف از مذهب قراء کوفی در احتجاج و پیروی از روش گذشتگان داشته و اغلب موارد بر مذهب بصریون می باشد. .
← باب چهارم
فهرست اجمالی موضوعات در ابتدا و مقابله تاریخ هجری با میلادی از سال ۲۸۸ ه (میلاد ابوعلی) تا ۴۵۰ هجری، ۳۲۰ منبع تحقیق از کتب خطی و چاپی اسلامی و... ، فهرست تفصیلی موضوعات، فهرست اعلام طبق حروف الفبا با در نظر گرفتن علم مشهور، تصحیح غلطهای نوشتاری در انتهای کتاب آمده است.