[ویکی نور] مشاهد الإلوهیة یا شرح کبیر بر الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة ملا صدرا، از آثار فلسفی استاد غلامحسین رضانژاد (متخلص به نوشین) -متولد 1313ش- است که در آن، مطالب کتاب «شواهد الربوبیة» نوشته صدرالمتألهین شیرازی را از آغاز تا انجام در طی سه سال به صورت مفصل شرح کرده است . در این کتاب، بین عنوان روی جلد، صفحه شناسنامه و صفحات کتاب هماهنگی کامل برقرار نیست و نام کتاب به چند صورت ذکر شده است. این شرح بزرگ در سه جلد تنظیم شده بدین ترتیب که شارح محترم در مقدمه جلد اول، زندگی و شرح حال ملاصدرا را به صورت مشروح بیان کرده است. به نظر ایشان، صدرالمتألهین شیرازی فیلسوف بزرگی است که دست کم در چهل مورد نوآوری کرده است. . شارح در این اثر، نخست متن عربی یعنی جمله یا جملاتی از شواهد الربوبیة را ذکر کرده و بعد ترجمه فارسی آن را آورده و آنگاه اقدام به شرح تفصیلی کرده است. همچنین نویسنده با بیان هفت نکته درباره شخصیّت معنوی صدرالمتألّهین به تجلیل از مقام علمی و فلسفی ایشان و تأثیر زندگی و اندیشه های وی بر نظرات حکیمان بعدی پرداخته است .
شارح تصریح کرده است که علاوه بر اینکه صدرالمتألهین، در جمیع کتب و رسائل فلسفی خود، و در هر نکته لطیف و باریک عقلی؛ شاهدی از قرآن حکیم آورده و به دلیل نقلی از کلام اللّه مجید در جهت تأیید یا ردّ عقیده و نظریّه ای، استناد کرده است؛ در آثار منظوم خود بالصّراحه در عظمت شئون ائمّه عصمت و طهارت و خاندان جلیل القدر نبوّت، داد سخن داده است . با اینکه شارح محترم، معاصر است ولی این شرح از نظر بیان و چگونگی عرضه مطالب چندان که باید و شاید رسا و شیوا و به قلم روز نوشته نشده و بیشتر شبیه شرح های قدیمی در حوزه های علوم اسلامی است. به عنوان مثال، ایشان این عبارت «الحمدللّه الّذی تجلّی لقلوب العارفین بأسرار المبدأ و المعاد» را به این صورت ترجمه و شرح کرده است: «جنس حمد و حقیقت و اقسام آن، اختصاص به خداوندگاری دارد که برای شناساندن خود از باطن أحدیّت غیبیّه، به صورت اسماء و صفاتش، بر مظاهر و مجالی قلوب عارفان مراتب ظهور خویش، به اسرار مبدأ و معاد، یا اوّل و آخر و ظاهر و باطن نمایان گردید» . به این ترتیب نویسنده شرح، اثر خودش را محدود به گروهی خاصّ ساخته است و اثر حاضر شاید برای برخی از استادان و پژوهشگران فلسفه اسلامی که با زبان عربی و اصطلاحات فلسفی و عرفانی آشنایی کافی دارند، در مواردی سودمند و راهگشا باشد.
نویسنده در نگارش این شرح از ترجمه و تفسیر دکتر جواد مصلح بر شواهد الربوبیة که به نام ایضاح المقاصد منتشر شده نیز استفاده کرده است . به نظر می رسد این شرح، بیشتر آموزشی و توضیحی است و نقد و نظر در آن کمتر دیده می شود و شارح نتوانسته یا نخواسته که به پژوهش و نوآوری در این اثر بپردازد. البته شارح در مواردی با ذکر اشعاری عربی یا فارسی از عارفان و شاعران مانند مولوی و جامی و... کتابش را آراسته است. .
شارح تصریح کرده است که علاوه بر اینکه صدرالمتألهین، در جمیع کتب و رسائل فلسفی خود، و در هر نکته لطیف و باریک عقلی؛ شاهدی از قرآن حکیم آورده و به دلیل نقلی از کلام اللّه مجید در جهت تأیید یا ردّ عقیده و نظریّه ای، استناد کرده است؛ در آثار منظوم خود بالصّراحه در عظمت شئون ائمّه عصمت و طهارت و خاندان جلیل القدر نبوّت، داد سخن داده است . با اینکه شارح محترم، معاصر است ولی این شرح از نظر بیان و چگونگی عرضه مطالب چندان که باید و شاید رسا و شیوا و به قلم روز نوشته نشده و بیشتر شبیه شرح های قدیمی در حوزه های علوم اسلامی است. به عنوان مثال، ایشان این عبارت «الحمدللّه الّذی تجلّی لقلوب العارفین بأسرار المبدأ و المعاد» را به این صورت ترجمه و شرح کرده است: «جنس حمد و حقیقت و اقسام آن، اختصاص به خداوندگاری دارد که برای شناساندن خود از باطن أحدیّت غیبیّه، به صورت اسماء و صفاتش، بر مظاهر و مجالی قلوب عارفان مراتب ظهور خویش، به اسرار مبدأ و معاد، یا اوّل و آخر و ظاهر و باطن نمایان گردید» . به این ترتیب نویسنده شرح، اثر خودش را محدود به گروهی خاصّ ساخته است و اثر حاضر شاید برای برخی از استادان و پژوهشگران فلسفه اسلامی که با زبان عربی و اصطلاحات فلسفی و عرفانی آشنایی کافی دارند، در مواردی سودمند و راهگشا باشد.
نویسنده در نگارش این شرح از ترجمه و تفسیر دکتر جواد مصلح بر شواهد الربوبیة که به نام ایضاح المقاصد منتشر شده نیز استفاده کرده است . به نظر می رسد این شرح، بیشتر آموزشی و توضیحی است و نقد و نظر در آن کمتر دیده می شود و شارح نتوانسته یا نخواسته که به پژوهش و نوآوری در این اثر بپردازد. البته شارح در مواردی با ذکر اشعاری عربی یا فارسی از عارفان و شاعران مانند مولوی و جامی و... کتابش را آراسته است. .