مدرسه جاولیه

[ویکی فقه] مدرسه جاولیه، از مدارس دوره ممالیک بحری (۶۴۸ـ ۷۹۲) در شهر قدس است.
این مدرسه که در زاویة شمال غربی حرم قدس قرار دارد، منسوب به عَلَم الدین سنجربن عبداللّه جاولی (متوفی ۷۴۵)، نایب شهر قدس، است و از شمال به خیابان السریاالقدیم/ سرای القدیم (امروزه: طریق آلام)، و از مغرب به باب الغوانمة محدود است و در گوشة جنوب غربی آن نیز منارة الغوانمة قرار دارد.
اهمیت مکان مدرسه
اهمیت محلی که مدرسه در آن ساخته شده است به پیش از اسلام بر می گردد. برج آنتونیا که در ۳۷ ق م به دستور هرودس کبیر (از سلسلة هرودس، سلسله ای که در زمان حضرت عیسی علیه السلام در فلسطین حکومت می کرد) ساخته شد، در اینجا قرار داشته و بقایایی از آن وجود دارد. این برج در حدود سال ۷۰ میلادی از بین رفته است و درباره تاریخ ساخت و محدوده آن، اختلاف نظر وجود دارد.
واقف و زمان ساخت مدرسه
مجیرالدین حنبلی، که اطلاعات ارزشمندی درباره شهر قدس آورده، بدون اشاره به تاریخ ساخت مدرسه، علم الدین را واقف مدرسه دانسته است. با وجود اختلاف نظر در سال ساخت مدرسه، به احتمال زیاد این بنا بین ۷۱۲ تا ۷۲۰ ساخته شده است، یعنی در زمان حکومت ملک ناصرمحمدبن قلاوون (۷۰۹ـ۷۴۱) که علم الدین، ناظرِ حرمین شریفین و نایبِ شهرهای قدس و خلیل بود. علم الدین علاوه بر اشتغال به امور سیاسی و حکومتی، شرحی بر مسند شافعی نوشته و علم حدیث می دانسته است. در منابع به اهتمام او در ساخت بناهای عام المنفعه، از جمله مدرسه و بیمارستان و حمام، اشاره شده است. در این مدرسه، که تا اوایل قرن نهم فعال بوده، فقه شافعی و حدیث تدریس می شد اما درباره مدرّسان آن آگاهی دقیقی در دست نیست. جاولیه تا حدود ۸۳۰، که امیر شاهین شجاعی ملقب به ذباح (نایب قدس) آنجا را به دارالنیابه (محل استقرار نایب قدس) تبدیل کرد، نقش فرهنگی شایان توجهی در شهر قدس داشت. کتیبه ای نیز در مدرسه موجود است که نشان می دهد امیر شاهین شجاعی مدرسه را بازسازی کرده است. در ۸۹۲ امیرخضربک، نایب قدس، تالار جدیدی در شمال ایوان قبلی ساخت.
استفاده های مختلف از مدرسه
...