[ویکی فقه] معانی قرآن. در کتب علوم قرآنی برای معنای لفظ قرآن وجوه پنج گانه ای گفته شده است.
در کتب البرهان و الاتقان برای معنای لفظ قرآن وجوه پنج گانه ای گفته شده است که می توان آن ها را به سه دسته تقسیم نمود:
← اسمی جامد و علم ارتجالی
از میان اقوال پنج گانه فوق، قول پنجم از همه قوی تر به نظر می رسد. زرقانی پس از رد سایر اقوال، همین قول را اختیار نموده است. راغب اصفهانی نیز می گوید:القراءة ضم الحروف و الکلمات بعضها الی بعض فی الترتیل... ؛ قراءت به معنای پیوند و ضمیمه نمودن حروف و کلمات به یکدیگر در هنگام ترتیل است. به سخن دیگر، قراءت همان تلاوت آیات الهی است.علامه طباطبائی عقیده دارد:و قوله: «ان علینا جمعه و قرآنه». .. القرآن هاهنا مصدر کالفرقان و الرجحان، و الضمیران للوحی، و المعنی: لاتعجل به، اذ علینا ان نجمع ما نوحیه الیک بضم بعض اجزائه الی بعض و قراءته علیک. از آیه فوق به خوبی برمی آید که اگر حتی آن گونه که ابن اثیر گفته است، اصل در واژه قرآن معنای جمع باشد، به خاطر تقارن این واژه با واژه جمع در آیه شریفه ناگزیر قرآن به معنای قراءت و خواندن خواهد بود وگرنه تکرار آن امری لغو و بیهوده بوده، با فصاحت قرآنی منافات دارد.دلیل دیگر که نظریه پنجم را تقویت می کند، امر «اقرا» در نخستین وحی بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) است که بی تردید به معنای «بخوان» است. لفظ قرآن نیز نخستین بار در آیه چهارم از سوره مزمل نازل شده که مطابق حدیث معروف جابر بن زید و ابن عباس ، سومین سوره در ترتیب نزول سوره هاست در این آیه، دستور چنین است: «ورتل القرآن ترتیلا»؛ و «قرآن» را شمرده شمرده بخوان. در آخرین آیه از همین سوره نیز بار دیگر در یک فرمان همگانی اعلام می شود: «فاقرءوا ما تیسر من القرآن»؛ هرچه از «قرآن» میسر می شود، بخوانید. بدیهی است که منظور در هر دو آیه، قرآن خواندنی است.نتیجه آن که روشن ترین و مناسب ترین معنا برای قرآن، اشتقاق آن از ماده قرا به معنای تلاوت کردن است.
گزیده مطالب
اقوال در معانی قرآن عبارتند از:۱ـ قرآن اسم خاص کتاب مسلمانان و لفظی جامد است ( شافعی ).۲ـ قرآن هم ریشه با قرینه و معنای آن، همانند بودن آیاتش با یکدیگر است ( فراء ).۳ـ قرآن مشتق از قرن است؛ زیرا آیات و سوره های آن مقرون به یکدیگرند ( اشعری و جمعی دیگر).۴ـ قرآن کلمه ای است مهموز و از قرء به معنای جمع، مشتق شده است؛ زیرا جامع ثمرات کتب آسمانی گذشته است ( ابن اثیر و زجاج).۵ـ قرآن کلمه ای است مهموز و از قرا به معنای تلاوت و قراءت گرفته شده است. ( کیانی و جمعی دیگر).دلایلی وجود دارد که قول پنجم را تایید می کند.
در کتب البرهان و الاتقان برای معنای لفظ قرآن وجوه پنج گانه ای گفته شده است که می توان آن ها را به سه دسته تقسیم نمود:
← اسمی جامد و علم ارتجالی
از میان اقوال پنج گانه فوق، قول پنجم از همه قوی تر به نظر می رسد. زرقانی پس از رد سایر اقوال، همین قول را اختیار نموده است. راغب اصفهانی نیز می گوید:القراءة ضم الحروف و الکلمات بعضها الی بعض فی الترتیل... ؛ قراءت به معنای پیوند و ضمیمه نمودن حروف و کلمات به یکدیگر در هنگام ترتیل است. به سخن دیگر، قراءت همان تلاوت آیات الهی است.علامه طباطبائی عقیده دارد:و قوله: «ان علینا جمعه و قرآنه». .. القرآن هاهنا مصدر کالفرقان و الرجحان، و الضمیران للوحی، و المعنی: لاتعجل به، اذ علینا ان نجمع ما نوحیه الیک بضم بعض اجزائه الی بعض و قراءته علیک. از آیه فوق به خوبی برمی آید که اگر حتی آن گونه که ابن اثیر گفته است، اصل در واژه قرآن معنای جمع باشد، به خاطر تقارن این واژه با واژه جمع در آیه شریفه ناگزیر قرآن به معنای قراءت و خواندن خواهد بود وگرنه تکرار آن امری لغو و بیهوده بوده، با فصاحت قرآنی منافات دارد.دلیل دیگر که نظریه پنجم را تقویت می کند، امر «اقرا» در نخستین وحی بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله وسلّم) است که بی تردید به معنای «بخوان» است. لفظ قرآن نیز نخستین بار در آیه چهارم از سوره مزمل نازل شده که مطابق حدیث معروف جابر بن زید و ابن عباس ، سومین سوره در ترتیب نزول سوره هاست در این آیه، دستور چنین است: «ورتل القرآن ترتیلا»؛ و «قرآن» را شمرده شمرده بخوان. در آخرین آیه از همین سوره نیز بار دیگر در یک فرمان همگانی اعلام می شود: «فاقرءوا ما تیسر من القرآن»؛ هرچه از «قرآن» میسر می شود، بخوانید. بدیهی است که منظور در هر دو آیه، قرآن خواندنی است.نتیجه آن که روشن ترین و مناسب ترین معنا برای قرآن، اشتقاق آن از ماده قرا به معنای تلاوت کردن است.
گزیده مطالب
اقوال در معانی قرآن عبارتند از:۱ـ قرآن اسم خاص کتاب مسلمانان و لفظی جامد است ( شافعی ).۲ـ قرآن هم ریشه با قرینه و معنای آن، همانند بودن آیاتش با یکدیگر است ( فراء ).۳ـ قرآن مشتق از قرن است؛ زیرا آیات و سوره های آن مقرون به یکدیگرند ( اشعری و جمعی دیگر).۴ـ قرآن کلمه ای است مهموز و از قرء به معنای جمع، مشتق شده است؛ زیرا جامع ثمرات کتب آسمانی گذشته است ( ابن اثیر و زجاج).۵ـ قرآن کلمه ای است مهموز و از قرا به معنای تلاوت و قراءت گرفته شده است. ( کیانی و جمعی دیگر).دلایلی وجود دارد که قول پنجم را تایید می کند.
wikifeqh: معانی_قرآن