مدارشِکَن ( به انگلیسی: Circuit breaker ) یا دِژُنکتُور ( به فرانسوی: Disjoncteur ) گونه ای کلید خودکار است که برای محافظت از یک مدار الکتریکی در مقابل خطرات ناشی از اضافه بار یا اتصال کوتاه طراحی شده است. برعکس فیوز که یک بار عمل کرده و پس از آن باید تعویض شود، مدارشکن می تواند دوباره ( به طور خودکار یا دستی ) وارد مدار شود. مدارشکن ها در اندازه های مختلفی ساخته می شوند و می توانند از یک کلید کوچک مورد استفاده در یک منزل تا یک کلید بزرگ که برای محافظت مدارهای ولتاژ بالا و تغذیه یک شهر به کار می رود متفاوت باشند.
تمامی مدارشکن ها مشخصه های مشترکی برای عملکرد خود دارند البته جزئیات کار آن ها به ولتاژ کار، میزان جریان و نوع آن ها وابسته است. یک مدارشکن باید بتواند بروز خطا را در مدار تشخیص دهد؛ در مدارشکن های ولتاژ پایین این کار به وسیله قسمتی که در محفظه مدارشکن قرار دارد انجام می شود اما در مدارشکن های ولتاژ بالا تجهیزات جداگانه ای برای تشخیص انواع خطاهای شبکه در نظر گرفته شده است. زمانی یک خطا تشخیص داده می شود کنتاکت های داخل مدارشکن باید باز شوند تا مدار را متوقف کنند. در برخی از مدارشکن ها از انرژی مکانیکی ذخیره شده در داخل مدارشکن برای جدا کردن کنتاکت ها استفاده می شود همچنین ممکن است مقداری از انرژی مورد نیاز از خود جریان خطا دریافت شود. زمانی که جریان متوقف می شود، یک قوس الکتریکی به وجود می آید این قوس باید در یک فرایند کنترل شده متوقف، سرد و خاموش شود تا فاصله بین کنتاکت ها از برقراری دوباره جریان جلوگیری کند. در نهایت زمانی که خطا برطرف می شود کنتاکت ها دوباره باید وصل شوند تا مدار به حالت اول خود بازگردد.
مدارشکن مغناطیسی از یک آهنربای الکتریکی که نیروی کششی آن با جریان افزایش می یابد، برای جدا کردن کنتاکت ها استفاده می کند. کنتاکت های مدارشکن به وسیله بست در جای خود نگه داشته شده اند. زمانی که جریان در سیم پیچ مغناطیسی افزایش می یابد و به بیش از جریان مجاز می رسد سیم پیچ بست را به سمت خود می کشد و به کنتاکت ها اجازه می دهد تا با یک حرکت سریع باز شوند. در برخی از مدارشکن ها از یک مایع برای بالابردن خواص تأخیری مدارشکن استفاده می شود. در این حالت هسته تا زمانی که جریان به بیش از میزان نامی برسد به وسیله یک فنر مهار شده. در زمان اضافه بار سرعت حرکت بوبین به وسیله مایع کاهش می یابد. این تأخیر زمانی برای جلوگیری از عمل کردن مدارشکن در لحظه وصل موتورهای الکتریکی یا دیگر تجهیزات القایی به علت ضربه اولیه آنهاست.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفتمامی مدارشکن ها مشخصه های مشترکی برای عملکرد خود دارند البته جزئیات کار آن ها به ولتاژ کار، میزان جریان و نوع آن ها وابسته است. یک مدارشکن باید بتواند بروز خطا را در مدار تشخیص دهد؛ در مدارشکن های ولتاژ پایین این کار به وسیله قسمتی که در محفظه مدارشکن قرار دارد انجام می شود اما در مدارشکن های ولتاژ بالا تجهیزات جداگانه ای برای تشخیص انواع خطاهای شبکه در نظر گرفته شده است. زمانی یک خطا تشخیص داده می شود کنتاکت های داخل مدارشکن باید باز شوند تا مدار را متوقف کنند. در برخی از مدارشکن ها از انرژی مکانیکی ذخیره شده در داخل مدارشکن برای جدا کردن کنتاکت ها استفاده می شود همچنین ممکن است مقداری از انرژی مورد نیاز از خود جریان خطا دریافت شود. زمانی که جریان متوقف می شود، یک قوس الکتریکی به وجود می آید این قوس باید در یک فرایند کنترل شده متوقف، سرد و خاموش شود تا فاصله بین کنتاکت ها از برقراری دوباره جریان جلوگیری کند. در نهایت زمانی که خطا برطرف می شود کنتاکت ها دوباره باید وصل شوند تا مدار به حالت اول خود بازگردد.
مدارشکن مغناطیسی از یک آهنربای الکتریکی که نیروی کششی آن با جریان افزایش می یابد، برای جدا کردن کنتاکت ها استفاده می کند. کنتاکت های مدارشکن به وسیله بست در جای خود نگه داشته شده اند. زمانی که جریان در سیم پیچ مغناطیسی افزایش می یابد و به بیش از جریان مجاز می رسد سیم پیچ بست را به سمت خود می کشد و به کنتاکت ها اجازه می دهد تا با یک حرکت سریع باز شوند. در برخی از مدارشکن ها از یک مایع برای بالابردن خواص تأخیری مدارشکن استفاده می شود. در این حالت هسته تا زمانی که جریان به بیش از میزان نامی برسد به وسیله یک فنر مهار شده. در زمان اضافه بار سرعت حرکت بوبین به وسیله مایع کاهش می یابد. این تأخیر زمانی برای جلوگیری از عمل کردن مدارشکن در لحظه وصل موتورهای الکتریکی یا دیگر تجهیزات القایی به علت ضربه اولیه آنهاست.
wiki: مدارشکن قدرت