مفهوم مخالف

[ویکی فقه] مفهوم مخالف، انتفای سنخ حکم از موضوع مقید با انتفای قید، به دلالت التزامی است.
بخشی از مدلول جمله که از سخنان گوینده فهمیده می شود، و متکلم آن را به زبان نمی آورد، مفهوم نام دارد. مفهوم به موافق و مفهوم مخالف تقسیم می شود.مفهوم مخالف، دلالت التزامی ( لزوم بین به معنای اخص ) منطوق کلام است بر انتفای طبیعی حکم از موضوع مقید، هنگامی که قید موضوع منتفی باشد، مانند: «اگر آب کر باشد چیزی او را نجس نمی کند»، که مفهوم مخالف آن این است که: «اگر آب کر نباشد و با شیء نجس برخورد کند نجس می شود».
← تفاوت مفهوم موافق با مفهوم مخالف
۱. ↑ اصول الفقه، مظفر، محمد رضا، ج۱، ص۱۱۴.
فرهنگ نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۶۸، برگرفته از مقاله «مفهوم مخالف».
...

[ویکی فقه] مفهوم مخالف (علوم قرآنی). مخالفت حکم مفهوم با منطوق در نفی و اثبات را مفهوم مخالف گویند.
یکی از اقسام مفهوم «مفهوم مخالف» است؛ یعنی آن چه از مفهوم به صورت نفی یا اثبات استنباط می شود، باید با حکم منطوق مخالف باشد؛ یعنی اگر حکم منطوق ایجابی است حکم مفهوم باید سلبی باشد یا برعکس؛ مانند: (ان جاءکم فاسق بنبا فتبینوا). در این آیه منطوق می گوید اگر فاسقی خبر آورد، تبین واجب است؛ ولی مفهوم آن می گوید اگر غیر فاسق (واحد عادل ) خبر آورد، تبین واجب نیست؛ بلکه قبول آن واجب است.
اقسام
مفهوم مخالف اقسامی دارد؛ به این ترتیب:۱. مفهوم صفت؛ ۲. مفهوم شرط؛ ۳. مفهوم حصر؛ ۴. مفهوم غایت.
عناوین مرتبط
مفهوم ؛ مفهوم موافق ؛ مفهوم صفت ؛ مفهوم حصر ؛ مفهوم شرط ؛ مفهوم غایت .