[ویکی اهل البیت] ملا محمدطاهر قمی از علما و فقیهان قرن دهم و یازدهم هجری در دوران صفویه می زیست. وی با پذیرفتن تصدی مناصب دینی و اجتماعی نظیر «شیخ الاسلام» و «امام جمعه قم» سعی در احیای سنت های شیعه و از بین بردن عقاید باطل رواج یافته در سطح جامعه را داشت.
در یکی از محلات شیراز، در نیمه دوم قرن دهم هجری، خانواده ای نیکوکار، آبرومند و برخوردار از اعتبار اجتماعی، زندگی می کردند. این خانواده را مردی پاک سرشت به نام محمدحسین اداره می کرد که نزد اهالی به صدق گفتار اشتهار داشت. وی در اوایل قرن یازدهم هجری صاحب فرزندی گردید که او را محمدطاهر نامید.
او دوران نشو و نما و ایام کودکی را در شیراز و با تلاش های والدینش به نحو احسن سپری کرد. گویا شایستگی این خانواده چنان به روح و روانشان صفا داده بود که سعادت سفر به عتبات و بهره گرفتن از برکات معنوی و انوار ملکوتی آن، نصیبشان می شود و محمدحسین همراه با اهل خانه اش، وطن را با آن باغ ها و چشمه های سرشار و طبیعت سرسبزش رها کرد و رهسپار عراق گردید. آن ها با پشت سر نهادن مشقت های زیاد، به دیاری گام می نهند که شرایط نامساعد آب و هوای آن، در برابر صفای معنوی بارگاه امامان مدفون آن سامان به هیچ انگاشته می شود.
باری این مهاجران شیرازی، پس از ورود به نجف، به سوی حرم امیرمؤمنان علیه السلام روانه شدند تا خستگی راه و دوری از بستگان را در کنار بارگاه مشعشع علوی به فراموشی بسپارند. گرچه این هجرت به قصد استفاده از فضای معنوی عتبات صورت گرفت، ولی شرح حال نگاران توضیحی نداده اند که پدر، چگونه گذران زندگی کرده و آیا به دانش اندوزی روی آورده است یا خیر؟
محمدطاهر در یکی از آثار خود که به نام شاه سلیمان صفوی نوشته و به او تقدیم کرده، به اجمال اشاره نموده است که در اوایل عمر از شیراز به نجف رحل اقامت افکنده و سپس مرقد امامان شیعه را در کربلا و کاظمین زیارت کرده است و تا زمانی که طوفان حوادث، امنیت این نواحی را نابود نکرده بود، در عتبات عراق اقامت داشت.
او افزوده است که: «در سال 1048 ق. منطقه مزبور مورد تهاجم لشکریان عثمانی قرار گرفت. جدال خونین و سخت بین مدافعان قلمرو عتبات و آتش افروزی دشمنان، دیگر جایی برای آرامش و امنیت افرادی مثل من باقی نگذاشت و اقوام ساکن در عتبات پراکنده شدند». جماعتی رو به سوی قم آوردند که محمدطاهر با آنان بود. نصرآبادی در تذکره خویش تصریح می کند که محمدطاهر از ولایات فارس است؛ اما چون در قم بسیار بود، به قمی مشهور است. محدث نیشابوری نیز در کتاب «منیة المرتاد فی نفاة الاجتهاد» می گوید: اصل و نسب محمدطاهر، شیرازی است. به گفته وی این شخصیت در قم سکونت اختیار کرده است.
همان گونه که اشاره شد و از قرائن نیز برمی آید، محمدطاهر در سنین کودکی همراه خانواده به نجف اشرف مهاجرت می نماید و پس از پشت سر نهادن دوران کودکی، سالیان متمادی از خرمن پرفیض اساتید بزرگ حوزه آنجا خوشه ها می چیند. وی که به دلیل اقامت در نجف به «نجفی» معروف شده بود، پس از پایان تحصیلات خود، به قم می آید و برای همیشه در این دیار متوطن شده، مورد توجه علمای قم و مردمانش قرار می گیرد و از آن پس، به «قمی» معروف می گردد. البته تاریخ ولادت و جزئیات زندگی آن عالم پارسا و این که در چند سالگی به عتبات مهاجرت کرده و چه مدت در نجف بوده و در چه زمانی به قم عزیمت کرده است، به طور دقیق ضبط نشده است.
در میان استادان محمدطاهر، تنها کسی که نامش در کتب تراجم ذکر شده و از او اجازه ای دریافت کرده است، سید نورالدین علی عاملی، برادر پدری سید صاحب مدارک و برادر مادری شیخ حسن صاحب معالم می باشد. او که به نورالدین علی ثانی معروف است، فرزند نورالدین علی پسر بزرگ حسین پسر ابوالحسن موسوی عاملی جبعی و از مشایخ و بزرگان شیعه است.
در یکی از محلات شیراز، در نیمه دوم قرن دهم هجری، خانواده ای نیکوکار، آبرومند و برخوردار از اعتبار اجتماعی، زندگی می کردند. این خانواده را مردی پاک سرشت به نام محمدحسین اداره می کرد که نزد اهالی به صدق گفتار اشتهار داشت. وی در اوایل قرن یازدهم هجری صاحب فرزندی گردید که او را محمدطاهر نامید.
او دوران نشو و نما و ایام کودکی را در شیراز و با تلاش های والدینش به نحو احسن سپری کرد. گویا شایستگی این خانواده چنان به روح و روانشان صفا داده بود که سعادت سفر به عتبات و بهره گرفتن از برکات معنوی و انوار ملکوتی آن، نصیبشان می شود و محمدحسین همراه با اهل خانه اش، وطن را با آن باغ ها و چشمه های سرشار و طبیعت سرسبزش رها کرد و رهسپار عراق گردید. آن ها با پشت سر نهادن مشقت های زیاد، به دیاری گام می نهند که شرایط نامساعد آب و هوای آن، در برابر صفای معنوی بارگاه امامان مدفون آن سامان به هیچ انگاشته می شود.
باری این مهاجران شیرازی، پس از ورود به نجف، به سوی حرم امیرمؤمنان علیه السلام روانه شدند تا خستگی راه و دوری از بستگان را در کنار بارگاه مشعشع علوی به فراموشی بسپارند. گرچه این هجرت به قصد استفاده از فضای معنوی عتبات صورت گرفت، ولی شرح حال نگاران توضیحی نداده اند که پدر، چگونه گذران زندگی کرده و آیا به دانش اندوزی روی آورده است یا خیر؟
محمدطاهر در یکی از آثار خود که به نام شاه سلیمان صفوی نوشته و به او تقدیم کرده، به اجمال اشاره نموده است که در اوایل عمر از شیراز به نجف رحل اقامت افکنده و سپس مرقد امامان شیعه را در کربلا و کاظمین زیارت کرده است و تا زمانی که طوفان حوادث، امنیت این نواحی را نابود نکرده بود، در عتبات عراق اقامت داشت.
او افزوده است که: «در سال 1048 ق. منطقه مزبور مورد تهاجم لشکریان عثمانی قرار گرفت. جدال خونین و سخت بین مدافعان قلمرو عتبات و آتش افروزی دشمنان، دیگر جایی برای آرامش و امنیت افرادی مثل من باقی نگذاشت و اقوام ساکن در عتبات پراکنده شدند». جماعتی رو به سوی قم آوردند که محمدطاهر با آنان بود. نصرآبادی در تذکره خویش تصریح می کند که محمدطاهر از ولایات فارس است؛ اما چون در قم بسیار بود، به قمی مشهور است. محدث نیشابوری نیز در کتاب «منیة المرتاد فی نفاة الاجتهاد» می گوید: اصل و نسب محمدطاهر، شیرازی است. به گفته وی این شخصیت در قم سکونت اختیار کرده است.
همان گونه که اشاره شد و از قرائن نیز برمی آید، محمدطاهر در سنین کودکی همراه خانواده به نجف اشرف مهاجرت می نماید و پس از پشت سر نهادن دوران کودکی، سالیان متمادی از خرمن پرفیض اساتید بزرگ حوزه آنجا خوشه ها می چیند. وی که به دلیل اقامت در نجف به «نجفی» معروف شده بود، پس از پایان تحصیلات خود، به قم می آید و برای همیشه در این دیار متوطن شده، مورد توجه علمای قم و مردمانش قرار می گیرد و از آن پس، به «قمی» معروف می گردد. البته تاریخ ولادت و جزئیات زندگی آن عالم پارسا و این که در چند سالگی به عتبات مهاجرت کرده و چه مدت در نجف بوده و در چه زمانی به قم عزیمت کرده است، به طور دقیق ضبط نشده است.
در میان استادان محمدطاهر، تنها کسی که نامش در کتب تراجم ذکر شده و از او اجازه ای دریافت کرده است، سید نورالدین علی عاملی، برادر پدری سید صاحب مدارک و برادر مادری شیخ حسن صاحب معالم می باشد. او که به نورالدین علی ثانی معروف است، فرزند نورالدین علی پسر بزرگ حسین پسر ابوالحسن موسوی عاملی جبعی و از مشایخ و بزرگان شیعه است.
wikiahlb: ملا_محمد_طاهر_قمی