[ویکی فقه] نیمه خرداد ماه ۱۳۷۷ شاهد فقدان شخصیتی قرآن پژوه و مفسری عالیقدر در حوزه علمیه قم یعنی حضرت آیت الله شیخ محمد باقر ملکی میانجی- رحمة الله علیه - بودیم.وی یکی از مفاخر علمای آذربایجان و از پژوهشیان مسایل اعتقادی و شناختی و مباحث نظری مکتب تفکیک بود که در محضر استادان بزرگ آن مکتب، بر این مبانی واقف شد و به آن معتقد گردید و در مجموعه آثار مفید و نوشته ها و دروس خویش، به ترویج و تثبیت آن مبانی همت گماشت.
مرحوم ملکی، در سال ۱۳۲۴ ق/ ۱۲۸۵ ش، در قصبه ترک از توابع ناحیه گرمرود شهرستان میانه به دنیا آمد. در همانجا از محضر عالم جلیل، سید واسع کاظمی ترکی (م ۱۳۵۴ ق) که خود از افاضل شاگردان آخوند خراسانی بود، ادبیات عرب، منطق، اصول (قوانین) و فقه (ریاض) فرا گرفت.وی به سال ۱۳۴۹ ق، به مشهد مقدس آمد و سطح عالی را نزد استاد فاضل خویش آیت الله شیخ هاشم قزوینی (م ۱۳۸۰ ق) و دروس فلسفه و مباحث اعتقادی و معارفی را نزد عالم نحریر آیت الله شیخ مجتبی قزوینی (م ۱۳۸۶ ق) تلمذ کرد.آنگاه در درس خارج زعیم حوزه علمیه مشهد در آن روزگار، آیت الله میرزا محمد آقازاده خراسانی (م ۱۳۵۶ ق) شرکت جست. همچنین بحشی از مباحث فقه و یک دوره اصول فقه و یک دوره کامل علوم و مباحث معارفی را از محضر استاد علامه میرزا مهدی غروی اصفهانی (م ۱۳۶۵ ق) استفاده کرد و از ایشان به دریافت اجتهاد و افتا و نقل حدیث مفتخر شد.وی پس از گذشت سیزده سال در حوزه مشهد و استفاده از عالمان بزرگ آن سامان، به زادگاه خود می آید و به ترویج شعائر دین و تربیت مردم و امر به معروف و نهی از منکر می پردازد و پس از جنگ جهانی دوم، هنگام بروز غایله آذربایجان، با آن اوضاع نابسامان، از موضع دینی و کاملا مستقل مبارزه می کند و برای حفظ جان و مال مردم تلاش بسیار می کند. وی شانزده سال در آنجا به ادای وظایف خویش اشتغال می ورزد و از آن پس، به سال ۱۳۳۷ ش، به حوزه علمیه قم می آید و در آنجا ساکن می شود و تنها در فصل تابستان و ایام ویژه مذهبی، قم را ترک می کند.استاد محمد رضا حکیمی که به شرح حال و آثار ایشان در کتاب «مکتب تفکیک» پرداخته است، از خصوصیات ایشان مبارزه با مفاسد اجتماعی از راه تقویت بنیه اعتقادی و ایمانی مردم، مبارزه با تعدیها و زورگویی های قلدران و خانها، توجه به کرامت انسانی و حرمت افراد و تواضع با مردم، توجه به مشکلات مسلمانان و اخبار کشورهای اسلامی، تعبد فوق العاده به احکام دینی و عمل به عبادات و مداومت بر خواندن دعاها و به خصوص صحیفه سجادیه و رعایت سادگی در مخارج زندگی و احتیاط در برداشت از وجوه شرعیه و تاکید بر زهد و ساده زیستی ایشان می داند.
آثار علمی
از مرحوم آیت الله ملکی، آثار علمی فراوانی بر جای مانده است:۱. بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام (طهارت و صلات) در یک مجلد. چاپ بیروت، ۱۴۰۰ ق، چاپ قم، ۱۴۰۲ ق.۲. تفسیر فاتحة الکتاب، قم، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۳ ق.۳. مناهج البیان فی تفسیر القرآن، تفسیر چهار جزء اول قرآن و تفسیر جزء ۲۹ و ۳۰ در ۶ مجلد که تا کنون ۵ مجلد آن منتشر شده است. (۱۴۱۴ ق- ۱۴۱۸ ق) و جلد ششم یعنی از آغاز آیه ۹۲ سوره آل عمران تا آخر جزء (آیه ۲۴ سوره نساء) زیر چاپ است. این مجموعه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، نشر یافته است.۴. توحید الامامیه، با تنظیم محمد بیابانی اسکویی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۵ ق/ ۱۳۷۳ ش.۵. نگاهی به علوم قرآن، ترجمه علی نقی خدایاری، به اهتمام علی ملکی میانجی، قم، نشر خرم. این اثر ترجمه مقدمه تفسیر و تقریر برخی دروس ایشان در جمع طلاب است.۶. الرشاد فی العماد.۷. دوره کامل درس اصول آقا میرزا مهدی اصفهانی.۸. رساله ای در حبط و تکفیر.۹. رساله ای درباره خمس.۱۰. رساله ای درباره احکام میت.و دیگر آثار چاپ نشده مؤلف در احکام صلات، نکاح، طلاق و مواریث.
اخلاق و سجایا
یکی از مواردی که تربیت و انسانیت و اخلاق انسانی بروز می کند، در مقام بحث و گفت و گو و نقد دیدگاه مخالفان است. مقامی که انسان با آرای دیگران روبرو می شود و خود نیز نظریه دیگری عرضه می دارد. اینجاست که سجایای اخلاقی اهمیت و نقش خود را ایفا می کند. مرحوم ملکی از کسانی بود که در نوشته های خود با رعایت ادب و احترام سخنان کسانی را که از نظر فکری مخالف خود می دید نقل می کرد و گاه از آنان با بزرگی و احترام یاد می کرد و مقام علمی و شخصیت آنان را از یاد نمی برد.روش او چنین است که غالبا کلام قایل را نقل می کند و سپس اشکال علمی آن را بیان می دارد. او همواره سعی دارد دیدگاه تفکیکی خود را در مقابل عقاید فلاسفه و مفسران به نام عقل گرا ارایه دهد، در جای جای تفسیر این شیوه را با رعایت ادب و احترام و بدون بکار بردن کلمات رکیک و حمله و تکفیر ادامه می دهد. یکی از شاگردان درس تفسیر ایشان نقل می کرد که در جلسه ای سخن از یکی از مفسران بزرگ و عالی مقام معاصر شد و بحث علمی درباره دیدگاه وی مطرح شد، یکی از شاگردان از روی بی ادبی و تعصب ، سخن زشتی بر زبان راند و کلامی حاکی از تکفیر بیان کرد. مرحوم ملکی بلافاصله و با حساسیت عکس العمل نشان داد و تصریح کرد: آنچه بیان می شود، به عنوان طرح نظریه و انتقاد علمی است نه موضعگیری، لذا من اجازه نمی دهم چنین برخوردی انجام گیرد و اگر شما قرار است در جلسه بحث من شرکت کنید باید رعایت ادب و احترام بزرگان را داشته باشید.بحث و مناظره و طرح عقاید، مایه رشد و تکامل و روشن شدن واقعیات است اما اگر به صورت نادرست و همراه با تعصب و خارج از ادب علمی باشد، نه تنها حقیقت روشن نمی شود، بلکه موجب موضعگیری کورکورانه خواهد شد و هر گروه و دسته ای که گمان کند، همه حقایق پیش او است و دیگران باطل و منحرف هستند، آنکه به خود اجازه می دهد که دیگران را با تهمت و کوچک کردن از صحنه خارج کند و چون عقاید او را نمی پسندد، هر لفظ و کلامی در توصیف آنها بگوید، هرگز شمه ای از ادب علمی را در نیافته است.
عناوین مرتبط
...
مرحوم ملکی، در سال ۱۳۲۴ ق/ ۱۲۸۵ ش، در قصبه ترک از توابع ناحیه گرمرود شهرستان میانه به دنیا آمد. در همانجا از محضر عالم جلیل، سید واسع کاظمی ترکی (م ۱۳۵۴ ق) که خود از افاضل شاگردان آخوند خراسانی بود، ادبیات عرب، منطق، اصول (قوانین) و فقه (ریاض) فرا گرفت.وی به سال ۱۳۴۹ ق، به مشهد مقدس آمد و سطح عالی را نزد استاد فاضل خویش آیت الله شیخ هاشم قزوینی (م ۱۳۸۰ ق) و دروس فلسفه و مباحث اعتقادی و معارفی را نزد عالم نحریر آیت الله شیخ مجتبی قزوینی (م ۱۳۸۶ ق) تلمذ کرد.آنگاه در درس خارج زعیم حوزه علمیه مشهد در آن روزگار، آیت الله میرزا محمد آقازاده خراسانی (م ۱۳۵۶ ق) شرکت جست. همچنین بحشی از مباحث فقه و یک دوره اصول فقه و یک دوره کامل علوم و مباحث معارفی را از محضر استاد علامه میرزا مهدی غروی اصفهانی (م ۱۳۶۵ ق) استفاده کرد و از ایشان به دریافت اجتهاد و افتا و نقل حدیث مفتخر شد.وی پس از گذشت سیزده سال در حوزه مشهد و استفاده از عالمان بزرگ آن سامان، به زادگاه خود می آید و به ترویج شعائر دین و تربیت مردم و امر به معروف و نهی از منکر می پردازد و پس از جنگ جهانی دوم، هنگام بروز غایله آذربایجان، با آن اوضاع نابسامان، از موضع دینی و کاملا مستقل مبارزه می کند و برای حفظ جان و مال مردم تلاش بسیار می کند. وی شانزده سال در آنجا به ادای وظایف خویش اشتغال می ورزد و از آن پس، به سال ۱۳۳۷ ش، به حوزه علمیه قم می آید و در آنجا ساکن می شود و تنها در فصل تابستان و ایام ویژه مذهبی، قم را ترک می کند.استاد محمد رضا حکیمی که به شرح حال و آثار ایشان در کتاب «مکتب تفکیک» پرداخته است، از خصوصیات ایشان مبارزه با مفاسد اجتماعی از راه تقویت بنیه اعتقادی و ایمانی مردم، مبارزه با تعدیها و زورگویی های قلدران و خانها، توجه به کرامت انسانی و حرمت افراد و تواضع با مردم، توجه به مشکلات مسلمانان و اخبار کشورهای اسلامی، تعبد فوق العاده به احکام دینی و عمل به عبادات و مداومت بر خواندن دعاها و به خصوص صحیفه سجادیه و رعایت سادگی در مخارج زندگی و احتیاط در برداشت از وجوه شرعیه و تاکید بر زهد و ساده زیستی ایشان می داند.
آثار علمی
از مرحوم آیت الله ملکی، آثار علمی فراوانی بر جای مانده است:۱. بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام (طهارت و صلات) در یک مجلد. چاپ بیروت، ۱۴۰۰ ق، چاپ قم، ۱۴۰۲ ق.۲. تفسیر فاتحة الکتاب، قم، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۳ ق.۳. مناهج البیان فی تفسیر القرآن، تفسیر چهار جزء اول قرآن و تفسیر جزء ۲۹ و ۳۰ در ۶ مجلد که تا کنون ۵ مجلد آن منتشر شده است. (۱۴۱۴ ق- ۱۴۱۸ ق) و جلد ششم یعنی از آغاز آیه ۹۲ سوره آل عمران تا آخر جزء (آیه ۲۴ سوره نساء) زیر چاپ است. این مجموعه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات، نشر یافته است.۴. توحید الامامیه، با تنظیم محمد بیابانی اسکویی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۴۱۵ ق/ ۱۳۷۳ ش.۵. نگاهی به علوم قرآن، ترجمه علی نقی خدایاری، به اهتمام علی ملکی میانجی، قم، نشر خرم. این اثر ترجمه مقدمه تفسیر و تقریر برخی دروس ایشان در جمع طلاب است.۶. الرشاد فی العماد.۷. دوره کامل درس اصول آقا میرزا مهدی اصفهانی.۸. رساله ای در حبط و تکفیر.۹. رساله ای درباره خمس.۱۰. رساله ای درباره احکام میت.و دیگر آثار چاپ نشده مؤلف در احکام صلات، نکاح، طلاق و مواریث.
اخلاق و سجایا
یکی از مواردی که تربیت و انسانیت و اخلاق انسانی بروز می کند، در مقام بحث و گفت و گو و نقد دیدگاه مخالفان است. مقامی که انسان با آرای دیگران روبرو می شود و خود نیز نظریه دیگری عرضه می دارد. اینجاست که سجایای اخلاقی اهمیت و نقش خود را ایفا می کند. مرحوم ملکی از کسانی بود که در نوشته های خود با رعایت ادب و احترام سخنان کسانی را که از نظر فکری مخالف خود می دید نقل می کرد و گاه از آنان با بزرگی و احترام یاد می کرد و مقام علمی و شخصیت آنان را از یاد نمی برد.روش او چنین است که غالبا کلام قایل را نقل می کند و سپس اشکال علمی آن را بیان می دارد. او همواره سعی دارد دیدگاه تفکیکی خود را در مقابل عقاید فلاسفه و مفسران به نام عقل گرا ارایه دهد، در جای جای تفسیر این شیوه را با رعایت ادب و احترام و بدون بکار بردن کلمات رکیک و حمله و تکفیر ادامه می دهد. یکی از شاگردان درس تفسیر ایشان نقل می کرد که در جلسه ای سخن از یکی از مفسران بزرگ و عالی مقام معاصر شد و بحث علمی درباره دیدگاه وی مطرح شد، یکی از شاگردان از روی بی ادبی و تعصب ، سخن زشتی بر زبان راند و کلامی حاکی از تکفیر بیان کرد. مرحوم ملکی بلافاصله و با حساسیت عکس العمل نشان داد و تصریح کرد: آنچه بیان می شود، به عنوان طرح نظریه و انتقاد علمی است نه موضعگیری، لذا من اجازه نمی دهم چنین برخوردی انجام گیرد و اگر شما قرار است در جلسه بحث من شرکت کنید باید رعایت ادب و احترام بزرگان را داشته باشید.بحث و مناظره و طرح عقاید، مایه رشد و تکامل و روشن شدن واقعیات است اما اگر به صورت نادرست و همراه با تعصب و خارج از ادب علمی باشد، نه تنها حقیقت روشن نمی شود، بلکه موجب موضعگیری کورکورانه خواهد شد و هر گروه و دسته ای که گمان کند، همه حقایق پیش او است و دیگران باطل و منحرف هستند، آنکه به خود اجازه می دهد که دیگران را با تهمت و کوچک کردن از صحنه خارج کند و چون عقاید او را نمی پسندد، هر لفظ و کلامی در توصیف آنها بگوید، هرگز شمه ای از ادب علمی را در نیافته است.
عناوین مرتبط
...
wikifeqh: محمدباقر_ملکی_میانجی
[ویکی فقه] نیمه خرداد ماه ۱۳۷۷ شاهد فقدان شخصیتی قرآن پژوه و مفسری عالیقدر در حوزه علمیه قم یعنی حضرت آیت الله شیخ محمد باقر ملکی میانجی- رحمة الله علیه - بودیم. وی یکی از مفاخر علمای آذربایجان و از پژوهشیان مسایل اعتقادی و شناختی و مباحث نظری مکتب تفکیک بود که در محضر استادان بزرگ آن مکتب، بر این مبانی واقف شد و به آن معتقد گردید و در مجموعه آثار مفید و نوشته ها و دروس خویش، به ترویج و تثبیت آن مبانی همت گماشت.
مرحوم ملکی، در سال ۱۳۲۴ ق/ ۱۲۸۵ ش، در قصبه ترک از توابع ناحیه گرمرود شهرستان میانه به دنیا آمد. در همانجا از محضر عالم جلیل، سید واسع کاظمی ترکی (م ۱۳۵۴ ق) که خود از افاضل شاگردان آخوند خراسانی بود، ادبیات عرب، منطق، اصول (قوانین) و فقه (ریاض) فرا گرفت. وی به سال ۱۳۴۹ ق، به مشهد مقدس آمد و سطح عالی را نزد استاد فاضل خویش آیت الله شیخ هاشم قزوینی (م ۱۳۸۰ ق) و دروس فلسفه و مباحث اعتقادی و معارفی را نزد عالم نحریر آیت الله شیخ مجتبی قزوینی (م ۱۳۸۶ ق) تلمذ کرد. آنگاه در درس خارج زعیم حوزه علمیه مشهد در آن روزگار، آیت الله میرزا محمد آقازاده خراسانی (م ۱۳۵۶ ق) شرکت جست. همچنین بحشی از مباحث فقه و یک دوره اصول فقه و یک دوره کامل علوم و مباحث معارفی را از محضر استاد علامه میرزا مهدی غروی اصفهانی (م ۱۳۶۵ ق) استفاده کرد و از ایشان به دریافت اجتهاد و افتا و نقل حدیث مفتخر شد. وی پس از گذشت سیزده سال در حوزه مشهد و استفاده از عالمان بزرگ آن سامان، به زادگاه خود می آید و به ترویج شعائر دین و تربیت مردم و امر به معروف و نهی از منکر می پردازد و پس از جنگ جهانی دوم، هنگام بروز غایله آذربایجان، با آن اوضاع نابسامان، از موضع دینی و کاملا مستقل مبارزه می کند و برای حفظ جان و مال مردم تلاش بسیار می کند. وی شانزده سال در آنجا به ادای وظایف خویش اشتغال می ورزد و از آن پس، به سال ۱۳۳۷ ش، به حوزه علمیه قم می آید و در آنجا ساکن می شود و تنها در فصل تابستان و ایام ویژه مذهبی، قم را ترک می کند. استاد محمد رضا حکیمی که به شرح حال و آثار ایشان در کتاب «مکتب تفکیک» پرداخته است، از خصوصیات ایشان مبارزه با مفاسد اجتماعی از راه تقویت بنیه اعتقادی و ایمانی مردم، مبارزه با تعدیها و زورگویی های قلدران و خانها، توجه به کرامت انسانی و حرمت افراد و تواضع با مردم، توجه به مشکلات مسلمانان و اخبار کشورهای اسلامی، تعبد فوق العاده به احکام دینی و عمل به عبادات و مداومت بر خواندن دعاها و به خصوص صحیفه سجادیه و رعایت سادگی در مخارج زندگی و احتیاط در برداشت از وجوه شرعیه و تاکید بر زهد و ساده زیستی ایشان می داند.
مرحوم ملکی، در سال ۱۳۲۴ ق/ ۱۲۸۵ ش، در قصبه ترک از توابع ناحیه گرمرود شهرستان میانه به دنیا آمد. در همانجا از محضر عالم جلیل، سید واسع کاظمی ترکی (م ۱۳۵۴ ق) که خود از افاضل شاگردان آخوند خراسانی بود، ادبیات عرب، منطق، اصول (قوانین) و فقه (ریاض) فرا گرفت. وی به سال ۱۳۴۹ ق، به مشهد مقدس آمد و سطح عالی را نزد استاد فاضل خویش آیت الله شیخ هاشم قزوینی (م ۱۳۸۰ ق) و دروس فلسفه و مباحث اعتقادی و معارفی را نزد عالم نحریر آیت الله شیخ مجتبی قزوینی (م ۱۳۸۶ ق) تلمذ کرد. آنگاه در درس خارج زعیم حوزه علمیه مشهد در آن روزگار، آیت الله میرزا محمد آقازاده خراسانی (م ۱۳۵۶ ق) شرکت جست. همچنین بحشی از مباحث فقه و یک دوره اصول فقه و یک دوره کامل علوم و مباحث معارفی را از محضر استاد علامه میرزا مهدی غروی اصفهانی (م ۱۳۶۵ ق) استفاده کرد و از ایشان به دریافت اجتهاد و افتا و نقل حدیث مفتخر شد. وی پس از گذشت سیزده سال در حوزه مشهد و استفاده از عالمان بزرگ آن سامان، به زادگاه خود می آید و به ترویج شعائر دین و تربیت مردم و امر به معروف و نهی از منکر می پردازد و پس از جنگ جهانی دوم، هنگام بروز غایله آذربایجان، با آن اوضاع نابسامان، از موضع دینی و کاملا مستقل مبارزه می کند و برای حفظ جان و مال مردم تلاش بسیار می کند. وی شانزده سال در آنجا به ادای وظایف خویش اشتغال می ورزد و از آن پس، به سال ۱۳۳۷ ش، به حوزه علمیه قم می آید و در آنجا ساکن می شود و تنها در فصل تابستان و ایام ویژه مذهبی، قم را ترک می کند. استاد محمد رضا حکیمی که به شرح حال و آثار ایشان در کتاب «مکتب تفکیک» پرداخته است، از خصوصیات ایشان مبارزه با مفاسد اجتماعی از راه تقویت بنیه اعتقادی و ایمانی مردم، مبارزه با تعدیها و زورگویی های قلدران و خانها، توجه به کرامت انسانی و حرمت افراد و تواضع با مردم، توجه به مشکلات مسلمانان و اخبار کشورهای اسلامی، تعبد فوق العاده به احکام دینی و عمل به عبادات و مداومت بر خواندن دعاها و به خصوص صحیفه سجادیه و رعایت سادگی در مخارج زندگی و احتیاط در برداشت از وجوه شرعیه و تاکید بر زهد و ساده زیستی ایشان می داند.