مرجح جهتی

[ویکی فقه] عامل روشن کننده جهت صدور حدیث را مرجح جهتی گویند.
مرجح جهتی، از اقسام مرجح داخلی و مقابل مرجح صدوری و مرجح مضمونی بوده و عبارت است از اموری که علل و انگیزه های صدور حدیث را روشن می سازد و به اصل صدور حدیث کار ندارد؛
احتمالات در صدور حدیث
به بیان دیگر، عواملی است که جهت صدور یک حدیث را تقویت کرده و آن را به حق نزدیک تر و از باطل دورتر می گرداند، مانند حدیثی که صدور آن برای ما مسلّم است ولی دو احتمال در آن وجود دارد:۱. در مقام بیان حکم واقعی است؛۲. در مقام بیان واقع نیست، بلکه از روی مصلحت و تقیه، صادر شده است؛ در چنین موردی، وجود مرجحات جهتیه، وضعیت را روشن می سازد، مثل: موافق یا مخالف بودن یک حدیث با عامه؛ یعنی در مقام تعارض دو حدیث، آن خبری که مخالف با عامه باشد راجح است، چون در حدیث موافق با عامه دو احتمال یاد شده وجود دارد، اما در حدیث مخالف عامه، احتمال دوم که از روی تقیه صادر شده باشد وجود ندارد.
تقیه در احادیث ائمه
مرجح جهتی تنها در احادیث ائمه معصومین علیهم السّلام به کار می رود، زیرا آنان در تقیه به سر می بردند، ولی نسبت به احادیث نبوی صلی الله علیه و آله وسلّم این رجحان وجود ندارد، زیرا برای آن حضرت احتمال تقیه نبوده است.
نکته
...