مفهوم زمان

[ویکی فقه] مفهوم زمان به اقوال پیرامون نفی حکم از موضوع در غیر زمان تعیین شده در کلام اطلاق می شود.
مفهوم زمان، از اقسام مفهوم مخالف و به معنای نفی طبیعی حکم از موضوع در خارج از زمان معین شده در کلام می باشد، در صورتی که در منطوق کلام، آن حکم برای همان موضوع در زمان معینی اثبات شده باشد. درکتاب « الفصول فی الاصول » آمده است:«مفهوم الزمان والمکان و هو نفی الحکم عما وقع خارجا عنهما». برای مثال، اگر جمله «من تصدق یوم الجمعه فله کذا» مفهوم مخالف داشته باشد، به معنای عدم تعلق اجر به صدقه دهنده در غیر روز جمعه است.
حجیت مفهوم زمان
در حجیت مفهوم زمان اختلاف است؛ « شافعی » و بعضی از « حنبلی ها » به حجیت آن اعتقاد دارند ولی بیشتر اصولیون از جمله « فخررازی » در « المحصول »، « آمدی » در « الاحکام فی اصول الاحکام »، صاحب فصول و صاحب قوانین به عدم حجیت مفهوم زمان معتقد هستند.