مرات الاحوال جهان نما

[ویکی نور] مرآت الاحوال جهان نما. مرآت الاحوال جهان نما، مهم ترین کتاب آقا احمد است که به زبان فارسی نگارش یافته و به موضوع سفرنامه پانزده ساله مولف به عتبات مقدسه و نیز معرفی شهرهایی که در مسیر سفر وی قرار گرفته، اختصاص یافته است. این کتاب ظاهرا به پیروی از تحفه العالم میر عبداللطیف شوشتری نوشته شده است.
انگیزه مولف از نگارش این اثر، همچون سایر نویسندگان تاریخ و سیره و جغرافیا، معرفی احوال شهرهایی است که طی سفر خود بدان ها وارد شده است.
کتاب که در دو جلد منتشر شده؛ مشتمل بر یک پیش گفتار که توسط موسسه علامه مجدد وحید بهبهانی نگاشته شده و نیز فهرست مطالب کتاب به قلم مولف و پنج مطلب و یک خاتمه است. مطلب اول؛ مشتمل بر پنج فصل، مطلب دویم؛ مشتمل بر چهار فصل، مطلب سیم؛ مشتمل بر هشت فصل، مطلب چهارم؛ مشتمل بر چهارده فصل و مطلب پنجم خود؛ مشتمل بر سه مقصد است که مقصد اول نوزده فصل و مقصد دویم بیست و شش فصل و یک خاتمه و مقصد سوم نیز مشتمل بر یک مقدمه در دو فصل و سه مقام است. مقام اول؛ مشتمل بر دوازده فصل، و مقام سوم؛ مشتمل بر ده فصل است. خاتمه کتاب نیز دو فصل را در برمی گیرد.
مولف در این کتاب که در واقع شرح سفر پانزده ساله اوست، سفری که به عنوان یک سیر و گردش علمی شروع می شود و برای فراگیری علم و دانش با راهی شدن به عتبات ادامه می یابد، به یادآوری آنچه در مسیر راه از شهرها و آثار و بناهای تاریخی و مذهبی دیده می پردازد و سپس به شرح حال حوزه علمیه پرداخته و پایگاه عظیم علمی تشیع(نجف اشرف) و رجال علمی و بزرگان شیعه که اکثرا بازماندگان و شاگردان جدش وحید بهبهانی بوده اند، معرفی می کند.
بخش نخست کتاب، شرح حال خاندان علامه مجلسی و وحید بهبهانی است که در اصل شرح و بسط و تکمیل رساله ای است که میرزاحیدرعلی مجلسی در 1194ق. درباره خاندان مجلسی تألیف کرد.

[ویکی فقه] مرآت الاحوال جهان نما (کتاب). «مرآت الاحوال جهان نما»، مهم ترین کتاب آقا احمد است که به زبان فارسی نگارش یافته و به موضوع سفرنامه پانزده ساله مولف به عتبات مقدسه و نیز معرفی شهرهایی که در مسیر سفر وی قرار گرفته، اختصاص یافته است. این کتاب ظاهرا به پیروی از تحفة العالم میر عبداللطیف شوشتری نوشته شده است. انگیزه مولف از نگارش این اثر، همچون سایر نویسندگان تاریخ و سیره و جغرافیا، معرفی احوال شهرهایی است که طی سفر خود بدان ها وارد شده است.
کتاب که در دو جلد منتشر شده؛ مشتمل بر یک پیش گفتار که توسط موسسه علامه مجدد وحید بهبهانی نگاشته شده و نیز فهرست مطالب کتاب به قلم مولف و پنج مطلب و یک خاتمه است. مطلب اول؛ مشتمل بر پنج فصل، مطلب دویم؛ مشتمل بر چهار فصل، مطلب سیم؛ مشتمل بر هشت فصل، مطلب چهارم؛ مشتمل بر چهارده فصل و مطلب پنجم خود؛ مشتمل بر سه مقصد است که مقصد اول نوزده فصل و مقصد دویم بیست و شش فصل و یک خاتمه و مقصد سوم نیز مشتمل بر یک مقدمه در دو فصل و سه مقام است. مقام اول؛ مشتمل بر دوازده فصل، و مقام سوم؛ مشتمل بر ده فصل است. خاتمه کتاب نیز دو فصل را در برمی گیرد.
گزارش محتوا
مولف در این کتاب که در واقع شرح سفر پانزده ساله اوست، سفری که به عنوان یک سیر و گردش علمی شروع می شود و برای فراگیری علم و دانش با راهی شدن به عتبات ادامه می یابد، به یادآوری آنچه در مسیر راه از شهرها و آثار و بناهای تاریخی و مذهبی دیده می پردازد و سپس به شرح حال حوزه علمیه پرداخته و پایگاه عظیم علمی تشیع (نجف اشرف) و رجال علمی و بزرگان شیعه که اکثرا بازماندگان و شاگردان جدش وحید بهبهانی بوده اند، معرفی می کند. بخش نخست کتاب، شرح حال خاندان علامه مجلسی و وحید بهبهانی است که در اصل شرح و بسط و تکمیل رساله ای است که میرزا حیدرعلی مجلسی در ۱۱۹۴ ق. درباره خاندان مجلسی تالیف کرد. بخش دوم کتاب، شرح حال خود مؤلف و به عبارتی سفرنامه اوست که در آن خاطرات تحصیل و سفر به شهرهای گوناگون ایران و عراق را آورده است. این بخش تا آغاز ورود مؤلف به بمبئی ادامه یافته است. بخش سوم کتاب؛ شامل شرح سفر مؤلف از ورود به بمبئی و پس از آن سفر به دیگر شهرهای هند تا ۱۲۲۵ ق. است. بخش پایانی کتاب، ضمن پرداختن به مطالبی چون تاریخ شاهان فرنگستان، درباره کشورهای اروپایی، امریکایی و افریقایی، و نیز چگونگی حکومت انگلیسی ها و کمپانی هند شرقی در هند اطلاعاتی داده است. خاتمه کتاب، نصایحی به ملوک و غیرملوک است که ضمن آن به برخی رخدادهای اواخر عصر صفوی و دوره نادری نیز اشاره شده است. در مجموع، مرآت الاحوال حاوی شرح حال بسیاری از چهره های علمی و سیاسی و اجتماعی ایران و هند در دهه سوم قرن سیزدهم است و افزون بر آن؛ مشتمل بر دیدگاه های یک عالم شیعی در برخورد با دنیای جدید نیز می باشد. آقا احمد به گاه سخن از طبیعت هر منطقه، اقسام گل و گیاه و اشجار و درختان و میوه های فصلی و حیوانات عجیب الخلقه و معمولی و نیز وضعیت آب و هوا و دریا و بیشه و جنگل آن ناحیه را وصف می نماید.
وضعیت کتاب
کتاب؛ مشتمل بر پاورقی هایی به قلم محققان کتاب آقایان عبدالله محمدی مازندرانی و سیدحسن میرحسینی و فهرست های ذیل می باشد: فهرست آیات، احادیث و روایات، کتب وارده در متن، اشعار، لغات، اماکن، اعلام، مصادر و مآخذ، خلاصه فهرست مولف و فهرست موضوعات.

[ویکی شیعه] مرآت الاحوال جهان نما (کتاب). مِرْآتُ الْاحوال جهان نما کتابی به زبان فارسی در دو جلد، نوشته آقا احمد کرمانشاهی (متوفای ۱۲۳۵ق). این کتاب، سفرنامه مفصل مؤلف به شهرهای ایران، عراق و هند بوده و در تاریخ ۱۲۲۵ق آن را تألیف کرده است. وی در نگارش این اثر، متأثر از شیوه نگارش دوست خویش، عبداللطیف شوشتری در دو کتاب «مسیر طالبی» و «تحفة العالم» بوده و در آن درباره مسائل مختلفی از اوضاع و احوال شهرها و تراجم علما و دانشمندان آن ها سخن گفته است.
سیداحمد بن محمد علی بهبهانی (۱۱۹۱-۱۲۳۵ق/ ۱۱۵۶-۱۱۹۸ش)، مشهور به آقا احمد کرمانشاهی عالم شیعه قرن ۱۳ق و از خاندان وحید بهبهانی (آل آقا) است. وی افزون بر مقام علمی و تألیفاتش، به دلیل سیر و سیاحتش در ایران، عراق و هند و بر جای نهادن خاطراتش، منزلت ویژه ای دارد. کتاب مرآت الاحوال مهم ترین کتاب تألیفی اوست.
بخش نخست کتاب شرح حال خاندان مجلسی و وحید بهبهانی که در اصل شرح و تکمیل رساله خاندان علامه مجلسی از میرزا حیدرعلی مجلسی (تألیف ۱۱۹۴ق) است. بخش دوم، شرح حال خود مؤلف و سفرنامه اوست که در آن خاطرات تحصیل و مسافرت به شهرهای گوناگون ایران و عراق را آورده و تا آغاز ورود به بمبئی ادامه داشته است. بخش سوم شرح حال سفر به هند است که از شهرهای مختلف و حالات خود در این سفر گفته است. در خاتمه این بخش، درباره تألیفات نویسنده و اجازاتی است که علما به او داده اند، سخن می گوید. بخش پایانی کتاب یا مقصد سوم، احوال شاهان فرنگستان است که در ضمن آن از کشورهای اروپایی، آمریکایی و آفریقایی، آگاهی هایی از آن به خواننده می دهد. مقام سوم این بخش هم به انگلیس و کمپانی هند شرقی است که شرح چگونگی حکومت انگلیسی ها در هند است. خاتمه کتاب نصایحی از ملوک و غیر ملوک است که به رخدادهای عصر صفوی و نادری هم اشاره کرده است.