مسیحیان توماس قدیس

«صلیب پارسی در هندوستان» یا صلیب سریانی به ۶ صلیب در کلیساهای سریانی جنوب هند گفته می شود به دلیل اینکه بر روی این صلیب ها به خط پارسی پهلوی جملاتی نوشته شده به آن صلیب پارسی هم می گویند. یکی از این صلیب ها، صلیب کلیسای نصرانی توماس قدیس است در هند آثار و سنگ نوشته هایی از تمدن ایرانی وجود دارد اما نقاشی های مانوی غارهای آجانتا و ۶ صلیب فارسی نوشته به خط پهلوی در جنوب هند اهمیت خاصی دارد.
کلیسای نصرانی توماس قدیس در ایالت کرالا مربوط به مهاجران نصرانی های ایرانی است. برابر نوشته کتاب نقش پارسی بر احجار هند در میان کتیبه های بازماندهٔ پهلوی، کتیبه ای که پیرامون شش صلیب سنگی نوشته شده، از اهمیتی ویژه برخوردار است. خط به کار رفته در این کتیبه، حد فاصل خط پهلوی کتیبه ای و خط پهلوی کتابی است. همهٔ این شش صلیب سنگی در جنوب هند یافت شده و احتمالاً به سدهٔ هفتم میلادی تعلق دارند. این صلیبهای سنگی را مسیحیان ایرانی سریانی که به جنوب هند مهاجرت کرده بودند، از خود به یادگار نهاده اند. تاکنون تلاشهای بسیاری برای قرائت و ترجمهٔ این کتیبهٔ پهلوی صورت گرفته، اما هیچ یک رضایت بخش نبوده است. پژوهش های جدید نشان می دهد زبان کتیبه نه فارسی میانه، بلکه فارسی دری است که اواخر دوره ساسانی را در برمی گیرد. مسیحیانی که از ایران یا خراسان بزرگ به این منطقه مهاجرت کرده اند و احتمالاً مسیحیت توسط این گروه از ایرانیان در هند معرفی شده است.
• نویسه نگاری از پهلوی:
MROH - mn mšyh ’p̄hš’yṭ W QDM ’p̄r’šṭ čh ’rbwxt'. swlyh’ MNW bwxt' ẔNE. xwadāy - mān mašīhā abaxšāyīd ud abar abrāšt čahārbōxt. sūrīhā kē bōxt ēn.
• برگردان پارسی:
خدایمان، مسیحا، بخشایید و برافراشت چهاربخت ( صلیب ) را، سوریها که این رهایی شان داد.