محمد بن حنفیه

[ویکی فقه] محمد بن حنفیه فرزند امام علی (علیه السلام) وی در نبردها کنار پدرشان بودند و بعد ایشان کنار امام حسن (علیه السلام) و در نهایت ظاهرا به علت بیماری نتوانست امام حسین (علیه السلام) را یاری کند.
محمد اکبر کنیه اش ابوالقاسم، مردی بسیار عالم و پارسا بود. پدرش علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبدمناف بن قصیّ، مادرش خولة دختر جعفر بن قیس بن مسلمة بن ثعلبة بن یربوع بن ثعلبة بن دول بن حنفیة بن لجیم بن صعب بن علی بن بکر بن وائل است. گفته اند: پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، علی (علیه السّلام) را به سوی یمن فرستاد که برخی قبایل آن از جمله بنی زبید، مرتد شده بودند. پس خولة از بنی زبید در سهم علی (علیه السّلام) قرار گرفت. پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) به علی (علیه السّلام) فرمود: پس از من صاحب پسری خواهی شد، پس نام و کنیه مرا بر او بگذار و محمد حنفیه در سال ۱۶ یا ۱۷ هجری «با توجه به وفات محمد حنفیه در سال ۸۱ و سن ۶۵-۶۳ سالگی، ولادت ایشان در سال ۱۶- ۱۷ق بوده است.» از خوله متولد گردید.
اختلاف در مادر محمد
برخی نیز گفته اند که مادرش زنی سیاه از اسیران یمامه بود و از این روی او را محمد بن حنفیه می خوانند که مادرش را خالد بن ولید در جنگ های ردّه از میان بنی حنیفه اسیر گرفت و در سهم علی بن ابی طالب (علیه السّلام) قرار داد. به روایتی دیگر، خالد بن ولید پس از حمله به سند به آن شرط که کنیزان و بردگان خود را تسلیم کنند با آنان صلح کرد و ابوبکر، مادر محمد بن حنفیه را که کنیز خاندان حنفیه بود. به علی (علیه السّلام) بخشید. با توجه به تاریخ ولادت محمد حنفیه این رای درست تر به نظر می رسد.
فرزندان وی
فرزندان محمد حنفیه عبارتند از: عبدالله با کنیه ی ابوهاشم، حمزه، علی، جعفر و اکبر که مادرشان کنیز بود و حسن که مادرش جمال دختر قیس بن مخرمه بن مطلب بن عبدمناف بن قصی است، از اشخاص ظریف و خردمند بنی هاشم بود و از او فرزندی نماند. ابراهیم بن محمد که مادرش مسرعه دختر عباد بن شیبان بن... قیس بن عیلان بن مضر هم پیمان بنی هاشم بود. از دیگر فرزندان او قاسم، عبدالرحمان و امّ ابیها است که مادرشان ام عبدالرحمان، برّه دختر عبدالرحمان بن حارث بن نوفل بن حارث بن عبدالمطلب بن هاشم است و جعفر، اصغر، عون و عبدالله اصغر که مادرشان ام جعفر دختر محمد بن جعفر بن ابی طالب بن عبدالمطلب است. هم چنین عبدالله و رقیه که مادرشان کنیز بود.
محمد بن حنفیه و خلفا
...

[ویکی شیعه] محمد بن حَنَفیه (۱۶-۸۱ق) فرزند حضرت علی(ع) و خوله حنفیه (دختر جعفر بن قیس) از طبقه اول تابعین بوده که در سال ۱۶ق در ایام حکومت عمر بن خطاب متولد و در ۸۱ق در سن شصت و پنج سالگی در ایله یا طائف یا مدینه درگذشت. وفاتش در زمان خلافت عبدالملک بن مروان بوده است.
گاه از او با نام محمد بن علی یاد می شود و او را محمدِ اکبر هم گفته اند. کنیه او ابوالقاسم است. وی در جنگ های صفین و جمل حضور داشته و در جنگ جمل پرچمدار سپاه علی(ع) بوده است. در واقعه کربلا در مدینه ماند. پس از شهادت امام حسین(ع) بنابر نقلی ابتدا ادعای امامت کرد، اما پس از گواهی حجرالاسود به امامت امام سجاد(ع) از این ادعا دست کشید و به امامت پسر برادرش معتقد شد.
کیسانیه، او را امام خود می دانند. بنا به نامه ای که او به مختار نوشت، کیسانیه او را از دست عبدالله بن زبیر نجات دادند. او اولین کسی است که مهدی موعود دانسته شده است. مشی سیاسی او در زندگی اش بسیار مسالمت آمیز بوده است.

[ویکی اهل البیت] محمد بن حنفیه فرزند امام علی علیه السلام از خوله بنت جعفر است. کنیه او ابوالقاسم است و از شخصیت های برجسته عالم اسلام است.
محمد حنیفه در عصر خلافت عمر بن خطاب (در حدود سال 16 هجری قمری) در مدینه منوره دیده به جهان گشود. پس از فرزندان حضرت فاطمه زهرا علیه السلام، محمد حنفیه نخستین فرزند حضرت علی علیه السلام از سایر همسرانش می باشد.
نسب مادری محمد حنفیه خوله بنت جعفر بن قیس بن مسلمه بن عبید بن ثعلبه بن یربوع بن ثعلبه بن دول بن حنیفة بن جیم. چون نسب مادری محمد، به حنیفه بن جیم می رسد وی ملقب به ابن حنیفه و یا محمد بن حنیفه گردید.
درباره ازدواج حضرت علی علیه السلام با خوله، دو روایت ذکر شده است. بنا به روایت اول، در عصر رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم گروهی از مردم یمن و اطراف آن از دین اسلام روگردان شده و راه ارتداد را در پیش ‍ گرفتند. حضرت علی علیه السلام از جانب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم ماموریت یافت برای ارشاد و تبلیغ مردم و در صورت لزوم مبارزه با دشمنان و مرتدان، به این منطقه اعزام گردد.
آن حضرت پس از نبرد با «بنی زبید» گروهی از آنان را اسیر کرد که خوله نیز در میان آنان بود و در تقسیم غنایم و اسیران، وی نصیب حضرت علی علیه السلام شد. خوله برای حضرت علی علیه السلام پس از شهادت حضرت زهرا علیها السلام، محمد را به دنیا آورد. اما بنا به روایت دیگر در اوائل خلافت ابوبکر، در طایفه بنی اسد و بنی حنیفه به نزاع و نبرد پرداختند و در آن میان، خوله به اسارت بنی اسد درآمد.
آنان، وی را به مدینه آورده و در معرض فروش قرار دادند. حضرت علی علیه السلام وی را از آنان خریداری کرد. پس از مدتی، طایفه خوله از این امر آگاهی یافته و به محضر حضرت علی علیه السلام در مدینه آمدند و خواستار آزادی و بازگرداندن خوله شدند. حضرت علی علیه السلام وی را آزاد کرد و سپس با پرداخت مهریه، وی را به ازدواج خویش درآورد.
از آن پس «خوله» به عنوان یکی از همسران امام علی بن ابی طالب علیه السلام درآمد و برای آن حضرت، محمد را به دنیا آورد که هم نام و هم کنیه رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود.
حضرت علی علیه السلام پس از فرزندانش از فاطمه زهرا علیهاالسلام که در انسانیت، نمونه و بی همتا بوده اند، به برخی از فرزندان خود از سایر همسرانشان نیز علاوه بر محبت پدری به خاطر تقوا، متانت و مجاهدت علاقه ویژه ای داشت. محمد بن حنیفه از جمله اینها بود.