مستخرج

[ویکی فقه] مستخرج، از اصطلاحات علم حدیث بوده و به کتابی اطلاق می شود که نویسنده روایات کتاب حدیثی خود را به غیر از اسناد صاحب کتاب نقل می کند.
«استخراج»، مصدر باب استفعال است و به معنای استنباط، یعنی طلب خروج است. باب افتعال این ماده نیز به معنای طلب است. ثلاثی آن، لازم است و به وسیله باب افعال و بای حرف جر متعدی می شود. و کلمه «مستخرج»، اسم مفعول از «استخراج» است. ابن منظور گفته: «الخروج: نقیض الدخول. خرج یخرج خروجا و مخرجا، و قداخرجه و خرج به... و اخترجه و استخرجه طلب الیه او منه ان یخرج».
تعریف مستخرج
«مستخرج» در اصطلاح، کتابی است، که نویسنده روایات کتاب حدیثی خود را به غیر از اسناد صاحب کتاب (بلکه با سندی که خود، از شیوخ خویش برای آن حدیث می داند، ولی به یکی از شیوخ صاحب کتاب می رسد) نقل می کند؛ مانند مستخرج ابی بکر اسماعیلی نسبت به صحیح بخاری و مستخرج ابی عوانه نسبت به صحیح مسلم.
عناوین مرتبط
اصطلاحات حدیثی؛ اصطلاحات برون حدیثی؛ اصطلاحات درون حدیثی؛ اصطلاحات رایج محدثان.