مصحف امام علی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مصحف در لغت آن چیزی است که جمع کننده و در برگیرندۀ نوشته هاست. در اصطلاح مصحف به مجموعه اوراقی گفته می شود که در آن متون مذهبی و مقدسی نوشته شده باشد اگر چه کتاب آسمانی پیامبران هم نباشد و لذا می بینیم که به کتاب حضرت فاطمه سلام الله علیها مصحف حضرت فاطمه گفته می شود.
حضرت علی علیه السلام بزرگترین شخصیت پس از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و در همه صحنه ها پیشتاز بود و از آغاز نزول وحی سایه به سایه در خدمت پیامبر بود و کتابت وحی را نیز به طور مداوم بر عهده داشت، در واپسین روزهای حیات پربرکت رسول گرامی اسلام، از جانب آن حضرت مامور به جمع آوری قرآن گردید. ابوبکر خضرمی از امام صادق علیه السلام روایت کرده است که پیامبر به حضرت علی علیه السلام فرمود:«ای علی این قرآن در کنار بستر من میان صحیفه ها، حریرها و کاغذها قرار دارد، قرآن را جمع کنید و آن را آن گونه که یهودیان، تورات خود را از بین بردند، ضایع نکنید».
ویژگی های مصحف حضرت امیر
مصحف حضرت امیر علیه السلام از لحاظ آیات و سور هیچ اختلافی با قرآن کنونی ندارد، (نه زیادتر و نه کمتر از قرآن کنونی) ولی دارای ویژگی هایی است که به آنها اشاره می شود.۱. ترتیب سوره ها به همان ترتیب نزول تنظیم گشته بود، سیوطی در الاتقان ضمن بیان این مطلب می گوید اولین سوره، اقرأ، سپس مدثّر، سپس نون، بعد از آن مزمّل، سپس تبّت و....تنظیم شده بودند. ۲. این مصحف مشتمل بود بر اسباب نزول آیات، مکان نزول آیات و نیز اشخاصی که در شأن آنها آیاتی نازل گشته بود.۳. جوانب کلی آیات به گونه ای که آیه، محدود و مختص به زمان یا مکان یا شخص خاصی نگردد، در این مصحف روشن شده است.
عدم فرق بین قرآن و مصحف امام علی
مرحوم علامه در المیزان می فرماید:«چطور ممکن است قرآنی که در دست ماست و معارفش همه به هم مربوط و فروعش بر اصولش مترتب می باشد، دست خوش تحریف قرار گرفته باشد؟ جمع آوری قرآن توسط حضرت علی علیه السلام و عرضه داشتن بر اصحاب و نپذیرفتن آنان دلیل نمی شود بر اینکه قرآنی که آن جناب جمع آوری کرده بود مخالف با قرآنِ دیگران بوده و از حقایق اصلی دین یا فرعی آن چیزی اضافه داشته است، چون اگر واقعا چنین بود حضرت امیرالمومنین علیه السلام به سادگی دست از قرآن خود برنمی داشت بلکه به طور قطع به وسیله آن به احتجاج می پرداخت وبه مجرد اعراض آنان قانع نمی شد». علامه معرفت در کتاب التمهید اشاره به این مطلب دارد و می فرماید:«قرآن با همین نظم و ترتیب موجود مربوط به زمان پیامبر صلی الله علیه و آله است و سید مرتضی نیز در این نظر همراه است و می گوید قرآن به کیفیتی که هم اکنون در دست است در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله بوده است، و حضرت علی علیه السلام را به جمع آوری قرآن هنگام وفاتش وصیت نمود.»
سرنوشت مصحف حضرت علی
...

[ویکی شیعه] مصحف امام علی (ع). مصحف علی، نخستین مصحف (قرآن) که پس از درگذشت پیامبر (ص)، به دست امام علی (ع) جمع آوری شد. این مصحف امروزه در دسترس نیست و گویا ترتیب جمع‎آوری سوره ها در آن، با ترتیب مصحف امروزین متفاوت بوده است.
پس از رحلت پیامبر (ص)، علی (ع) که به نص قطعی و تصدیق پیامبر (ص) از همه مردم به قرآن مجید آشناتر بود، در خانه خود قرآن مجید را به ترتیب نزول در یک مصحف جمع فرمود و هنوز ۶ ماه از رحلت نگذشته بود که فراغت یافت و مصحفی که نوشته بود بر شتری بار کرد پیش مردم آورده نشان داد.
راویانی که از وجود مصحف امام علی(ع) به صراحت سخن گفته اند و یا از موضوع گردآوری قرآن به دست حضرت یاد کرده اند:

[ویکی فقه] مصحف امام علی (علوم قرآنی). مصحف امام علی علیه السلام به مصحف جمع آوری شده توسط امام علی علیه السّلام اطلاق می شود.
بنا به مجموعه روایاتی از شیعه و اهل سنت ، نخستین و کامل ترین مصحف قرآنی با ویژگی های ذیل توسط امام علی علیه السّلام تدوین شده است:۱. ترتیب دقیق آیات و سوره ها بر اساس سیر نزول (خود این ترتیب می تواند مبین سیر تشریع و تنزیل باشد)؛۲. انطباق قرائت آن با قرائت رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلّم مانع هرگونه اختلاف در قرائت است؛۳. اشتمال بر تاویل و تنزیل آیات، تبیین مناسبات و اوقات نزول، بیان معانی و تفسیر آیات و اطلاعات فراوانی درباره حوادث مرتبط با نزول آیات و نیز اسامی افراد و اشخاصی که له یا علیه آنان آیات نازل شده بود، و تعیین ناسخ و منسوخ و عام و خاص .
زمان عرضه مصحف مذکور به جامعه اسلامی
این مصحف اندکی پس از رحلت رسول گرامی صلی الله علیه و آله وسلّم به جامعه اسلامی عرضه شد و متاسفانه هنگامی که با بی رغبتی و بی اعتنایی دستگاه خلافت مواجه شد، از نظرها پنهان و دست به دست توسط ائمه هدی علیه السّلام نگهداری شد و هم اکنون در دست امام زمان علیه السّلام است.این مصحف شریف با مصحف موجود تفاوتی ندارد، مگر در توضیحات همراه آن.این نکته نیز گفتنی است که برخی از مصحف ها به خط مبارک امیرمؤمنان علیه السّلام نسبت داده شده است.

[ویکی فقه] مصحف امام علی (کتاب). کتاب مصحف امام علی علیه السّلام مؤلف: سید محمد علی ایازی کتاب پیرامون یکی از موضوعات مهم علوم قرآنی یعنی مصحف حضرت علی -علیه السّلام- نوشته شده است .
مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر می باشد در این کتاب سعی نموده است تحقیقی پیرامون مصحف حضرت و کیفیت مطالب آن ارائه نموده وی در فصل اول واژه مصحف و سابقه کاربرد آن قبل و بعد از اسلام و در روایات را شرح داده، آنگاه در فصل دوم، استنادات تاریخی و حدیثی مصحف را در منابع شیعه و اهل سنت بررسی نموده، در فصل سوم چگونگی مصحف را توضیح می دهد و در فصل چهارم ویژگی های مصحف را برمی شمارد و در فصل پنجم به مقایسه کتاب و مصحف حضرت پرداخته، در فصل ششم، کیفیت نگارش مصحف و اینکه آیا حضرت در این کار همکارانی داشته اند یا خیر، بررسی نموده در فصل هفتم سرنوشت مصحف و در فصل هشتم مصحف های منسوب به آن حضرت و در آخرین فصل شبهات و اشکالات مربوط به مصحف را ذکر و پاسخ داده است آنچه که در این کتاب پیگیری شده است این است که نویسنده تلاش نموده با استفاده از روایات و استنادات تاریخی و با توجه به واژه تنزیل، این نکته را (خصوصا در فصل چهارم که ویژگی های مصحف را بیان می نماید) توضیح می دهد که این که گفته می شود مصحف حضرت بر اساس ترتیب نزول است سخنی ناتمام و غیر قابل قبول می باشد.
ویژگی ها
۱- فصل چهارم. در این فصل ویژگی های مصحف حضرت را ذکر نموده، بیان می کند که آنچه باعث بی نظیر شدن این کتاب شده محتوای آن است و نتیجه می گیرند که روایاتی که در آنها ذکر شده که حضرت آن را بر اساس ترتیب نزول جمع آوری نمود. دلالتشان ناتمام است. ۲- فصل چهارم. یکی از ویژگی های مصحف را مشتمل بودن آن بر تنزیل دانسته، در این رابطه احتمالات متعددی برای واژه تنزیل ذکر نموده و در پایان نتیجه می گیرد که مراد از تنزیل ، دانش تفسیر قرآن است.۳- فصل نهم- در این فصل اشکالات و شبهات مربوط به مصحف حضرت را ذکر و پاسخ آنها را می دهد ۴- فصل اول- در این فصل پس از تعریف واژه مصحف به بیان تفاوت مصحف و صحف پرداخته می گوید صحف تنها اوراق و الواح نوشته شده را گویند ولی مصحف آن است که بین دو جلد قرار گرفته باشد.۵- فصل دوم: در این فصل پس از بررسی منابعی از شیعه و اهل سنت که مصحف حضرت را ذکر نموده ادله مخالفین وجود مصحف حضرت را ذکر و پاسخ آنها را می دهد.
ساختار کتاب
کتاب دارای یک مقدمه و ۹ فصل می باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است: فصل اول: آشنایی با مفهوم مصحف. فصل دوم: مصحف امام علی -علیه السّلام- در منابع. فصل سوم: چگونگی مصحف امام علی -علیه السّلام- شامل: مشخصات مصحف ، محتوای مصحف، مصحف علی - علیه السّلام -و مصحف فاطمه -سلام الله علیها-.فصل چهارم: ویژگی های مصحف امام علی علیه السّلام شامل: ترتیب بر حسب نزول، ذکر ناسخ و منسوخ ، اشتمال بر تاویل، اشتمال بر تنزیل ، بیان محکم و متشابه ، تفصیل احکام، و ذکر اسامی اهل حق و باطل.فصل پنجم: کتاب امام علی علیه السّلام شامل: کتاب علی -علیه السّلام -و مصحف علی -علیه السّلام-، مشخصات کتاب علی -علیه السّلام-، و کتاب علی در مصادر اهل سنت . فصل ششم: کیفیت نگارش و همکاران. فصل هفتم: سرنوشت مصحف امام علی -علیه السّلام-. فصل هشتم: مصحف های منسوب به امام علی -علیه السّلام-. فصل نهم: شبهات و اشکالات مصحف .
نسخه شناسی
...

[ویکی شیعه] مصحف امام علی(ع). مصحف علی یا مصحف امام علی(ع)، نخستین نسخه جمع آوری شده قرآن که پس از درگذشت پیامبر (ص)، توسط امام علی(ع) آماده شد. این مصحف امروزه در دسترس نیست و بنابر روایات، به دستخط امام علی(ع) و بر اساس ترتیب نزول سوره ها گردآوری شده بود.
بر اساس برخی روایات، شأن نزول آیات و همچنین آیات ناسخ و منسوخ، در حاشیه این مصحف آمده بود. به باور شیعیان، مصحف امام علی(ع) بر اساس توارث در دست ائمه معصوم بوده و هم اکنون نزد امام دوازدهم است.
پس از رحلت پیامبر (ص)، امام علی (ع) در خانه خود، قرآن مجید را به ترتیب نزول در یک مصحف جمع کرد و حدود ۶ ماه پس از رحلت پیامبر(ص)، مصحف را به مردم و صحابه نشان داد. سلیم بن قیس هلالی (درگذشته ۷۶ق) به نقل از صحابه پیامبر، از جمله ابوذر غفاری، سلمان فارسی و ابن عباس، درباره مصحف امام علی (ع) و ویژگی های آن سخن گفته است. به علاوه، روایاتی از ابن عباس به طور مستقل در این باره نقل شده است.

[ویکی نور] مصحف امام علی(ع). مصحف امام علی(ع) تألیف سید محمد علی ایازی
کتاب پیرامون یکی از موضوعات مهم علوم قرآنی یعنی مصحف حضرت علی(ع) نوشته شده است مؤلف که از قرآن پژوهان معاصر می باشد. در این کتاب سعی نموده است تحقیقی پیرامون مصحف حضرت و کیفیت مطالب آن ارائه نموده وی در فصل اول واژۀ مصحف و سابقۀ کاربرد آن قبل و بعد از اسلام و در روایات را شرح داده، آنگاه در فصل دوم، استنادات تاریخی و حدیثی مصحف را در منابع شیعه و اهل سنت بررسی نموده،در فصل سوم چگونگی مصحف را توضیح می دهد و در فصل چهارم ویژگی های مصحف را برمی شمارد و در فصل پنجم به مقایسه کتاب و مصحف حضرت پرداخته،در فصل ششم، کیفیت نگارش مصحف و اینکه آیا حضرت در این کار همکارانی داشته اند یا خیر، بررسی نموده
در فصل هفتم سرنوشت مصحف و در فصل هشتم مصحف های منسوب به آن حضرت و در آخرین فصل شبهات و اشکالات مربوط به مصحف را ذکر و پاسخ داده است
آنچه که در این کتاب پیگیری شده است این است که نویسنده تلاش نموده با استفاده از روایات و استنادات تاریخی و با توجه به واژۀ تنزیل، این نکته را (خصوصا در فصل چهارم که ویژگی های مصحف را بیان می نماید)توضیح می دهد که این که گفته می شود مصحف حضرت بر اساس ترتیب نزول است سخنی ناتمام و غیر قابل قبول می باشد.
کتاب دارای یک مقدمه و 9 فصل می باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است:

پیشنهاد کاربران

بپرس