مرجح نوعی

[ویکی فقه] عامل ترجیح یک نوع از ظواهر بر نوع دیگر است.
مرجح نوعی، از اقسام مرجحات باب ظواهر و مقابل مرجح شخصی و صنفی بوده و عبارت است از مزیتی که سبب تقدیم و ترجیح یک نوع از ظواهر بر نوعی دیگر می گردد، مانند: ترجیح عموم ازمانی، که نوعی از عموم است، بر عموم افرادی، که آن هم نوعی دیگر از عموم است و از آن به «اولویت تخصیص بر نسخ» نیز تعبیر شده است؛ برای مثال، مولا روز شنبه به عبد دستور می دهد: «دانشمندان فاسق را احترام نکن»، ولی روز یک شنبه دستور می دهد: «همه دانشمندان را احترام کن»، در این جا، خاص (اکرام نکردن دانشمندان فاسق) شمول زمانی دارد؛ یعنی هم دانشمندان فاسق دیروز و هم دانشمندان فاسق امروز را در بر می گیرد. از طرف دیگر، عام نیز تمام دانشمندان، حتی دانشمندان فاسق را شامل می گردد.در این صورت، امر دایر است بین تقدیم خاص و تخصیص عام و یا تقدیم عام و نسخ خاص، چون در دوران امر بین نسخ و تخصیص، اصولی ها معتقد به تخصیص رای داده اند؛ از این رو، تخصیص عام مقدم بر نسخ است.
اقسام مرجح نوعی
نمونه های دیگری که اصولی ها آنها را از باب مرجح نوعی شمرده اند عبارت است از:۱. ترجیح ظهور عام بر ظهور مطلق؛۲. ترجیح مفهوم قضیه غایی بر مفهوم قضیه شرطی؛۳. ترجیح مفهوم قضیه شرطی بر مفهوم قضیه وصفی؛۴. ترجیح ظواهر به جز عموم بر ظهور مطلق؛۵. ترجیح ظهور کلام در استمرار حکم بر ظهورهای دیگر کلام؛۶. ترجیح سایر ظواهر بر عموم.