ملا محمد صادق مجتهد قمی

[ویکی اهل البیت] از کتاب های تاریخی و رجالی در مورد زمان تولد حاج ملا صادق قمی اثری به دست ما نرسیده است. نیز پدر ملا صادق شخص معروفی نبوده و بنا به ظاهر در همان ابتدای کودکی وی، چشم از جهان فروبسته است. او دوران کودکی را با سرپرستی مادرش سپری نمود.
محمدصادق پس از تحصیل علوم مقدماتی، در اوان جوانی به اصفهان مهاجرت نمود و ده سال در این شهر به تحصیل ادبیات، فقه، اصول، ریاضی، هیأت و فلسفه پرداخت. غالب تحصیلات ایشان در اصفهان، نزد شیخ محمدتقی اصفهانی - صاحب حاشیه بر معالم - سپری شد.
ملا صادق تشنه فقه و اجتهاد بود و با آرزوی غوص در اقیانوس علوم، روانه مرکز بزرگ حوزه علمیه، یعنی نجف اشرف گردید، تا در آن جا هر آن چه را که آموخته، به سر حد کمال برساند. وی وارد حوزه درس صاحب جواهر گردید و مدت هفت سال از مباحث فقه و اصول ایشان و استادان دیگر استفاده نمود و به مقام ارزشمند اجتهاد دست یافت.
حاجی ملا صادق بعد از فتح قُله اجتهاد به زادگاه خود، شهر مقدس قم بازگشت. او در مدت چهل سال، به اموری که یاد می شود پرداخت:
آقا بزرگ تهرانی، نویسنده کتاب طبقات اعلام الشیعه از حاجی ملا صادق چنین تعبیر می کند: «فقیه کبیر و عالم جلیل». وی در همه علوم عصر خود، به درجات والای علمی رسیده بود، چنان که سرآمد عالمان عصر خود بشمار می رفت.
نویسنده کتاب گنجینه دانشمندان می نویسد: «وی در تبحر علوم، خاصه ادبیات در عصر خود ممتاز بود و همچنین در کثرت حفظ و حافظه، چنان بوده که اغلب کتاب «مقامات حریری» را حفظ بوده و در مکاتبات خود به مناسبت، می نگاشته است».
محمدحسن خان اعتمادالسلطنه می گوید: «حاج ملا صادق قمی مجتهدی فحل بود و از مشایخ بزرگ شیعه بشمار می آمد و در اخبار و آثار تتبعی کامل و استقرایی شامل داشت».
حجة الاسلام دکتر علی اکبر صادقی چنین نقل می کند، گویند: روزی، فرهاد میرزا معمتدالدوله از شاهزادگان فاضل قاجار به شهر قم مشرف شده از حاکم قم «اعتضادالدوله» خواسته بود که جلسه معارفه ای با علمای بزرگ شهر قم داشته باشد، حاکم از علمای قم و من جمله از حاج ملا محمدصادق دعوت کرد که از شاهزاده قاجار که مردی دانشمند و ادیب و مجتهد بود دیدن کنند.