محمد بن ابی عمیر

[ویکی شیعه] محمد بن ابی عمیر زیاد بن عیسی اَزْدی (درگذشته ۲۱۷ق )، معروف به ابن ابی عمیر محدث امامیه و از اصحاب اجماع در قرن سوم قمری است که محضر سه تن از امامان شیعه(ع) را درک کرده است. بیشتر رجالیان روایات مرسل او را همانند روایات مسندش می پذیرند.
ابن ابی عمیر در بغداد اقامت داشت و از امام کاظم حدیث شنید. در برخی از این احادیث ، امام او را با کنیه ابواحمد خطاب کرده است شیخ مفید و شیخ طوسی گفته اند که ابن ابی عمیر، محضر امام کاظم (ع ) را درک کرد، اما از آن حضرت روایت نکرده است. این مطلب با گفتار نجاشی و روایات بی واسطه ابن ابی عُمیر از امام کاظم (ع ) در توحید، کمال الدین و تمام النعمه و کامل الزیارات سازگار نیست. مگر آنکه مقصود، کمی روایات وی از امام کاظم(ع ) باشد.
ابن ابی عُمیر محضر امام رضا و امام جواد (ع ) را نیز درک و از امام هشتم (ع ) مستقیماً روایت کرده است.

[ویکی اهل البیت] محمد بن ابی عمیر از جمله محدثانی است که با چهار امام معصوم علیهم السلام امام صادق، امام کاظم، امام رضا، و امام جواد علیهم السلام بود. نام پدر محمد بن ابی عمیر، زیاد بن عیسی و کنیه اش، «ابااحمد است». او از شخصیت های بارز و از فقیهان عصر خویش بود. وی نه تنها در فقه شیعه، بلکه در فقه اهل سنت نیز مهارت داشت. لذا مورد قبول آن ها نیز می باشد.
گفته شده است که او با سه امام کاظم، امام رضا و امام جواد علیهم السلام معاصر بود. و شخصی دیگر به همین نام با امام صادق علیه السلام معاصر بود که در عصر امام کاظم علیه السلام، فوت کرد. قول اول را شواهد و قرائن بیشتری تایید می کند.
سال تولد محمد بن ابی عمیر در تاریخ درج نشده است. احتمالا او بین سال های 125 تا 135 هـ.ق چشم به جهان گشوده است. او بغدادی الاصل و ساکن بغداد بود.
نام محمد بن ابی عمیر در قبیله خاصی ذکر نشده است، ولی چون هم پیمان «مهلب بن ابی صفره» از قبیله ازد بود، مشهور به «ازدی» است. جاحظ در کتاب «مفاخرات»، در این که او از اعراب قحطانی است یا عدنانی، مردد است و می گوید: از ویژگی ها و صفاتی که برای او ذکر گردیده است، برمی آید که از اعراب قحطانی باشد؛ زیرا آنان صاحب تمدن و فرهنگی غنی بودند.
اگر چه او در عصر چهار امام می زیست، اما از اصحاب سه امام (امام صادق، امام کاظم و امام رضا علیهم السلام» شمرده می شود. مورخان ـ با وجود این که وفات محمد بن ابی عمیر در عصر امامت امام جواد علیه السلام بود ـ در مورد این که او از اصحاب امام جواد علیه السلام نیز بوده یا نه، حرفی نزده اند؛ تنها شیخ طوسی در بعضی نسخه های کتاب فهرستش او را از اصحاب امام جواد علیه السلام می داند نجاشی او را از اصحاب دو امام: امام کاظم و امام رضا علیهم السلام شمرده است.
نجاشی در مورد او می گوید: جلیل القدر، عظیم المنزله عندنا و عندالمخالفین. شیخ طوسی: او متقی ترین، عابدترین و معتبرترین افراد است. کشی: او از کسانی است که اصحاب و علما آن چه از او رسیده است، را صحیح می دانند و همه به فقیه بودن و عالم بودنش اقرار دارند. شیخ عباس قمی: در منظر شیعه و سنی مطمئن ترین افراد است. بنابر روایتی از ابوعمرو، ابن ابی عمیر فقیه تر، صالح تر و فاضل تر از یونس بن عبدالرحمان (راوی مشهور) است.
ابافضل محمد بن شاذان نقل می کند: وارد عراق شدم، دیدم شخصی به همراهش می گفت: تو زندگی داری، زن و بچه داری، به دنبال کسب برو و کمتر عبادت کن. اگر بخواهی همین طور ادامه دهی و سر بر سجده های طولانی بگذاری، چشمانت کور خواهد شد. همراهش در جواب گفت: اگر بنابراین بود که با سجده های طولانی چشمانم نابینا شود، تا به حال باید چشمان ابن ابی عمیر که بعد از نماز صبح به سجده شکر می رود و هنگام زوال ظهر سر از سجده برمی دارد، کور می شد.
و نیز نقل می کند: با پدرم به دیدار ابن ابی عمیر رفتیم، دیدم شخصی در بالاخانه نشسته است و اطرافش بزرگانی هستند که او را تعظیم و تجلیل می کنند. گفتم: پدر! این کیست؟ گفت: ابن ابی عمیر. گفتم: همان مرد صالح و عابد. گفت: بله. همین دو حدیث نشان می دهد که او تا چه حدی، در عبادت الگوی دیگران بود.