[ویکی فقه] ابو محمد، مفضل بن عمر جعفی کوفی، در اواخر قرن اول هجری در شهر کوفه به دنیا آمد.
او از چهره های سرشناس و از شاگردان ممتاز امام جعفر صادق و امام موسی کاظم و امام رضا علیهم السلام به شمار می آید. بنابر بعضی روایات وی امام محمد باقر علیه السلام را نیز درک کرده است. وی روایات فراوانی را از امام جعفر صادق و امام موسی کاظم علیهماالسلام نقل کرده و از راویان بزرگ حدیث به شمار می رود. مفضل از مقام و منزلت بزرگی نزد آن دو امام برخوردار بوده و از طرف آن دو امام متولی در گرفتن اموال و مصرف آنها بوده است و این خود دلیل بر اعتماد و اطمینان ائمه بزرگوار به وی است. در روایتی آمده که امام جعفر صادق علیه السلام به مفضل فرمود:
«هر گاه دیدی میان دو تن از شیعیان ما اختلاف و نزاعی بر سر مالی بوجود آمده تو خود از اموال من آن را بپرداز». و در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده که آن حضرت فرمودند: «مفضل انیس و همدم من است و در کنار او احساس راحتی می کنم». روایت است که روزی مفضل خدمت امام جعفر صادق علیه السلام رسید. آن حضرت با دیدن وی خوشحال شد و لبخند بر لب های مبارک آن حضرت نقش بست و فرمود: «ای مفضل! به پروردگارم قسم که من تو را دوست دارم و هر کس را که تو را دوست بدارد هم دوست دارم. ای مفضل! اگر تمام یاران من آنچه را که تو می دانی می دانستند دیگر هیچگاه دو نفر از آنها هم با هم اختلاف پیدا نمی کردند». مفضل در پاسخ عرض کرد:«ای فرزند رسول خدا! گمان می کنم شما من را در جایگاهی بالاتر از جایگاه خودم قرار داده اید». امام علیه السلام فرمودند: «بلکه من تو را در جایگاهی قرار دادم که خداوند متعال قرار داده است».
آثار
۱ - کتاب توحید مفضل، که املای امام جعفر صادق علیه السلام است و در آن به مباحث خداشناسی پرداخته شده و شهرت مفضل بیشتر به واسطه همین کتاب است.
۲ - کتاب الوصیه، که در آن امام جعفر صادق علیه السلام مفضل را از امور مسلمانان و زندگی و خواسته های آنان و حوادث حال و آینده و اسرار جهان سفلی و علیا آگاه فرموده است.
۳ - کتاب الیوم و اللیله که شامل مستحبات و دعاهایی است که مفضل آنها را روایت کرده است.
۴ - کتاب علل الشرایع، در بیان فلسفه احکام شرعی و فواید و منافع آن است.
۵ - کتاب الاهلیلجه، این کتاب املای امام جعفر صادق علیه السلام و در ردّ ملحدان و منکران خداوند متعال بیان شده است.
رحلت
سرانجام مفضل، پس از هشتاد سال عمر با برکت و خدمت در راه محمد و آل محمد صلوات الله علیهم در شهر کوفه دار فانی را وداع نمود و به بهشت برین سفر کرد. امام رضا علیه السلام وقتی خبر وفات مفضل را شنید فرمود: «او به آسایش و راحتی رسید».
منبع
...
او از چهره های سرشناس و از شاگردان ممتاز امام جعفر صادق و امام موسی کاظم و امام رضا علیهم السلام به شمار می آید. بنابر بعضی روایات وی امام محمد باقر علیه السلام را نیز درک کرده است. وی روایات فراوانی را از امام جعفر صادق و امام موسی کاظم علیهماالسلام نقل کرده و از راویان بزرگ حدیث به شمار می رود. مفضل از مقام و منزلت بزرگی نزد آن دو امام برخوردار بوده و از طرف آن دو امام متولی در گرفتن اموال و مصرف آنها بوده است و این خود دلیل بر اعتماد و اطمینان ائمه بزرگوار به وی است. در روایتی آمده که امام جعفر صادق علیه السلام به مفضل فرمود:
«هر گاه دیدی میان دو تن از شیعیان ما اختلاف و نزاعی بر سر مالی بوجود آمده تو خود از اموال من آن را بپرداز». و در روایتی از امام رضا علیه السلام آمده که آن حضرت فرمودند: «مفضل انیس و همدم من است و در کنار او احساس راحتی می کنم». روایت است که روزی مفضل خدمت امام جعفر صادق علیه السلام رسید. آن حضرت با دیدن وی خوشحال شد و لبخند بر لب های مبارک آن حضرت نقش بست و فرمود: «ای مفضل! به پروردگارم قسم که من تو را دوست دارم و هر کس را که تو را دوست بدارد هم دوست دارم. ای مفضل! اگر تمام یاران من آنچه را که تو می دانی می دانستند دیگر هیچگاه دو نفر از آنها هم با هم اختلاف پیدا نمی کردند». مفضل در پاسخ عرض کرد:«ای فرزند رسول خدا! گمان می کنم شما من را در جایگاهی بالاتر از جایگاه خودم قرار داده اید». امام علیه السلام فرمودند: «بلکه من تو را در جایگاهی قرار دادم که خداوند متعال قرار داده است».
آثار
۱ - کتاب توحید مفضل، که املای امام جعفر صادق علیه السلام است و در آن به مباحث خداشناسی پرداخته شده و شهرت مفضل بیشتر به واسطه همین کتاب است.
۲ - کتاب الوصیه، که در آن امام جعفر صادق علیه السلام مفضل را از امور مسلمانان و زندگی و خواسته های آنان و حوادث حال و آینده و اسرار جهان سفلی و علیا آگاه فرموده است.
۳ - کتاب الیوم و اللیله که شامل مستحبات و دعاهایی است که مفضل آنها را روایت کرده است.
۴ - کتاب علل الشرایع، در بیان فلسفه احکام شرعی و فواید و منافع آن است.
۵ - کتاب الاهلیلجه، این کتاب املای امام جعفر صادق علیه السلام و در ردّ ملحدان و منکران خداوند متعال بیان شده است.
رحلت
سرانجام مفضل، پس از هشتاد سال عمر با برکت و خدمت در راه محمد و آل محمد صلوات الله علیهم در شهر کوفه دار فانی را وداع نمود و به بهشت برین سفر کرد. امام رضا علیه السلام وقتی خبر وفات مفضل را شنید فرمود: «او به آسایش و راحتی رسید».
منبع
...
wikifeqh: مفضل_بن_عمر_جعفی_کوفی
[ویکی فقه] مفضل بن عمر جعفی کوفی (شخصیت رجالی). مفضل بن عمر جعفی کوفی، فقیه مبرز و نماینده و وکیل و از شاگردان و راویان مورد وثوق امام صادق و امام کاظم (علیهما السّلام) بوده است.
مفضل بن عمر از روایان و شاگردان مبرز امام صادق و امام کاظم (علیهما السّلام) بوده و کمال و فضیلت فراوان داشته است که کمتر کسی از فقها و روایان و اعیان شیعه به پایه او می رسیده اند.مفضل علاوه بر دانش و علم فراوان و فضل بیکران و تقوا و صلاحیت، از سوی هر دو امام، وکیل و نماینده هم بوده است. او کسی بوده که وجوه شرعی و حقوق واجب مالی را به حساب امام و به وکالت از طرف او از مردم دریافت می کرده و با آن پول ها میان شیعه اصلاح و رفع اختلاف می نموده و مطابق دستور امام، با ضعیفان و محرومان مدارا می کرده است.
جایگاه مفضل نزد اهل بیت
چه فضیلتی از این مهمتر و ارزنده تر که انسان، وکیل و نماینده امام معصوم، و در امور مالی و اصلاح میان مردم که نیازمند داشتن امانت، حوصله، سعه صدر و بسیاری از کمالات دیگر است، مورد اعتماد او باشد؟ عملکرد مفضل دلیل آن است که او برای همه این مسؤولیت ها، صلاحیت و شایستگی کافی داشته و برای انجام امور مرجوعه ازسوی امام، فردی لایق و صالح بوده است. امام پس از درگذشت عبدالله بن ابی یعفور، مفضل را وکیل و نماینده خود قرار داد و همین که او جانشین ابن ابی یعفور شده، خود دلیل مقام ارجمند اوست. مفضل با وجود بسیاری از رجال شیعه و اصحاب امام صادق و امام کاظم (علیهما السّلام) در کوفه، همچنان نمایندگی آن بزرگواران را به عهده داشته است، تا اینکه اجل او فرا رسیده و با نفسی پاک و روشی پسندیده به لقاء الله پیوسته است. در منزلت او نزد امام همین بس که امام پس از دریافت خبر وفات او بیش از سی بار و به طور مکرر فرمود: چه بنده خوبی بود مفضل! و امام کاظم (علیه السّلام) می فرمود: مفضل مردی بود که من با او انس داشتم و از مصاحبتش احساس راحتی و آرامش می کردم. و باز فرمود: خداوند او را رحمت کند، که راحت شد.او رساله هائی نیز تألیف کرده است که جمعی از محدثان موثق، احادیث آنها را از وی روایت کرده اند که از آن جمله دو رساله «توحید» و «هلیله» را می توان نام برد.
منبع
سایت مجمع جهانی شیعه شناسی، برگرفته از مقاله «راویان امام صادق(علیه السلام) ۲»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۱/۳۰.
...
مفضل بن عمر از روایان و شاگردان مبرز امام صادق و امام کاظم (علیهما السّلام) بوده و کمال و فضیلت فراوان داشته است که کمتر کسی از فقها و روایان و اعیان شیعه به پایه او می رسیده اند.مفضل علاوه بر دانش و علم فراوان و فضل بیکران و تقوا و صلاحیت، از سوی هر دو امام، وکیل و نماینده هم بوده است. او کسی بوده که وجوه شرعی و حقوق واجب مالی را به حساب امام و به وکالت از طرف او از مردم دریافت می کرده و با آن پول ها میان شیعه اصلاح و رفع اختلاف می نموده و مطابق دستور امام، با ضعیفان و محرومان مدارا می کرده است.
جایگاه مفضل نزد اهل بیت
چه فضیلتی از این مهمتر و ارزنده تر که انسان، وکیل و نماینده امام معصوم، و در امور مالی و اصلاح میان مردم که نیازمند داشتن امانت، حوصله، سعه صدر و بسیاری از کمالات دیگر است، مورد اعتماد او باشد؟ عملکرد مفضل دلیل آن است که او برای همه این مسؤولیت ها، صلاحیت و شایستگی کافی داشته و برای انجام امور مرجوعه ازسوی امام، فردی لایق و صالح بوده است. امام پس از درگذشت عبدالله بن ابی یعفور، مفضل را وکیل و نماینده خود قرار داد و همین که او جانشین ابن ابی یعفور شده، خود دلیل مقام ارجمند اوست. مفضل با وجود بسیاری از رجال شیعه و اصحاب امام صادق و امام کاظم (علیهما السّلام) در کوفه، همچنان نمایندگی آن بزرگواران را به عهده داشته است، تا اینکه اجل او فرا رسیده و با نفسی پاک و روشی پسندیده به لقاء الله پیوسته است. در منزلت او نزد امام همین بس که امام پس از دریافت خبر وفات او بیش از سی بار و به طور مکرر فرمود: چه بنده خوبی بود مفضل! و امام کاظم (علیه السّلام) می فرمود: مفضل مردی بود که من با او انس داشتم و از مصاحبتش احساس راحتی و آرامش می کردم. و باز فرمود: خداوند او را رحمت کند، که راحت شد.او رساله هائی نیز تألیف کرده است که جمعی از محدثان موثق، احادیث آنها را از وی روایت کرده اند که از آن جمله دو رساله «توحید» و «هلیله» را می توان نام برد.
منبع
سایت مجمع جهانی شیعه شناسی، برگرفته از مقاله «راویان امام صادق(علیه السلام) ۲»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۱۱/۳۰.
...
wikifeqh: مفضل_بن_عمر_جعفی_کوفی_(شخصیت_رجالی)