مدل رابطه ای ( به انگلیسی: relational model ) با کوته نوشت RM در زمینه مدیریت پایگاه داده، یک دیدگاه برای مدیریت داده به کمک یک «ساختار» و یک «زبان سازگار با منطق محمولات مرتبه اول» است، که اولین بار در سال ۱۹۶۹ و توسط دانشمند رایانه انگلیسی ادگار اف. کاد توصیف شد، [ ۱] [ ۲] در این دیدگاه تمام داده ها قالب «تاپل» نمایش می یابد، که این تاپل ها به صورت «رابطه» گروه بندی می شوند. پایگاه داده ای که به صورت مدل رابطه ای سازماندهی شده باشد، پایگاه داده رابطه ای نامیده می شود.
هدف از مدل رابطه ای ایجاد یک روش اعلانی برای تعیین داده و پرسمان است: یعنی کاربران به صورت مستقیم بیان می کنند که پایگاه داده چه اطلاعاتی دارد، و آن ها از پایگاه داده چه اطلاعاتی می خواهند، و این موضوع برعهده سامانه مدیریت پایگاه داده است که مواظب توصیف نوع ساختمان داده لازم برای ذخیره داده و نیز رویه های بازیابی برای جواب دادن به پرسمان ها باشد.
بیشتر پایگاه داده های رابطه ای از زبان تعریف داده و پرسمان SQL استفاده می کنند؛ این سامانه ها چیزی را پیاده سازی می کنند که به عنوان «تقریب مهندسی» به مدل رابطه ای در نظر گرفته می شوند. یک جدول در طرح واره پایگاه داده SQL با یک متغیر محمولاتی متناظر است، محتوای یک جدول با یک رابطه نگاشت دارد؛ و محدودیت کلیدها و دیگر محدودیت ها و نیز پرسمان های SQL با خود محمولات متناظر است. با این حال، پایگاه داده های SQL در خیلی از جزییات از مدل رابطه ای منحرف شده است، و آقای کاد به شدت در برابر این انحراف هایی که اصول اولیه را به خطر می اندازند، مخالفت کرده است. [ ۳]
ایده اصلی مدل رابطه ای، همان «توصیف یک پایگاه داده به صورت گردآوردی از محمولات روی مجموعه محدودی از متغیر محمولاتی» است، که آن محمولات، توصیف کننده محدودیت روی مقادیر ممکن و ترکیب مقادیر ممکن هستند. محتوای پایگاه داده در هر زمان یک مدل ( منطقی ) محدود از پایگاه داده است، یعنی یک مجموعه از رابطه ها ( برای هر متغیر محمولاتی یک رابطه ) است، به این شیوه که همه محمولات برآورده شوند. یک درخواست برای اطلاعات از پایگاه داده ( یک پرسمان پایگاه داده ) نیز یک محمول است.
مدل های جایگزین دیگری مثل مدل سلسله مراتبی و مدل شبکه ای نیز وجود دارند. بعضی از سامانه های استفاده شونده فعلی از این معماری های قدیمی استفاده می کنند، مثلاً در مراکز داده ای که نیازهای داده ای با حجم بالا دارند، یا موقعی که سامانه های موجود به اندازه ای پیچیده و انتزاعی هستند که برای تبدیل به سامانه های استفاده کننده از مدل رابطه ای از نظر هزینه ممنوعیت دارند. انواع قابل ذکر در این زمینه پایگاه داده های شیء گرا هستند.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفهدف از مدل رابطه ای ایجاد یک روش اعلانی برای تعیین داده و پرسمان است: یعنی کاربران به صورت مستقیم بیان می کنند که پایگاه داده چه اطلاعاتی دارد، و آن ها از پایگاه داده چه اطلاعاتی می خواهند، و این موضوع برعهده سامانه مدیریت پایگاه داده است که مواظب توصیف نوع ساختمان داده لازم برای ذخیره داده و نیز رویه های بازیابی برای جواب دادن به پرسمان ها باشد.
بیشتر پایگاه داده های رابطه ای از زبان تعریف داده و پرسمان SQL استفاده می کنند؛ این سامانه ها چیزی را پیاده سازی می کنند که به عنوان «تقریب مهندسی» به مدل رابطه ای در نظر گرفته می شوند. یک جدول در طرح واره پایگاه داده SQL با یک متغیر محمولاتی متناظر است، محتوای یک جدول با یک رابطه نگاشت دارد؛ و محدودیت کلیدها و دیگر محدودیت ها و نیز پرسمان های SQL با خود محمولات متناظر است. با این حال، پایگاه داده های SQL در خیلی از جزییات از مدل رابطه ای منحرف شده است، و آقای کاد به شدت در برابر این انحراف هایی که اصول اولیه را به خطر می اندازند، مخالفت کرده است. [ ۳]
ایده اصلی مدل رابطه ای، همان «توصیف یک پایگاه داده به صورت گردآوردی از محمولات روی مجموعه محدودی از متغیر محمولاتی» است، که آن محمولات، توصیف کننده محدودیت روی مقادیر ممکن و ترکیب مقادیر ممکن هستند. محتوای پایگاه داده در هر زمان یک مدل ( منطقی ) محدود از پایگاه داده است، یعنی یک مجموعه از رابطه ها ( برای هر متغیر محمولاتی یک رابطه ) است، به این شیوه که همه محمولات برآورده شوند. یک درخواست برای اطلاعات از پایگاه داده ( یک پرسمان پایگاه داده ) نیز یک محمول است.
مدل های جایگزین دیگری مثل مدل سلسله مراتبی و مدل شبکه ای نیز وجود دارند. بعضی از سامانه های استفاده شونده فعلی از این معماری های قدیمی استفاده می کنند، مثلاً در مراکز داده ای که نیازهای داده ای با حجم بالا دارند، یا موقعی که سامانه های موجود به اندازه ای پیچیده و انتزاعی هستند که برای تبدیل به سامانه های استفاده کننده از مدل رابطه ای از نظر هزینه ممنوعیت دارند. انواع قابل ذکر در این زمینه پایگاه داده های شیء گرا هستند.
wiki: مدل رابطه ای