محلل

[ویکی فقه] محلل کسی است که داخل می شود مابین دو نفر که گرو بسته اند که اگر پیش افتد بگیرد و اگر پس افتد ندهد.
یعنی حلال کننده و در اصطلاح فقهاء کسی را گویند که زنی را (که شوهرش او را سه بار طلاق داده است) بگیرد و پس از طلاق و گذشت عده آن زن تواند با شوی اول ازدواج نماید و آن مرد محلل این ازدواج بوده است.
وجه تسمیه به محلل
جهت نام گذاری او به محلل آن است که ابن جنید و بعض شافعیه گفته اند که عقد بدون وی حرام است و لذا او را محلل گویند.

[ویکی شیعه] مُحَلِّل به معنای حلال کننده، به مردی گفته می شود که با زن سه طلاقه، ازدواج می کند. از نظر فقهاء پس از طلاق سوم، ازدواج دوباره مرد و زن، مشروط به حضور محلل است. بعد از عقد دائم و آمیزش جنسی محلل با زن سه طلاقه و در صورت طلاق زن از محلل یا فوت محلل و سپری شدن عده، مردی که زن را سه طلاقه کرده، اجازه ازدواج با او را خواهد داشت.
این اصطلاح در ابواب نکاح و طلاق مطرح می شود. کاربرد آن در جایی است که مردی، دو بار همسر خود را طلاق داده و هر بار در ایام عده به او رجوع کرده یا با گذشت ایام عده، همسر سابقش را دوباره عقد کرده باشد. با طلاق سوم، مرد اجازه رجوع به همسر سابق خود یا ازدواج دوباره با او را ندارد. در این حالت، لازم است که زن مطلقه به عقد دائم مرد دیگری (که اصطلاحا همان محلل است) در آید و میان آن ها آمیزش جنسی برقرار شود. در صورت طلاق گرفتن زن از محلل یا فوت محلل و پس از گذشت عده، امکان ازدواج زن با مردی که او را سه بار طلاق داده بود، فراهم می شود.
حکم محلل در آیه ۲۳۰ سوره بقره ذکر شده و رعایت آن به عنوان حدود الهی معرفی شده است. به بیان مفسران، این آیه به اصل مسأله محلل اشاره کرده، اما روایات وارد در این باب (مجموعا ۴۶ روایت در وسائل الشیعه))، شروط لازم را نیز تشریح کرده اند.

مُحَلِّل
اصطلاحاً به کسی گویند که سبب یا واسطه برای حلال شدن شیء حرام می شود. در باب طلاق به کسی گویند که با زن سه طلاقه (مطلّقه ثلاث) ازدواج می کند تا آن زن بر شوهر اول خود حلال شود. بسیاری فقیهان اهل سنت ازدواج تحلیل را گناه کبیره می دانند. این فقیهان ازدواج تحلیل را در صورتی که صوری نبوده و قصد طلاق در میان نباشد، صحیح می دانند.