محمد مهدی کجوری شیرازی

[ویکی فقه] «حاج شیخ محمد مهدی مجتهد کجوری شیرازی» علامه ذوالفنون، جامع معقول و منقول و از بزرگان علم و تقوی و فضیلت دارالعلم شیراز است.
وی در شهر کجور از توابع مازندران متولد شد و برای تکمیل تحصیلات به عتبات رحلت کرد. در حدود سال ۱۲۵۰ ق در شهر مقدس کربلا مقیم شد و در از محضر پر فیض صاحب ضوابط بهره برد. در سال ۱۲۵۹ ق به درخواست مردم شیراز از صاحب ضوابط، به شیراز هجرت نمود و به تالیف، تدریس و رتق و فتق امور شرعی مردم پرداخت. وی نزدیک به ۳۵ سال در شیراز به حوزه علمیه و مردم خدمت نمود و در سال ۱۲۹۳ ق، دعوت حق را لبیک گفت و در آرامگاه حافظیه ، مدفون گردید. سال تولد ایشان، بنا بر مشهور، ۱۲۱۷ ق است. این شهرت بر اساس گفته ایشان در پایان جلد چهارم شرح فرائد الاصول می باشد ولی در یک نسخه خطی موجود در کتابخانه شاهچراغ علیه السّلام که یادداشتهای پراکنده ای در علم نجوم و هیئت، به خط ایشان نوشته شده، بالای یک نماد نجومی، آمده است: «طالع ولادت مهدی الکجوری در شب یکشنبه ششم شهر جمادی الاولی دو ساعت گذشته سنه ۱۲۲۲.»
اساتید
علاقه و ارتباط طرفینی علامه کجوری و صاحب ضوابط، فراتر از مقوله استاد و شاگردی بود. علامه کجوری یک دوره تقریرات اصول صاحب ضوابط را در سال های ۱۲۵۰ و ۱۲۵۱ ق نوشته، همچنین کتاب نتایج الافکار استاد را مفصلا شرح کرده، در مجالس و محافل علمی ملازم استاده بوده، به توصیه ایشان به شیراز آمده و ارتباط خویش را با استاد در غربت نیز قطع ننموده است. در حدود سال ۱۲۵۴ با نوشتن شرحی بر کتاب «الاجازه و الصلاه شرایع الاسلام» و ارائه به استاد، پس از بررسی از سوی استاد، به کسب اجازه اجتهاد از صاحب ضوابط نائل می گردد. متن اجازه اجتهاد ، به خط صاحب ضوابط، بر روی برگ اول شرح مذکور نوشته شده و در کتابخانه شاهچراغ علیه السّلام شیراز نگهداری می شود. ایشان قبل از هجرت به کربلا و اقامت در جوار مرقد اباعبدالله علیه السّلام ، در نجف اشرف از محضر صاحب جواهر بهره برده است. ایشان در تالیفاتش، خصوصا شرح کتاب بیع شرایع الاسلام ، بارها از صاحب جواهر با عنوان «استاذنا» نام برده است. متاسفانه اطلاعی از دوران تحصیلات مقدماتی ایشان در دست نیست، به خصوص از کیفیت تحصیل و اساتید ایشان در رشته ریاضیات و نجوم ، در حالیکه ایشان، استاد این علوم بوده و در شیراز آنها را تدریس می کرده اند.
شاگردان
حضور ایشان در شیراز موجب رونق علمی در این شهر شده و تعداد زیادی از اهل علم و دانش، در جلسه درس ایشان حاضر می شدند. ایشان علاوه بر فقه و اصول ، به تدریس ریاضیات و هیئت نیز اشتغال داشته است. در زیر نام تعدادی از شاگردان ایشان که هر یک از بزرگان شیراز می باشند، همراه با مختصری از زندگی ایشان، آمده است: ۱- میرزا ابوطالب نواب ، فرزند حاج شیخ علی اکبر نواب. ۲- حاج شیخ محمد حسین شیخ الاسلام متولد ۱۲۵۱ ق در شیراز. ۳- میرزا ابوطالب رضوی فرزند حاجی سید میرزا، متولد ۱۲۵۱ ق. ۴- میرزا محمد حسین صالح حسینی ، فرزند حاجی میرزا علی نقی صالح. ۵- سید حسن حسینی فائی، مؤلف کتاب «فارسنامه ناصری». ۶- میرزا ابوالحسن حسنی حسینی دستغیب فرزند میرزا احمد. علامه کجوری از مصادیق بارز فقیهان و دانشمندان پرکار و پرتلاش بوده که هیچگاه از تالیف، استنساخ ، کتابت و تحریر دست نکشیده است. در حالیکه دارای عائله زیادی بوده و گرفتاری های زیادی همچون تنگدستی در طول ایام تحصیل، او را رنج می داده، ولی همواره تحصیل، تدریس و تالیف را بر هر کاری مقدم داشته است. ایشان تالیفات خویش را بیش از دوبار تحریر کرده و در دفعات متعدد، آنها را مطالعه کرده و تصحیحات و تعلیقات جدیدی بر آنها افزوده است. یکی از کارهای که نشانگر ذوق و سلیقه ایشان نیز می باشد، نوشتن نکات مهم زندگی شخصی و مطالب و وقایع تاریخ زمان خویش، بر بالای بعضی از برگ های تالیفات و تقریرات بوده که گوشه هایی هرچند اندک، از زندگی و وقایع روزگار ایشان را روشن نموده است.
آثار
...