مسافرت نامه کرمان و بلوچستان

[ویکی نور] «مسافرت نامه کرمان و بلوچستان»، تالیف عبدالحسن میرزا فرمانفرما به زبان فارسی شرح حال مسافرت سه ماهی وی است که فرمانفرما در زمان حکومت بر کرمان، به بخش هایی از کرمان و بلوچستان داشته است. این سفرنامه اطلاعات مبسوط و مفیدی از بلوچستان و کرمان دوره قاجار به خوانندگان خود می دهد. مسافرت نامه وی تنها شرح مسیر سفر و گزارش جاهای دیده شده نیست؛ بلکه افزون بر بخش های جغرافیایی مبسوط و شرح راه های و منازل و اسامی آبادی ها، گذرگاه ها، طایفه ها، محصولات، سرشمار نفوس خانوارها، نام کدخدایان و کلانتراها و ریش سفیدان و مباشران است که به دقت تمام دنبال هر بخش از سفر آورده شده است. کار مهم دیگری که ایشان برای تکمیل مسافرت نامه کرده است تا اطلاعات مربوط به بلوچستان کم و کسر نداشته باشد، الحاق مباحث جغرافیایی خاص برای ناحیه رودبار و بشاگرد است، منطقه ای که دیدار آن جا نصیب عبدالحسین میرزا نشد؛ ولی دستور داده که کیفیت جغرافیایی و محیطی و دیوانی آن سرزمین تقریبا نامکشوف را برایش گردآوری کنند به منظور آن که به مسافرت نامه خود بیافزاید.
کتاب دارای یک مقدمه از محقق(ایرج افشار)، چهار مسافرت نامه از بخش های مختلف کرمان و بلوچستان و فهرست منابع و ماخذ می باشد. گزارشات این مسافرت نامه به صوت روز شمار از 21 جمادی الثانیه تا 25 رمضان 1311ق می باشد.
مقدمه کتاب اطلاعات مختصری درباره کتاب و مولف در اختیار قرار می دهد. بخش اول کتاب به شرح سفر در مناطقی از کرمان و نرماشیر می پردازد که از روز دوشنبه 15 جمادی الثانیه 1311ق آغاز شده است. مولف در این بخش دلیل خود را از این سفر سرکشی و نظم بخشیدن به امر این مناطق ذکر کرده است و شرح مقدمات سفر و همراهان را با نام ایشان متذکر شده است. از جمله مناطقی که به آنها اشاره شده است؛ عبارتند از: زریسف، حمیدآباد، ماهان، راین، اباریق، دارزین، بیدران، بم، نرماشیر و عزیزآباد ... می باشد.
در پایان این بخش به جغرافیای بلوچستان نیز اشاره شده است؛ همانند فهرج، گهرپشت، چانب، قصرقند، تیس و چهابهار، ....
در بخش دوم شرح سفر ادامه پیدا کرده و به مناطقی؛ همانند: بمپور، کوچهگردان، چاه ملکی، چیل نادر، جنگل، ... پرداخته شده است. در پایان بخش دوم نیز به جغرافیای رودبار و بشاگرد اشاره شده است.

[ویکی فقه] مسافرت نامه کرمان و بلوچستان (کتاب). «مسافرت نامه کرمان و بلوچستان»، تالیف عبدالحسن میرزا فرمانفرما به زبان فارسی شرح حال مسافرت سه ماهی وی است که فرمانفرما در زمان حکومت بر کرمان، به بخش هایی از کرمان و بلوچستان داشته است.
این سفرنامه اطلاعات مبسوط و مفیدی از بلوچستان و کرمان دوره قاجار به خوانندگان خود می دهد. مسافرت نامه وی تنها شرح مسیر سفر و گزارش جاهای دیده شده نیست؛ بلکه افزون بر بخش های جغرافیایی مبسوط و شرح راه های و منازل و اسامی آبادی ها، گذرگاه ها، طایفه ها، محصولات، سرشمار نفوس خانوارها، نام کدخدایان و کلانتراها و ریش سفیدان و مباشران است که به دقت تمام دنبال هر بخش از سفر آورده شده است. کار مهم دیگری که ایشان برای تکمیل مسافرت نامه کرده است تا اطلاعات مربوط به بلوچستان کم و کسر نداشته باشد، الحاق مباحث جغرافیایی خاص برای ناحیه رودبار و بشاگرد است، منطقه ای که دیدار آن جا نصیب عبدالحسین میرزا نشد؛ ولی دستور داده که کیفیت جغرافیایی و محیطی و دیوانی آن سرزمین تقریبا نامکشوف را برایش گردآوری کنند به منظور آن که به مسافرت نامه خود بیافزاید.
ساختار کتاب
کتاب دارای یک مقدمه از محقق (ایرج افشار)، چهار مسافرت نامه از بخش های مختلف کرمان و بلوچستان و و ماخذ می باشد. گزارشات این مسافرت نامه به صوت روز شمار از ۲۱ جمادی الثانیه تا ۲۵ رمضان ۱۳۱۱ ق می باشد.
گزارش محتوا