مفاصل بین مهره ای پشتی

مفاصل بین مهره ای پشتی ( به انگلیسی: Posterior intervertebral joints ) یا فاست [ ۱] یا آپوفیزیال [ ۲] ، مفاصلی هستند که از طریق زوائد مفصلی بخش قوس مهره ای ایجاد می شوند. هر مهره در ستون فقرات از طریق چهار مفصل فاست به مهره های بالایی و پایینی مجاور خود اتصال می یابد. حرکات طبیعی ستون مهره ها در جهات مختلف، وابسته به سالم بودن مفاصل بین مهره ای پشتی ( فاست ) و دیسک های بین مهره ای است.
مفصل فاست ( آپوفیزیال ) یک مفصل حقیقی بوده که دارای کپسول مفصلی، غشاء سینوویوم، غضروف و رباط های مفصلی است. این مفاصل در نواحی مختلف ستون فقرات به طریقی خاص قرار می گیرند، به طوریکه حرکات ستون مهره ها ممکن است در یک جهت خاص تسهیل یا محدود گردد.
فاست ها نسبت به خط افقی در فقرات گردنی با زاویه 45 درجه، در ناحیه پشتی با زوایه 60 درجه و در قسمت کمری با زاویه 90 درجه قرارمی گیرند. بنابراین در فقرات گردنی، حرکات در جهات مختلف قابل انجام است. در ناحیه فقرات پشتی، حرکات خم شدن به جلو و راست شدن به عقب محدود بوده، ولی خم شدن طرفی ( لترال فلکشن ) و چرخش ( روتاسیون ) قابل انجام است. دامنه حرکتی در ستون فقرات کمری در جهت خم و راست شدن به جلو و عقب آسان تر صورت می گیرد، ولی حرکات چرخشی و خم شدن طرفی محدود می گردد.
باتوجه به اینکه مفصل فاست یک مفصل حقیقی و سینوویال است، بنابراین همانند هر مفصل سینوویال دیگر ممکن است دچار پدیده تخریبی یا التهابی گردد. ضایعه در این مفاصل به علت وجود عناصر حساسی چون پرده سینوویوم، رباط های اطراف مفصل و کپسول مفصلی منجربه درد و محدویت حرکتی در ستون فقرات می گردد. ازطرفی هرگونه اشکال در حرکات مفاصل فاست، عملکرد طبیعی دیسک های بین مهره ای را نیز مختل می کند.
گاهی اختلال عملکرد در مفاصل بین مهره ای پشتی ( فاست ها ) به علت یک بیماری التهابی بوده، که با ایجاد درد و محدودیت حرکتی در ستون مهره ها همراه می گردد. شایع ترین نوع بیماری که با گرفتاری این مفاصل مشخص می شود، در ارتباط با اسپوندیلیت آنکیلوزان است. [ ۳]