مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] مدارک الأحکام فی شرح شرایع الإسلام (کتاب). سید شمس الدین محمد بن علی بن حسین موسوی عاملی جبعی (۹۶۴- ۱۰۰۹ ق)، مؤلف کتاب مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام می باشد.
کتاب «مدارک الاحکام» از بهترین کتاب های استدلالی فقهی و یکی از بهترین شروح شرایع الاسلام تالیف محقق حلی (م ۶۷۶ ق) می باشد. کتاب شرایع الاسلام از همان ابتدای تالیف، مورد توجه فقهای عظام واقع شده و کتاب های ارزنده ای همچون «جواهر الکلام»، «مسالک الافهام»، «مدارک الاحکام»، «مطالع الانوار»، «دلائل الاحکام»، «مصباح الفقیه» در شرح آن نوشته شده است.کتاب مسالک الافهام شهید ثانی، زین الدین علی بن احمد عاملی (م ۹۶۶ ق) یکی از این شروح ارزنده است. قسمت عبادات شرایع الاسلام در این کتاب، به صورت مختصر شرح داده شده است و کتاب مدارک الاحکام بمنزله مکمل مسالک الافهام می باشد زیرا صاحب مدارک به منظور رفع این نقیصه به تالیف کتاب مدارک الاحکام در شرح قسمت عبادات شرایع الاسلام پرداخته است. در روضات الجنات این گونه آمده است، و صاحب المدارک الذی هو فی تدارک مسائل جده الجلیل العلام فی شرح عبادات کتاب بشرایع الاسلام. صاحب مدارک در مقدمه کتاب پس از تعریف از مسالک الافهام این گونه می گوید: غیر انه- قدس سره- مسلک فی اوائله مسلک الاختصار، فیثبت رموز تلک الحال مستورة علی حالها. و سپس می گوید بعضی از برادران دینی از من خواسته اند تا آنچه را شهید ثانی (قده) به اجمال بیان کرده است توضیح دهم و پس از استخاره آنچه را که خداوند صلاح دانسته بود عمل کردم. یکی از معدود کتب فقهی که فقهای شیعه در نقل اقوال بر آن اعتماد داشته اند کتاب مدارک الاحکام بوده که این خود نشانگر ارزش و اعتبار آن می باشد. مؤلف علاوه بر کتاب مدارک که شرح شرایع الاسلام می باشد کتاب نهایة المرام را نیز در شرح مختصر النافع که خلاصه شرایع الاسلام بوده و آن هم نیز تالیف محقق حلی (قده) می باشد نگاشته است. باید توجه داشت که کتاب دیگری نیز به نام مدارک الاحکام (المدارک) وجود دارد که مؤلف آن علامه حلی، حسن بن یوسف (م ۷۲۶ ق) می باشد که کتاب طهارت آن چاپ شده است و در اعیان الشیعة این گونه آمده است: منه اخذ صاحب المدارک اسم کتابه.

[ویکی فقه] مؤلف:سید محمد بن علی موسوی عاملی (م ۱۰۰۹ ق).
این کتاب از بهترین کتب استدلالی در فقه می باشد که مورد توجه و اعتماد علمای شیعه از زمان تألیف تا به حال بوده است. از جمله ویژگیهای این کتاب، استدلال محکم و اعتماد بر روایات معتبر می باشد. مؤلف در این کتاب سعی کرده که روایات را به طور کامل و با دقت تمام نقل کند. لذا این کتاب از کتب معتبر در نقل روایات است. این کتاب در بردارنده بخش عبادات فقه است که از کتاب طهارت شروع می شود و به کتاب حج پایان می یابد.

شروح و تعلیقات
محقق بزرگ وحید بهبهانی حاشیه ای با ارزش بر کتاب مدارک الاحکام نوشته اند.

وضعیت نشر
این کتاب در ۸ جلد به زبان عربی، به وسیله مؤسسه آل البیت - علیهم السلام - لاحیاء التراث، چاپ و منتشر شده است.

منبع
...

[ویکی فقه] مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام (کتاب). سید شمس الدین محمد بن علی بن حسین موسوی عاملی جبعی (۹۶۴- ۱۰۰۹ ق)، مؤلف کتاب مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام می باشد.
کتاب «مدارک الاحکام» از بهترین کتاب های استدلالی فقهی و یکی از بهترین شروح شرایع الاسلام تالیف محقق حلی (م ۶۷۶ ق) می باشد. کتاب شرایع الاسلام از همان ابتدای تالیف، مورد توجه فقهای عظام واقع شده و کتاب های ارزنده ای همچون «جواهر الکلام»، «مسالک الافهام»، «مدارک الاحکام»، «مطالع الانوار»، «دلائل الاحکام»، «مصباح الفقیه» در شرح آن نوشته شده است.کتاب مسالک الافهام شهید ثانی، زین الدین علی بن احمد عاملی (م ۹۶۶ ق) یکی از این شروح ارزنده است. قسمت عبادات شرایع الاسلام در این کتاب، به صورت مختصر شرح داده شده است و کتاب مدارک الاحکام بمنزله مکمل مسالک الافهام می باشد زیرا صاحب مدارک به منظور رفع این نقیصه به تالیف کتاب مدارک الاحکام در شرح قسمت عبادات شرایع الاسلام پرداخته است. در روضات الجنات این گونه آمده است، و صاحب المدارک الذی هو فی تدارک مسائل جده الجلیل العلام فی شرح عبادات کتاب بشرایع الاسلام. صاحب مدارک در مقدمه کتاب پس از تعریف از مسالک الافهام این گونه می گوید: غیر انه- قدس سره- مسلک فی اوائله مسلک الاختصار، فیثبت رموز تلک الحال مستورة علی حالها. و سپس می گوید بعضی از برادران دینی از من خواسته اند تا آنچه را شهید ثانی (قده) به اجمال بیان کرده است توضیح دهم و پس از استخاره آنچه را که خداوند صلاح دانسته بود عمل کردم. یکی از معدود کتب فقهی که فقهای شیعه در نقل اقوال بر آن اعتماد داشته اند کتاب مدارک الاحکام بوده که این خود نشانگر ارزش و اعتبار آن می باشد. مؤلف علاوه بر کتاب مدارک که شرح شرایع الاسلام می باشد کتاب نهایة المرام را نیز در شرح مختصر النافع که خلاصه شرایع الاسلام بوده و آن هم نیز تالیف محقق حلی (قده) می باشد نگاشته است. باید توجه داشت که کتاب دیگری نیز به نام مدارک الاحکام (المدارک) وجود دارد که مؤلف آن علامه حلی، حسن بن یوسف (م ۷۲۶ ق) می باشد که کتاب طهارت آن چاپ شده است و در اعیان الشیعة این گونه آمده است: منه اخذ صاحب المدارک اسم کتابه.
تالیف و انتشار
آن چنانکه در الذریعة آمده است تاریخ به پایان رسیدن کتاب مدارک الاحکام سال ۹۸۸ ق می باشد. و بنابراین تاریخی که در فتوکپی صفحه آخر نسخه اول خطی کتاب با عنوان «صورة الورقة الاخیرة» آمده است که سال ۹۹۵ می باشد صحیح بنظر نمی رسد. کتاب موجود توسط مؤسسه آل البیت علیهم السّلام لاحیاء التراث در سال ۱۴۱۰ ق و در انتشارات مهر قم چاپ شده است.
نسخه ها
در انتشار کتاب از چهار نسخه خطی استفاده شده است که عبارتند از: نسخه اول به خط محمد حسین بن سعد الدین غفاری و در سال ۱۰۰۰ هجری قمری و با رمز «ق» مشخص شده است و از اول کتاب تا کتاب حج می باشد و مؤلف با خط خود آن را اجازه داده است. نسخه دوم در سال ۱۰۰۶ ق و با رمز «ض» مشخص شده و از بحث نماز کسوف تا آخر کتاب می باشد. نسخه سوم به خط سید حسین بن علی زین الدین عاملی و در سال ۱۰۰۸ ق و با رمز «س» مشخص شده و از اول کتاب تا آخر نماز عید است. نسخه چهارم به خط حسین بن علی خوئی و در سال ۱۲۴۱ ق و با رمز «م» مشخص شده است. نسخه اول را مؤلف خوانده و بعضی قسمت ها را حذف و قسمت هایی را نیز اضافه نموده است. نسخه دوم نیز مطابق نسخه اول است. اما نسخه سوم و چهارم با آن دو نسخه اختلاف دارند.
تقسیم بندی مطالب
...

دانشنامه آزاد فارسی

مَدارِکُ الاَحکامِ فی شرحِ شَرایِعِ الاِسلام
تألیف سید محمد عاملی معروف به صاحب مدارک، در ۹۹۸ق، کتابی به عربی، در فقه استدلالی امامیه. این اثر گرچه از بهترین آثار در نوع خود به شمار می رود، اما تنها بخش عبادات فقه را تا باب حج دربر دارد و از این نظر، تتمۀ کتاب مسالک شهید ثانی که به طور مختصر به عبادات پرداخته است، نیز قلمداد می شود. استدلال های محکم، نقل کامل و دقیق روایات با تکیه بر اعتبار آن و اعتماد به ادلۀ عقلی از ویژگی های آن است. از معروف ترین حاشیه نویسان این اثر می توان از وحید بهبهانی و صاحب حدائق نام برد (۱۲۷۴ق).

پیشنهاد کاربران

بپرس