مدرسه حبیبیه

[ویکی فقه] حبیبیه، مدرسه، از مدارس مشهور افغانستان که در ۱۳۲۱ به دستور حبیب اللّه خان، پادشاه افغانستان، در کابل تأسیس شد. این مدرسه، که بعدآ مکتب حبیبیه نامیده شد، براساس الگوی مدارس فرانسوی تأسیس گردید و برادر حبیب اللّه خان، یعنی سردار نصراللّه خان، ده سال اداره آن را برعهده داشت. مشغله زیاد نصراللّه خان موجب شد وی مسئولیتهای مربوط به آموزش و فرهنگ را به عنایت اللّه خان، پسر حبیب اللّه خان، واگذار نماید.
بودجه سالیانه این مدرسه در دوره عنایت اللّه خان به صد هزار روپیه رسید. در این دوره، به منظور جذب استادان و معلمان ورزیده، در جراید هندوستان فراخوان داده شد که در نتیجه، شماری از فرهیختگانِ مسلمان هند به افغانستان آمدند و به عنوان آموزگاران مدرسه حبیبیه، در آموزش علوم جدید و انتقال افکار آزادی خواهانه فعالیت نمودند. از جمله آنان، دکتر عبدالغنی بود که مدیر مدرسه حبیبیه شد. وی با تشکیل انجمنهای سرّی، در نهضت مشروطه خواهی افغانستان شرکت کرد. از دیگر اقدامات دوران عنایت اللّه خان، تشکیل انجمن معارف در ۱۳۳۱ بود که از جمله اهداف آن، تدوین نظام نامه ای برای مکتب حبیبیه بود.
مقطع تحصیلی
مدرسه حبیبیه سه مقطع تحصیلی داشت: ابتدایی (چهار سال)، رشدی و اِعدادی (هر یک سه سال). دانش آموزان در این ده سال، افزون بر دروس دینی، دروس دیگری مانند شیمی، جغرافی، حکمت، مثلثات، هندسه تحلیلی، انگلیسی، ترکی، اردو، پشتو و دری را نیز فرامی گرفتند. در ۱۳۲۲، اداره ای برای تدوین متون درسی به نام بیت العلوم تشکیل شد که بعدآ دارالتألیف نام گرفت. استادان دارالتألیف، که عمدتآ هندی بودند، متون درسی را تحت تأثیر الگوی دانشگاه علیگره تألیف یا آن ها را مستقیماً از انگلیسی ترجمه می کردند و در لاهور به چاپ می رساندند.
ساختمان مدرسه
ساختمان مدرسه حبیبیه در پشت بانک شاهی کابل قرار داشت. بعدها، شش مدرسه ابتداییِ وابسته به آن در سایر نقاط کابل تشکیل شد. افزون بر آن، امیر حبیب اللّه در اواخر سلطنتش دستور داد یک کلاس ویژه به نام «صنف شاهزادگان عظام» نیز در مقطع ابتدایی حبیبیه تشکیل گردد، اما چون شمار شاهزادگان بیش تر از چهار نفر نشد، پادشاه دستور داد تا سردارزادگان قبیله مسلط بر افغانستان (محمدزائیان) نیز در آن شرکت جویند؛ بنابراین، با حضور هجده نفر، کلاس ویژه ای شروع به کار کرد که در آن، دروس دیگری نیز تدریس می شد.
استادان و معلمان
...