لغت نامه دهخدا
مصطکی. [ م َ طَ ] ( معرب ، اِ ) ( از یونانی ماستیخه ) صمغ زردرنگ که از درخت ضرو تراود. ( یادداشت مؤلف ). یک نوع سم سقزی خوشبو و شبیه به کندر که آن را اراء و پلاجور و رماس و رماست و کیه نیز گویند و درخت آن را و کشک و ولمشک نامند. ( ناظم الاطباء ). صمغی است زردرنگ. ( غیاث ) ( آنندراج ). صمغ درختی است. ( نزهةالقلوب ). علک الروم. ( یادداشت مؤلف ) . علک رومی. ( دهار ) ( مهذب الاسماء ) ( زمخشری ). کیا. ( یادداشت مؤلف ). مصطکی که آخر آن را بأتلفظ کنند در لغت عرب «مصطکا» به فتح یاضم میم و الف مقصور و «مصطکاء» به فتح میم و الف ممدود است و اصل آن کلمه ای یونانی است و در فرانسه نیز آن را ماستیک نامند. آذربایجانیان گاهی نونی نیز به آخر آن بیفزایند و مصطکین گویند. ( از نشریه دانشکده ادبیات تبریز سال 2 شماره 1 ). کرکم. ( منتهی الارب ). صمغی است که سپید آن را رومی مصطکی و سیاه آن را مصطکی نبطی گویند. درختش ریزه تر از کندر و سپید آن نافع جهت معده و مقعد و روده و جگر و سرفه کهنه به نوشیدن. ( از منتهی الارب ). نوعی است از علک رومی و آن عربی اصلی نیست بلکه دخیل است در لغت عرب ، و هر دارویی که در وی مصطکی بکار برند عرب آن را مصطک گوید.مصطکی را کیا نیز گویند و به پارسی رماس و رماست خوانند. نیکوترین وی آن است که از قبرس آورند. مصطکی رومی بود و دو گونه است سفید که علک رومی است و روغن مصطکی را از آن گیرند و به سریانی علکا نامند و سیاه که قبطی یعنی مصری آن است. مصطکی سفید قطعه های بزرگ دارد و پوست درخت و چوب او به هم نیامیخته باشد. درعطرها و علاجها بکار برند و روغن آن را به هر عضوی که بمالند نرم شود و جگر و معده و امعأرا تقویت کند و اشتها بیفزاید. سرفه و نفث الدم و عفونت زایل کند. ( از تذکره صیدنه ابوریحان بیرونی ). به پارسی کندر رومی خوانند و به سریانی کبا و به رومی مسطیخی و به یونانی سحینوس گویند و آن را علک رومی و کیه نیز گویند. جهت دفع زخم معده و سردرد و شقاق لبها و خونریزی زبان و سرفه بلغم و رانش شکم و شکستگی استخوان و سستی اعضا و ترشح زخم مؤثر است و بول را براند و مضمضه آن دندانها محکم گرداند و جرب را نافع بود. ( از اختیارات بدیعی ). صمغ آن را صمغ مصطکی گویند گونه ای از سقز که به صورت شیرابه ای بر اثر ایجاد شکاف از ساقه و شاخه های درختچه مصطکی خارج می شود و به صورت قطرات کوچکی در محل شکاف منعقد می گردد. قطرات سخت شده ٔمصطکی به درشتی نخودی کوچک و رنگش زرد پریده و کمی شفاف است و بو و طعم آن ملایم به جو و مطبوع میباشد. در گرمای 108 درجه ذوب می شود، و بر اثر جویدن بسهولت در زیر دندان نرم می گردد. مصطکی کمی از آب سنگین تر است و در اتر و کلروفرم و اسانس تربانتین و به مقدارکم در الکل حل می شود. گاهی مصطکی به جای آنکه بر روی شاخه ها و ساقه درخت باقی بماند در پای درخت بر روی هم انباشته شده به صورت قطعات نسبتاً بزرگ درمی آید. این قسم نوعی خالص مصطکی را تشکیل می دهد. نوع اخیررنگ قهوه ای دارد و معمولاً دارای ماسه و ناخالصی های دیگر است. نوع مرغوب مصطکی به صورت دانه های کوچکی است و به مصرف جویدن می رسد. کندر رومی. کندوک. مصطکا. علک خاییدنی. کندور. علک رومی و مسطیخی : بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
جزیره المصطکی خیا خیوس
فرهنگ معین
فرهنگ عمید
دانشنامه عمومی
مصطکی، ( به انگلیسی: Mastic ) صمغ زرد رنگی است که از درختچه ای به نام پسته مصطکی، ( نام علمی: Pistacia lentiscus ) گرفته می شود.
در فارسی به نام های «رماس»، «رماست» و «کِیَه» خوانده شده است. در کتاب های طب سنتی با نام های «مصطکی»، «مصطکی رومی»، «کندر رومی»، «مستکی» و «علِک رومی» ذکر شده است. همچنین در انگلیسی به صمغ عربی ( Arabic gum ) ( نباید با صمغ عربی یا ( gum Arabic ) اشتباه شود ) ، صمغ یمن ( Yemen gum ) یا اشک خیوس ( tears of Chios ) هم خوانده می شود. [ ۱]
عصاره زرد رزینی مصطکی در ماه های گرم سال به صورت قطراتی کوچک و خود به خودی از ساقه و شاخه های درخت مصطکی به بیرون می تراود که در مجاورت هوا سفت شده و به شکل قطرات اشک در بازار به فروش می رسد.
صمغ رزینی مصطکی تا حدود ۹۰٪ از ماستی سیک اسید، [ پانویس ۱] ماستی کولیک اسید[ پانویس ۲] و ماستیکو رزن[ پانویس ۳] تشکیل شده است. مقداری اسانس نیز در آن یافت می شود.
در کتاب های طب سنتی خواص عدیده ای برای این صمغ نوشته شده است. از نظر طبیعت این صمغ گرم و خشک، محلل و مقوی است. در معجون های تقویت حافظه، جزو داروهای اصلی بشمار می رود. [ ۲] [ ۳]
↑ Masticic acid ↑ Masticolic acid ↑ Masticoresene
در فارسی به نام های «رماس»، «رماست» و «کِیَه» خوانده شده است. در کتاب های طب سنتی با نام های «مصطکی»، «مصطکی رومی»، «کندر رومی»، «مستکی» و «علِک رومی» ذکر شده است. همچنین در انگلیسی به صمغ عربی ( Arabic gum ) ( نباید با صمغ عربی یا ( gum Arabic ) اشتباه شود ) ، صمغ یمن ( Yemen gum ) یا اشک خیوس ( tears of Chios ) هم خوانده می شود. [ ۱]
عصاره زرد رزینی مصطکی در ماه های گرم سال به صورت قطراتی کوچک و خود به خودی از ساقه و شاخه های درخت مصطکی به بیرون می تراود که در مجاورت هوا سفت شده و به شکل قطرات اشک در بازار به فروش می رسد.
صمغ رزینی مصطکی تا حدود ۹۰٪ از ماستی سیک اسید، [ پانویس ۱] ماستی کولیک اسید[ پانویس ۲] و ماستیکو رزن[ پانویس ۳] تشکیل شده است. مقداری اسانس نیز در آن یافت می شود.
در کتاب های طب سنتی خواص عدیده ای برای این صمغ نوشته شده است. از نظر طبیعت این صمغ گرم و خشک، محلل و مقوی است. در معجون های تقویت حافظه، جزو داروهای اصلی بشمار می رود. [ ۲] [ ۳]
↑ Masticic acid ↑ Masticolic acid ↑ Masticoresene
wiki: مصطکی
مصطکی (درخت). پسته مصطکی یا ماستیک ( نام علمی: Pistacia lentiscus ) نام یک گونه از تیره پسته ایان است.
این گیاه یک درختچه یا درخت کوچک و همیشه سبز است و ارتفاعش بین یک تا هفت متر است. بوی صمغ آن از تمامی اندام های گیاه استشمام می شود. گل های آن دوپایه بوده و در ابتدا سبز ولی به تدریج قرمز رنگ می شوند. میوهٔ این گیاه کروی شکل، قرمز رنگ، کوچک و یک میوه از نوع میوه های شفت بوده و پس از رسیدن سیاه رنگ می شود. بومی ها از میوه این درخت روغنی خوراکی می گیرند و به جای روغن زیتون در خوراک مصرف می کنند اما محصول عمده این درختان صمغی است که از تنه و ساقه های این درخت در اثر شکافی که وارد می کنند، گرفته می شود و به ماستیک معروف است. از صمغ این گیاه استفاده های مختلفی می شود. این ماده به عنوان نوعی ادویه و طعم دهنده در آشپزی و تهیه شیرینی و دسرها استفاده می شود. همچنین این صمغ به عنوان نوعی آدامس طبیعی ( نوعی سقز ) و در طب سنتی برای درمان برخی بیماری های گوارشی کاربرد دارد. در صنعت و جهت ساخت برخی ترکیبات نیز از این ماده استفاده می شود. [ ۱]
رویشگاه اصلی این گیاه مناطق سنگلاخی و خشک با آب و هوای مدیترانه ای است اما به دلیل مقاومت و سازگاری بالا، این درخت در انواع شرایط آب و هوایی و محیطی مثلاً در بالای کوه ها، دشت ها، دره ها، جنگل ها، کنار دریاها و حتی در خاک های شور نیز مشاهده می شود. [ ۲] زیستگاه این گیاه گسترهٔ وسیعی دارد و در سراسر مناطق اطراف مدیترانه از جمله مراکش، پرتغال، یونان، جنوب فرانسه و ترکیه تا ایران و عراق یافت می شود.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین گیاه یک درختچه یا درخت کوچک و همیشه سبز است و ارتفاعش بین یک تا هفت متر است. بوی صمغ آن از تمامی اندام های گیاه استشمام می شود. گل های آن دوپایه بوده و در ابتدا سبز ولی به تدریج قرمز رنگ می شوند. میوهٔ این گیاه کروی شکل، قرمز رنگ، کوچک و یک میوه از نوع میوه های شفت بوده و پس از رسیدن سیاه رنگ می شود. بومی ها از میوه این درخت روغنی خوراکی می گیرند و به جای روغن زیتون در خوراک مصرف می کنند اما محصول عمده این درختان صمغی است که از تنه و ساقه های این درخت در اثر شکافی که وارد می کنند، گرفته می شود و به ماستیک معروف است. از صمغ این گیاه استفاده های مختلفی می شود. این ماده به عنوان نوعی ادویه و طعم دهنده در آشپزی و تهیه شیرینی و دسرها استفاده می شود. همچنین این صمغ به عنوان نوعی آدامس طبیعی ( نوعی سقز ) و در طب سنتی برای درمان برخی بیماری های گوارشی کاربرد دارد. در صنعت و جهت ساخت برخی ترکیبات نیز از این ماده استفاده می شود. [ ۱]
رویشگاه اصلی این گیاه مناطق سنگلاخی و خشک با آب و هوای مدیترانه ای است اما به دلیل مقاومت و سازگاری بالا، این درخت در انواع شرایط آب و هوایی و محیطی مثلاً در بالای کوه ها، دشت ها، دره ها، جنگل ها، کنار دریاها و حتی در خاک های شور نیز مشاهده می شود. [ ۲] زیستگاه این گیاه گسترهٔ وسیعی دارد و در سراسر مناطق اطراف مدیترانه از جمله مراکش، پرتغال، یونان، جنوب فرانسه و ترکیه تا ایران و عراق یافت می شود.
wiki: مصطکی (درخت)
دانشنامه آزاد فارسی
رجوع شود به:درخت
wikijoo: مصطکی
مترادف ها
کندر رومی، مصطکی، نوعی بتونه یا چسب
پیشنهاد کاربران
سقز
غزه
کندر
. . . از قبیل تجویز قلیان کشیدن و مصطکی خوائیدن از من استفتا نمودند. . .
کتاب سرگذشت حاجی بابای اصفهانی
جیمیز موریه
غزه
کندر
. . . از قبیل تجویز قلیان کشیدن و مصطکی خوائیدن از من استفتا نمودند. . .
کتاب سرگذشت حاجی بابای اصفهانی
جیمیز موریه
صمغ درخت بَنه ( پسته کوهی ) که کُندُر می نامند.