مقتضی و مانع

[ویکی فقه] دو اصطلاح مقتضی و مانع در منابع فقهی و اصولی به وفور مورد استفاده فقیهان قرار گرفته اند.
به طور کلی یکی از معانی زیر را در بر دارند:
← معنای اول
شایان ذکر است که «مانع» در موارد یاد شده همیشه امری وجودی است و چیزی است که از حدوث شی ء جلوگیری می کند و مزاحم تاثیر مقتضی در به وجود آمدن مقتضی می گردد. در مقابل، « رافع » نیز امری است وجودی که موجب رفع شی ء و برداشته شدن آن از صفحه وجود می گردد، البته بعد از آن که آن شی ء حادث شده و وجود یافته است. بجز «رافع» بدین معنا که در مقابل «مانع» قرار می گیرد، در منابع فقهی و اصولی در خصوص اصل استصحاب، اصطلاح رافع به معنای دیگری هم به کار رفته و آن، امر زمانی (وجودی یا عدمی) است که از تاثیر مقتضی که اقتضای بقای مقتضا را دارد، جلوگیری می کند. به عبارت دیگر، پس از آن که مقتضی در حدوث و ایجاد مقتضا اثر کرد و آن را به وجود آورد، رافع مانع تاثیر مقتضی در بقای مقتضا می گردد.