ملامحمد بدخشی

[ویکی فقه] ملامحمد بدخشی (شاعر). بدخشی تخلص شاعر سده ۹ق /۱۵م در سرزمین خراسان قدیم است. با آنکه این شاعر در عصر خویش از شاعران برجسته درباری به شمار می رفته ، و از احترام ویژه ای برخوردار بوده اند، درباره زندگی آن اطلاعات دقیق و جامعی در دست نیست . در برخی از تذکره ها از او با نام حمید بدخشی نیز یاد شده است .
تاریخ ولادت و وفات او معلوم نیست . همین قدر می دانیم که معاصر امیرعلیشیر نوایی است و مدت ۳۰ سال ملازم درگاه او بوده ، و با بهره مندی از عنایتهای او در آسایش و آرامش ، روزگار گذرانده است .
نسب و تحصیلات
اصل وی از قریه اشکمیش یا اشکمش از قرای قندز (قندوز کنونی ) از توابع خراسان قدیم بوده است . و از آن جا که اشکمیش از قرای بدخشان محسوب نمی شده ، روشن نیست که شاعر، از چه رو بدخشی تخلص می کرده است . بدخشی مدتی در این روستا به تحصیلات مقدماتی پرداخت ، سپس برای تکمیل معلومات خود به هرات رفت ، در حین تحصیل از غایت خوش طبعی به «لوندی و رندی » افتاد و در کوچه و بازار بی دستار و بی پای افزار گردش می کرد تا آنکه سرانجام لطف الهی او را از وادی گمراهی به راه راست آورد و توفیق توبه نصیب او شد.
اوصاف و تالیفات
به گزارش تذکره نویسان ، بدخشی ، شاعری خوش گفتار و شیرین کلام ، و در رسایی سخن و حسن خلق و طبع لطیف کم نظیر بوده است . وی افزون بر سرودن شعر در قالبهای گوناگون ، به نظم معما و گرد آوردن قواعد این فن نیز همت گماشته ، و رساله ای در قواعد معما نوشته که در میان مردم عصر او مشهور بوده است . ظهیرالدین محمد بابر معماهای او را خوب نمی داند، ولی به خوش صحبتی او اشاره می کند و می نویسد که ملامحمد بدخشی مدتی در شهر سمرقند ملازم وی بوده است . معماهایی از این شاعر در تذکره نصرآبادی موجود است . دائرهالمعارف آریانا که سرگذشت او را با سرگذشت بدخشی سمرقندی ، شاعر دربار الغ بیگ آمیخته است ، سال وفات وی را ۹۲۹ق /۱۵۲۳م ذکر می کند که قابل اعتماد نیست .

[ویکی فقه] ملامحمد بدخشی (صوفی). بَدَخْشی ، ملامحمد (د ۹۲۲ق یا ۹۲۳ق /۱۵۱۶ یا ۱۵۱۷م )، از صوفیان حنفی سلسله نقشبندیه . نسبت وی به صورت بَلَخشی نیز آمده .
او در بدخشان به دنیا آمد و همان جا نزد عمویش به آموختن بخشی از قرآن پرداخت . پس از آن به دمشق رفت و در آن جا به جمع مریدان مولانا زاده شیخ محمد عبدالله اتراری ، مشهور به «ابن مولی اتراری » از خلفای شیخ عبیدالله احرار (د ۸۹۵ق /۱۴۹۰م ) پیوست و پس از وفات شیخ با عنوان خلیفه او به ارشاد مریدان پرداخت و طریق ترک دنیا و تجرد را در پیش گرفت . به گفته خود، قرآن کریم را تا سوره العادیات نزد عمویش خواند، ولی ظاهراً تحصیلات منظم و درستی نداشت، و دیگران را هم از انس با کتاب و مطالعه منع می کرد و به انقطاع الی اللّه و اشتغال به ذکر او دعوت می نمود.
← مخالف علوم ظاهری
سلطان سلیم عثمانی هنگام فتح دمشق دوبار در مجلس بدخشی حاضر شد که در بار دوم شیخ سطان را به رعایت حقوق مردم سفارش کرد.
وفات
بدخشی در ۹۲۳ در دمشق وفات کرد، وی در قبرستان صالحیه دمشق در پایین قبر ابن عربی (د ۶۳۸ق /۱۲۴۰م ) به خاک سپرده شد.