[ویکی فقه] معارف باطنی قرآن. معارف باطنی قرآن کریم همانند معارف ظاهری آن همسو و در طول یکدیگر بوده و کمترین تعارضی در بینشان وجود ندارد.
همان طور که از لحاظ صنعت فصاحت و بلاغت و هنر ادبی، واژگان قرآن هم آوای هم است و از لحاظ مبادی تصوری مفاهیم الفاظ قرآن هم سوی یکدیگر است و از جهت مبادی تصدیقی - مجموعه قضایایی که قیاس ها از آن ها تشکیل می شوند - مقاصد آیات قرآن همسان هم است و بالاخره از جنبه تفسیر ظاهر، مطالب قرآن مُفَسِّر یکدیگر است، از جهت باطن نیز همه معارف قرآنی در همه مراحل باطنی آن، هم سوی یکدیگر بوده، مُفَسِّر یکدیگر است و هرگز اختلافی بین باطن ها و مراحل درونی قرآن وجود ندارد؛ زیرا مراحل درونی آن مانند مظاهر بیرونی آن کلام خدا است و اگر از نزد غیر خدا تنزل می یافت حتما با هم اختلاف داشتند؛ بنابراین، سراسر مطالب قرآن از همه جهت هماهنگ است؛ یعنی، هم ظاهرها با هم، هم باطن ها با هم، هم پیوند هر ظاهر با باطنِ برتر از خود همچنان محفوظ است.از این جا معلوم می شود که اگر سیر عمودی تفسیری بهره مُفَسِّر درون بین شود، چنانکه اهل بیت وحی (علیهم السّلام) به آن آگاه بوده اند، با فنّ بدیع - علم شناختن راه های تحسین و زیبایی های کلام - و جذاب تفسیر قرآن به قرآن می تواند از انضمام باطن ها با یکدیگر، بهره فراوان تر و والاتر ببرد.
تذکر دو نکته
در این جا تذکر دو نکته ضروری است:
← لوازم تفسیر ظاهر و باطن قرآن
۱. ↑ مبادی تصوریه: مبادی علم یعنی بخشی از تصورات و تصدیقات معلوم که علم مبتنی بر آنها بوده و دانستن آنها برای درک مسایل علم، ضرورت دارد مانند: تصور تعریف علم، موضوع علم، چیزهایی که بر موضوع عارض می شوند. به عبارت دیگر دانش مقدماتی را مبادی می گویند.۲. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ط الاسلامیة، ج۲، ص۶۰۶.
...
همان طور که از لحاظ صنعت فصاحت و بلاغت و هنر ادبی، واژگان قرآن هم آوای هم است و از لحاظ مبادی تصوری مفاهیم الفاظ قرآن هم سوی یکدیگر است و از جهت مبادی تصدیقی - مجموعه قضایایی که قیاس ها از آن ها تشکیل می شوند - مقاصد آیات قرآن همسان هم است و بالاخره از جنبه تفسیر ظاهر، مطالب قرآن مُفَسِّر یکدیگر است، از جهت باطن نیز همه معارف قرآنی در همه مراحل باطنی آن، هم سوی یکدیگر بوده، مُفَسِّر یکدیگر است و هرگز اختلافی بین باطن ها و مراحل درونی قرآن وجود ندارد؛ زیرا مراحل درونی آن مانند مظاهر بیرونی آن کلام خدا است و اگر از نزد غیر خدا تنزل می یافت حتما با هم اختلاف داشتند؛ بنابراین، سراسر مطالب قرآن از همه جهت هماهنگ است؛ یعنی، هم ظاهرها با هم، هم باطن ها با هم، هم پیوند هر ظاهر با باطنِ برتر از خود همچنان محفوظ است.از این جا معلوم می شود که اگر سیر عمودی تفسیری بهره مُفَسِّر درون بین شود، چنانکه اهل بیت وحی (علیهم السّلام) به آن آگاه بوده اند، با فنّ بدیع - علم شناختن راه های تحسین و زیبایی های کلام - و جذاب تفسیر قرآن به قرآن می تواند از انضمام باطن ها با یکدیگر، بهره فراوان تر و والاتر ببرد.
تذکر دو نکته
در این جا تذکر دو نکته ضروری است:
← لوازم تفسیر ظاهر و باطن قرآن
۱. ↑ مبادی تصوریه: مبادی علم یعنی بخشی از تصورات و تصدیقات معلوم که علم مبتنی بر آنها بوده و دانستن آنها برای درک مسایل علم، ضرورت دارد مانند: تصور تعریف علم، موضوع علم، چیزهایی که بر موضوع عارض می شوند. به عبارت دیگر دانش مقدماتی را مبادی می گویند.۲. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ط الاسلامیة، ج۲، ص۶۰۶.
...
wikifeqh: معارف_باطنی_قرآن