مراح لبید لکشف معنى القران المجید

[ویکی اهل البیت] مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید. این تفسیر که نام کامل آن« مراح لبید لکشف معنی القرآن المجید» است از تفاسیر صوفیه به شمار می آید که مؤلف در نگارش آن بسیار از فتوحات مکیه محیی الدین بن عربی متأثر بوده است. به رغم دیگر آثار صوفیه، با رویکرد اشاره ای نگارش نیافته است، بلکه مؤلف در سراسر تفسیر خود که شامل تمامی سوره های قرآن است، به معنای ظاهری مفردات و عبارات قرآنی پایبند است. موجز و در دو جلد، به زبان عربی نگارش یافته است.
این تفسیر با مقدمه ای مختصر در بیان اهداف و انگیزه تألیف اثر، آغاز شده و مباحث معمول علوم قرآنی را متعرض نگشته است، مصادر خود و کتب مورد استفاده را بیان می دارد.
مفسر در مقدمه مختصر خود در بیان انگیزه نگارش این اثر می نویسد: دوستان پیشنهاد نوشتن تفسیری بر قرآن را، می دادند، امّا در این امر تردید داشتم و خوف آن بود که از مصادیق تفسیر به رأی گردد، پس از مدتی به جهت اقتدا به علمای سلف در تدوین علم و به یادگار نهادن آن برای مردم، اقدام به نگاشتن تفسیر نمودم.
مفسر در مقدمه به عمده ترین منابع خود اشاره دارد که از این قرارند: فتوحات الهیه، مفاتیح الغیب، سراج منیر، تنویر المقباس و تفسیر ابی السعود. البته اضافه بر این کتب، از منابع تفسیری و روایی دیگری بهره برده است که محقق این اثر در پاورقی آنها را ذکر می نماید. از جمله تفاسیر: تفسیر طبری، قرطبی، در المنثور، سیوطی، ابن کثیر، اسباب النزول واحدی، زادالمسیر ابن جوزی و کتب روایی و غیر آنها از قبیل: حلیة الاولیاء ابو نعیم، فتح الباری ابن حجر، کنز العمال، صحاح مسلم، احمد، نسائی، بخاری، ابن ماجه، ترمذی، معجم صغیر طبرانی، مجمع الزوائد هیثمی، دلائل النبوة بیهقی، البدایة و النهایة ابن کثیر، تاریخ طبری، تاریخ بغداد خطیب بغدادی، کشف الخفاء عجلونی، مشکاة المصابیح تبریزی، طبقات ابن سعد، اتحاف السادة المتقین زبیدی، تاریخ جرجانی سهمی، جمع الجوامع سیوطی، شرح السنة بغوی، مستدرک حاکم، الاسماء و الصفات بیهقی، المصنف ابن ابی شیبة، السنن الکبری بیهقی و...
روش کلی نووی در این اثر به این شکل است که، پس از ذکر نام سوره اطلاعات کلی درباره آن از قبیل، مکی، مدنی بودن، شماره آیات و تعداد کلمات، ارائه می نماید. آنگاه به شرح و بیان تک واژگان می پردازد. سبک نگارش مؤلف آسان، قابل فهم و موجز است، وی در تطبیق آیات با مصادیق گاه به افراط می گراید و روایات و شأن نزولهای غیر متقن، بسیار در تفسیرش دیده می شود. در نقل روایات، سند آنها را ذکر نکرده، اشاره ای به منبع آنها نیز ندارد، بین صحیح و ضعیف آنها تمییز قائل نمی شود، بدین جهت از نقل اسرائیلیات و قصه های جعلی یهود اجتناب نمی ورزد. از آن جمله نقل قصه شرک همسر سلیمان( ع) و جهل حضرت به آن و عدم تدبر ایشان در اداره حکومت، ذیل آیه 102 سوره بقره جلد 1 صفحه 35- 37. مصنف در مواردی به مسائل حرفی کلمات قرآنی و اعراب و ترکیب آنها در جملات می پردازد مانند ج 1 صفحه 370 ذیل آیه 40 سوره اعراف بحث صرفی درباره کلمه« غواش».
در قرائت به وجوه مختلف آن و مرویات از تابعین و غیر آنها، می پردازد و بدون ترجیح قرائتی معین، بحث را بسط می دهد. و گاه وجوه قرائت را متذکر می شود. درباره رسم الخط برخی کلمات نیز اشارتی دارد مانند ج 1 صفحه 10 ذیل آیه 9 سوره بقره کلمه« یخادعون».
مباحث فقهی بر اساس مذهب مشخص مؤلف( شافعی) در ذیل آیات احکام قرآن بدون استدلال و بسط آنها و گاهی با نقل دیدگاه دیگر مذاهب اسلامی، بیان شده است، گاهی نیز به ذکر حکمت احکام مبادرت می ورزد، مانند ج 1 صفحه 249 ذیل آیه 3 سوره مائده درباره حرمت گوشت خنزیر. در مسائل اعتقادی و کلامی دیدگاه ایشان، دیدگاه اهل سنت و جماعت است مباحثی نظیر، رؤیت خداوند، عرش، گناهان کبیره، جبر و اختیار و- بر اساس آن دیدگاه بیان شده است.
با اینکه تفسیر نووی، موجز می باشد ولی نقل داستانهای تاریخ در آن نمایان است مانند جلد 1 صفحه 445 ذیل آیه 30 سوره توبه.