[ویکی فقه] بَرْجی ، ابوالقاسم محمد بن یحیی غسّانی (۷۱۰- ۷۸۶ق /۱۳۱۰- ۱۳۸۴م )، قاضی ، کاتب و ادیب اندلسی می باشد.
وی در بَرجه در نزدیکی غرناطه به دنیا آمد و در همان جا به تحصیل علم پرداخت . برجی نزد پدر و دیگران قرائات هفتگانه را آموخت و حدیث را از ابواسحاق ابن ابی العاص بر اساس مسندهای پنجگانه فرا گرفت . از دیگر استادان وی می توان طنجالی ، ابوجعفر ابن زیات ، عبدالمهیمن حضرمی ، ابن جابر وادی آشی ، ابن هدیه قرشی ، مجاصی ، خلیل مکی و عبدالله یافعی را نام برد. برجی شعر نیز نیکو می سرود و خطی خوش داشت .
سفرهای برجی
به گفته ابن خلدون ، وی در ۷۴۰ق /۱۳۳۹م راهی بجایه در افریقیه شد و به خدمت امیر حفصی ، ابوزکریا بن سلطان ابویحیی ، درآمد و دبیری وی را عهده دار شد. پس از درگذشت ابوزکریا به خدمت پسر وی امیر محمد کمربست و همچنان در آن مقام بود تا سلطان ابوالحسن علی بن عثمان ، دهمین سلطان مرینی (حک ۷۳۲-۷۴۹ق / ۱۳۳۲- ۱۳۴۸م ) به افریقیه حمله برد و بر بجایه دست یافت و امیر محمد و خانواده اش را به تلمسان ، در مغرب میانه تبعید کرد و برجی نیز ناگزیر راهی تلمسان شد. وی که گویا در آن زمان شهرتی کسب کرده بود، در آن جا به خدمت سلطان ابوعنان (حک ۷۴۹-۷۵۹ق /۱۳۴۸- ۱۳۵۸م )، پسر سلطان ابوالحسن که در آن زمان در بجایه حکومت می راند، درآمد و عهده دار کتابت وی شد. برجی یک بار نیز حج گزارد. بجز اینها، برجی به عنوان سفیر به سرزمین هایی چون مصر و قشتاله فرستاده شد از جمله وی در ۷۵۶ق /۱۳۵۵م از جانب ابوعنان به مصر رفت تا در مراسم خاص «مولودی خوانی و تقدیم مدح نامه سلطان به مزار حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلّم)» شرکت کند. در بازگشت ، وصف های وی از شگفتی ها و دیدنی های مصر برای سلطان و حاضران بسیار جالب توجه بوده است .
مناصب
در ۷۴۹ق /۱۳۴۸م ابوعنان خود زمام امور را به دست گرفت و برجی را همراه خود به فاس در مغرب اقصی برد. ابوعنان این بار مقامی را که شایسته برجی بود، به وی نداد، زیرا محمد بن ابی عمرو اداره امور را در دست داشت و برجی تنها به همکاری با وی بسنده کرد، تا آنکه ابوعنان کشته شد و او به خدمت پسرش محمد دوم (حک ۷۵۹-۷۶۰ق /۱۳۵۸-۱۳۵۹م ) درآمد و قاضی فاس شد. پس از آن به خدمت برادر ابوعنان ، ابوسالم علی دوم (حک ۷۶۰-۷۶۲ق ) درآمد و کار کتابت وی را به عهده گرفت ، تا اینکه ابن مرزوق ابوعبدالله محمد ابن احمد بر ابوسالم غالب آمد و برجی از کار برکنار شد. وی پس از این فقط به کار قضا در سپاه پرداخت ، تا سرانجام چشم از جهان فرو بست . برجی با ابن خطیب (د ۷۷۶ق /۱۳۷۴م ) معاصر بود و در شعری او را مخاطب قرار داده ، و برای یکی از دوستانش از وی شفاعت خواسته است .
اشعار برجی
...
وی در بَرجه در نزدیکی غرناطه به دنیا آمد و در همان جا به تحصیل علم پرداخت . برجی نزد پدر و دیگران قرائات هفتگانه را آموخت و حدیث را از ابواسحاق ابن ابی العاص بر اساس مسندهای پنجگانه فرا گرفت . از دیگر استادان وی می توان طنجالی ، ابوجعفر ابن زیات ، عبدالمهیمن حضرمی ، ابن جابر وادی آشی ، ابن هدیه قرشی ، مجاصی ، خلیل مکی و عبدالله یافعی را نام برد. برجی شعر نیز نیکو می سرود و خطی خوش داشت .
سفرهای برجی
به گفته ابن خلدون ، وی در ۷۴۰ق /۱۳۳۹م راهی بجایه در افریقیه شد و به خدمت امیر حفصی ، ابوزکریا بن سلطان ابویحیی ، درآمد و دبیری وی را عهده دار شد. پس از درگذشت ابوزکریا به خدمت پسر وی امیر محمد کمربست و همچنان در آن مقام بود تا سلطان ابوالحسن علی بن عثمان ، دهمین سلطان مرینی (حک ۷۳۲-۷۴۹ق / ۱۳۳۲- ۱۳۴۸م ) به افریقیه حمله برد و بر بجایه دست یافت و امیر محمد و خانواده اش را به تلمسان ، در مغرب میانه تبعید کرد و برجی نیز ناگزیر راهی تلمسان شد. وی که گویا در آن زمان شهرتی کسب کرده بود، در آن جا به خدمت سلطان ابوعنان (حک ۷۴۹-۷۵۹ق /۱۳۴۸- ۱۳۵۸م )، پسر سلطان ابوالحسن که در آن زمان در بجایه حکومت می راند، درآمد و عهده دار کتابت وی شد. برجی یک بار نیز حج گزارد. بجز اینها، برجی به عنوان سفیر به سرزمین هایی چون مصر و قشتاله فرستاده شد از جمله وی در ۷۵۶ق /۱۳۵۵م از جانب ابوعنان به مصر رفت تا در مراسم خاص «مولودی خوانی و تقدیم مدح نامه سلطان به مزار حضرت رسول (صلی الله علیه و آله وسلّم)» شرکت کند. در بازگشت ، وصف های وی از شگفتی ها و دیدنی های مصر برای سلطان و حاضران بسیار جالب توجه بوده است .
مناصب
در ۷۴۹ق /۱۳۴۸م ابوعنان خود زمام امور را به دست گرفت و برجی را همراه خود به فاس در مغرب اقصی برد. ابوعنان این بار مقامی را که شایسته برجی بود، به وی نداد، زیرا محمد بن ابی عمرو اداره امور را در دست داشت و برجی تنها به همکاری با وی بسنده کرد، تا آنکه ابوعنان کشته شد و او به خدمت پسرش محمد دوم (حک ۷۵۹-۷۶۰ق /۱۳۵۸-۱۳۵۹م ) درآمد و قاضی فاس شد. پس از آن به خدمت برادر ابوعنان ، ابوسالم علی دوم (حک ۷۶۰-۷۶۲ق ) درآمد و کار کتابت وی را به عهده گرفت ، تا اینکه ابن مرزوق ابوعبدالله محمد ابن احمد بر ابوسالم غالب آمد و برجی از کار برکنار شد. وی پس از این فقط به کار قضا در سپاه پرداخت ، تا سرانجام چشم از جهان فرو بست . برجی با ابن خطیب (د ۷۷۶ق /۱۳۷۴م ) معاصر بود و در شعری او را مخاطب قرار داده ، و برای یکی از دوستانش از وی شفاعت خواسته است .
اشعار برجی
...
wikifeqh: محمد_بن_یحیی_غسانی_برجی