[ویکی فقه] مرات الممالک (کتاب). «مرات الممالک» یا سفرنامه به خلیج فارس هند، ماوراءالنهر و ایران ترجمه ای است از کتابی به همین نام، به زبان ترکی عثمانی اثر سیدی علی رئیس، معروف به کاتبی که به اهتمام آقای علی گنجه یی صورت گرفته است.
«مرات الممالک» یا سفرنامه به خلیج فارس هند، ماوراءالنهر و ایران ترجمه ای است از کتابی به همین نام، به زبان ترکی عثمانی اثر سیدی علی رئیس، معروف به کاتبی که به اهتمام آقای علی گنجه یی صورت گرفته است.نویسنده که از فرماندهان ناوگان عثمانی در دریای سرخ و خلیج فارس بوده و ماموریت دشته که تعدادی کشتی های عثمانی را که در دربند بصره به پایگاه سوئز بازگرداند، در راه این سفر، از سرزمین های هند، افغانستان، ماوراءالنهر و ایران عبور می کند. اثر، گزارش و سرگذشت این دریاسالار در طول این راه می باشد.سیدی علی در اول محرم الحرام ۹۶۱ ق از حلب حرکت کرد و سفر خود را به سوی کانال سوئز مصر آغاز نمود که پس از حدودا سه سال و هشت ماه در شعبان ۹۶۴ هجری وارد شهر غلطه (گالاتا) ترکیه شده، پایان سفرش را اعلام نمود.سیدی علی که از حلب حرکت و از راه موصل و بغداد به بصره آمد، پس از مدتی توقف به بحرین حمله و مدتی در آنجا ماند. در این مدت ناوگان پرتقالی ها از وضع ناوگان عثمانی مطلع و قسمت عمده نیروه های خود را به مسقط فرستاد، در جنگ های سختی که میان این دو ناوگان درگرفت، نیروهای پرتقالی پیروز و نیروهای عثمانی فراری شدند. سیدی علی پس از این شکست که می خواست به سوئز برگردد، گرفتار طوفان شدید در دریای عمان گشت و به سواحل هند کشانیده شد و چون بازگشت از راه دریا ممکن نبود، به اتفاق گروهی از افسران همراه خود ناچار شد، در راه این سفر از سرزمین هایی که در بالا آمد، عبور و بعد هم از راه مشهد به ایران آید و در قزوین به حضور شاه طهماسب رسید و مدتی هم در دربار او ماند و سپس از طریق بغداد به ترکیه بازگشت.مؤلف انگیزه خود از تدوین اثر را درخواست همراهان خود در اثنای سفر ذکر می کند و نوشتن این چند صفحه را برای فهم و اطلاع با زبانی ساده و روزمره بازگو می نماید. و به خاطر آنکه در این اثر، اوضاع و احوال هر شهر و دیار را بیان نموده است، نام کتاب مرات الممالک (آئینه کشورها) نامیده است.
ساختار کتاب
کتاب از یک دیباچه (مقدمه) و بقیه گزارش سفر در یازده مورد: در بیان آنچه در دریای هرند روی داد، در بیان حوادثی که در دریای هند روی داد، در بیان احوالی که در ولایت گجرات روی داد، در بیان احوالی که در ولایت سند روی داده، در بیان احوالی که در دربار هندوستان روی داد، در بیان سرگذشتی که در باختر زمین (زابلستان) روی داد،... در بیان احوالی که در ماوراءالنهر واقع شده در بیان احوالی که در دشت قبچاق و ولایت خوارزم روی داد، در بیان وقایعی که در ولایت خراسان روی داد، در بیان احوالی که در غراق عجم (قزوین پایتخت عراق عجم) روی داد و آخر در بیان بقیه احوال آمده است، و تشکیل شده است.
گزارش محتوا
...
«مرات الممالک» یا سفرنامه به خلیج فارس هند، ماوراءالنهر و ایران ترجمه ای است از کتابی به همین نام، به زبان ترکی عثمانی اثر سیدی علی رئیس، معروف به کاتبی که به اهتمام آقای علی گنجه یی صورت گرفته است.نویسنده که از فرماندهان ناوگان عثمانی در دریای سرخ و خلیج فارس بوده و ماموریت دشته که تعدادی کشتی های عثمانی را که در دربند بصره به پایگاه سوئز بازگرداند، در راه این سفر، از سرزمین های هند، افغانستان، ماوراءالنهر و ایران عبور می کند. اثر، گزارش و سرگذشت این دریاسالار در طول این راه می باشد.سیدی علی در اول محرم الحرام ۹۶۱ ق از حلب حرکت کرد و سفر خود را به سوی کانال سوئز مصر آغاز نمود که پس از حدودا سه سال و هشت ماه در شعبان ۹۶۴ هجری وارد شهر غلطه (گالاتا) ترکیه شده، پایان سفرش را اعلام نمود.سیدی علی که از حلب حرکت و از راه موصل و بغداد به بصره آمد، پس از مدتی توقف به بحرین حمله و مدتی در آنجا ماند. در این مدت ناوگان پرتقالی ها از وضع ناوگان عثمانی مطلع و قسمت عمده نیروه های خود را به مسقط فرستاد، در جنگ های سختی که میان این دو ناوگان درگرفت، نیروهای پرتقالی پیروز و نیروهای عثمانی فراری شدند. سیدی علی پس از این شکست که می خواست به سوئز برگردد، گرفتار طوفان شدید در دریای عمان گشت و به سواحل هند کشانیده شد و چون بازگشت از راه دریا ممکن نبود، به اتفاق گروهی از افسران همراه خود ناچار شد، در راه این سفر از سرزمین هایی که در بالا آمد، عبور و بعد هم از راه مشهد به ایران آید و در قزوین به حضور شاه طهماسب رسید و مدتی هم در دربار او ماند و سپس از طریق بغداد به ترکیه بازگشت.مؤلف انگیزه خود از تدوین اثر را درخواست همراهان خود در اثنای سفر ذکر می کند و نوشتن این چند صفحه را برای فهم و اطلاع با زبانی ساده و روزمره بازگو می نماید. و به خاطر آنکه در این اثر، اوضاع و احوال هر شهر و دیار را بیان نموده است، نام کتاب مرات الممالک (آئینه کشورها) نامیده است.
ساختار کتاب
کتاب از یک دیباچه (مقدمه) و بقیه گزارش سفر در یازده مورد: در بیان آنچه در دریای هرند روی داد، در بیان حوادثی که در دریای هند روی داد، در بیان احوالی که در ولایت گجرات روی داد، در بیان احوالی که در ولایت سند روی داده، در بیان احوالی که در دربار هندوستان روی داد، در بیان سرگذشتی که در باختر زمین (زابلستان) روی داد،... در بیان احوالی که در ماوراءالنهر واقع شده در بیان احوالی که در دشت قبچاق و ولایت خوارزم روی داد، در بیان وقایعی که در ولایت خراسان روی داد، در بیان احوالی که در غراق عجم (قزوین پایتخت عراق عجم) روی داد و آخر در بیان بقیه احوال آمده است، و تشکیل شده است.
گزارش محتوا
...
wikifeqh: مرات_الممالک_(کتاب)