[ویکی اهل البیت] کلید واژه: محمد بن عبدالجبار قمی
شهر مقدس قم از آغاز پیدایش، در سال 83 هجری قمری یکی از خیزشگاه های مهم مردان بزرگی بود که همیشه در میدان دانش حدیث و فقه خوش درخشیده اند. از این حرم اهل بیت علیهم السلام صدها دانشور توانا و محدث بزرگ بپا خاسته اند که با سلاح برنده قلم و تألیف کتاب های گرانسنگ، آئین مقدس اسلام را یاری نموده اند. در این نوشتار برآنیم تا با چهره تابناک یکی از روایتگران نامور شیعی که در آسمان قم طلوع کرد، آشنا شویم و راهش را در جهت زنده کردن معارف و آموزه های دینی، استمرار بخشیم.
هنگامی که این نوباوه چشم به جهان گشود، پدرش عبدالجبار، نام او را محمد برگزید. همه تراجم نویسان اتفاق نظر دارند که او قمی بوده و به این شهر منسوب است.
بر ما روشن نیست که این ستاره پرفروغ حدیث، در چه سالی پا به عرصه گیتی نهاده است؛ ولی از آنجا که وی در عصر امام جواد علیه السلام و امام هادی علیه السلام می زیست و همچنین از آنجا که از زمره خدمتگزاران حضرت امام حسن عسکری علیه السلام محسوب می شده است و نیز استادانی همچون صفوان بن یحیی (متوفی: 210 ق) و حسن بن علی بن فضال (متوفی: 224 ق) داشته؛ شاید بتوان حدس زد که این دانشور برجسته، در اواخر نیمه سده دوم هجری قمری، به شبستان زندگی خاندان خویش گام نهاد و روشنی بخش آن گردید.
محمد بن عبدالجبار قمی، این سعادت و افتخار را داشت که در جرگه شاگردان سه تن از امامان معصوم شیعی قرار گیرد و از دریای بیکران دانش مواجشان بهره مند شود و معارف ناب شیعی را از سرچشمه زلال و پاک آن بنوشد و میراثی مکتوب و ارزشمند را به تمام مسلمانان جهان، هدیه نماید. شیخ طوسی در یک جا او را از یاران حضرت جواد علیه السلام برمی شمرد و در جای دیگر از صحابی امام هادی علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام.
این محدث بزرگوار، علاوه بر این که صحابی چندین امام معصوم علیه السلام است یکی از انسان های شایسته و امین بود و از خدمتگزاران امام عسکری علیه السلام هم به شمار می آید. همان گونه که می دانید حضرت امام عسکری علیه السلام بیشتر عمر بابرکت خویش را در شهر سامرای عراق سپری کردند. فعالیت های آن امام از جهات گوناگون زیر نظر مأموران جنایت پیشه حکومت عباسیان قرار داشت. هر کس را که احساس می کردند از علاقه مندان و معتقدان به امامت حضرت عسکری علیه السلام است، مورد سخت ترین آزارها قرار می دادند. در هنگامه ای چنین خطرناک و حساس، انسان باید بسیار باتقوا، امانت دار و حافظ اسرار باشد تا بتواند در آن شرائط سخت، امام علیه السلام را همراهی کرده و کارهای شخصی آن حضرت را انجام دهد. محمد بن عبدالجبار قمی در مقطعی از زندگی خویش خادم امام حسن عسکری علیه السلام بود و ضمن پرسیدن نیازهای دینی خود از آن امام بزرگوار می پرسید و امام هم پاسخ های لازم را به او ارائه می فرمود.
علی بن عیسی اربلی می گوید: «محمد بن عبدالجبار کان خادماً، یسئله عن مسائل کثیره؛ محمد بن عبدالجبار، خدمتگزار امام عسکری علیه السلام بود. او از آن حضرت مسائل بسیاری را می پرسید».
شهر مقدس قم از آغاز پیدایش، در سال 83 هجری قمری یکی از خیزشگاه های مهم مردان بزرگی بود که همیشه در میدان دانش حدیث و فقه خوش درخشیده اند. از این حرم اهل بیت علیهم السلام صدها دانشور توانا و محدث بزرگ بپا خاسته اند که با سلاح برنده قلم و تألیف کتاب های گرانسنگ، آئین مقدس اسلام را یاری نموده اند. در این نوشتار برآنیم تا با چهره تابناک یکی از روایتگران نامور شیعی که در آسمان قم طلوع کرد، آشنا شویم و راهش را در جهت زنده کردن معارف و آموزه های دینی، استمرار بخشیم.
هنگامی که این نوباوه چشم به جهان گشود، پدرش عبدالجبار، نام او را محمد برگزید. همه تراجم نویسان اتفاق نظر دارند که او قمی بوده و به این شهر منسوب است.
بر ما روشن نیست که این ستاره پرفروغ حدیث، در چه سالی پا به عرصه گیتی نهاده است؛ ولی از آنجا که وی در عصر امام جواد علیه السلام و امام هادی علیه السلام می زیست و همچنین از آنجا که از زمره خدمتگزاران حضرت امام حسن عسکری علیه السلام محسوب می شده است و نیز استادانی همچون صفوان بن یحیی (متوفی: 210 ق) و حسن بن علی بن فضال (متوفی: 224 ق) داشته؛ شاید بتوان حدس زد که این دانشور برجسته، در اواخر نیمه سده دوم هجری قمری، به شبستان زندگی خاندان خویش گام نهاد و روشنی بخش آن گردید.
محمد بن عبدالجبار قمی، این سعادت و افتخار را داشت که در جرگه شاگردان سه تن از امامان معصوم شیعی قرار گیرد و از دریای بیکران دانش مواجشان بهره مند شود و معارف ناب شیعی را از سرچشمه زلال و پاک آن بنوشد و میراثی مکتوب و ارزشمند را به تمام مسلمانان جهان، هدیه نماید. شیخ طوسی در یک جا او را از یاران حضرت جواد علیه السلام برمی شمرد و در جای دیگر از صحابی امام هادی علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام.
این محدث بزرگوار، علاوه بر این که صحابی چندین امام معصوم علیه السلام است یکی از انسان های شایسته و امین بود و از خدمتگزاران امام عسکری علیه السلام هم به شمار می آید. همان گونه که می دانید حضرت امام عسکری علیه السلام بیشتر عمر بابرکت خویش را در شهر سامرای عراق سپری کردند. فعالیت های آن امام از جهات گوناگون زیر نظر مأموران جنایت پیشه حکومت عباسیان قرار داشت. هر کس را که احساس می کردند از علاقه مندان و معتقدان به امامت حضرت عسکری علیه السلام است، مورد سخت ترین آزارها قرار می دادند. در هنگامه ای چنین خطرناک و حساس، انسان باید بسیار باتقوا، امانت دار و حافظ اسرار باشد تا بتواند در آن شرائط سخت، امام علیه السلام را همراهی کرده و کارهای شخصی آن حضرت را انجام دهد. محمد بن عبدالجبار قمی در مقطعی از زندگی خویش خادم امام حسن عسکری علیه السلام بود و ضمن پرسیدن نیازهای دینی خود از آن امام بزرگوار می پرسید و امام هم پاسخ های لازم را به او ارائه می فرمود.
علی بن عیسی اربلی می گوید: «محمد بن عبدالجبار کان خادماً، یسئله عن مسائل کثیره؛ محمد بن عبدالجبار، خدمتگزار امام عسکری علیه السلام بود. او از آن حضرت مسائل بسیاری را می پرسید».
wikiahlb: محمد_بن_عبدالجبار_قمى