محب الدین اق سرایی

[ویکی فقه] محب الدین آق سرایی. محبّ الدین محمّدبن احمدبن ابی یزیدبن محمد سرایی خطایی آق سِرایی (۷۹۰-۸۵۹ق/۱۳۸۸-۱۴۵۵م)، مشهور به «ابنظبنت آق سرایی» مفسر و فقیه حنفی ایانی نژاد بوده است.
برخی پدر وی را معروف به «مولانازاده» دانسته اند و برخی خود او را. در ۱۷ذیحجّه در قاهره متولد شد و همان جا پرورش یافت و از این رو به وی «قاهری» نیز گفته شده است. نسبت آق سرایی او از جدّ مادریش شیخ شمس الدین آق سرایی، پدر شیخ بدرالدین محمود و شیخ امین الدین یحیی، گرفته شده است. پدرش در اوان کودکی وی درگذشت و او تحت تکفل پدربزرگ مادریش قرار گرفت.
فعالیت ها
همه عمر به تحصیل و تدریس پرداخت و به عبادت و انزوا روی آورد و در میان عامّ و خاصّ از جایگاه والایی برخوردار گشت و از بزرگان حنفی به شمار آمد. چندبار حج به جای آورد که نخستین آن در ۸۱۵ق/۱۴۱۲م بود، این سفر، به توقف کوتاه او در مکه انجامید و او در این مدت از ابن جَزَری استفاده کرد. سپس به اسکندریه، دمشق، حلب و آمِد مسافرت کرد. در ۸۲۸ق/۱۴۲۵م همراه اشرف بَرْسْبای از ممالیک بُرجی مصر (۷۶۶-۸۴۱ق/۱۳۶۵-۱۴۳۸م) در جنگ قبرس شرکت جست و در همان سال به زیارت بیت المقدس نایل آمد. در حدود ۸۳۰ق/۱۴۲۶م از سوی اشرف برسبای به امامت جماعت گماشته شد و چندی بعد کناره گرفت، ولی این مقام را در زمان پادشاهان بعد از او: یوسف بن بَرْسْبای (۸۲۷-۸۶۸ق/۱۴۲۴-۱۴۶۳م)، الظّاهر جَقْمَقْ (د ۸۵۷ق/۱۴۵۳م) و عثمان بن جقمق (۸۳۸-۸۹۲ق/۱۴۳۴-۱۴۸۷م) کمابیش و به صورت ظاهری نگه داشت. چون اشرف اِینال (۷۸۴-۸۶۵ق/۱۳۸۲-۱۴۶۱م) بر سر کار آمد، در اوایل دولت خود از آق سرایی خواست که امامت جماعت را بپذیرد. وی این مقام را پذیرفت، ولی دیری نپایید که استعفا داد و به عادت خویش در خانه به عبادت و تدریس پرداخت.
وفات
در ۸۵۹ق/۱۴۵۵م باز راهی حج گشت، ولی به علت بیماری چند روز پس از رسیدن به مکه در عصر روز جمعه سوم یا چهارم ذی الحجه درگذشت و در میان بدر و مکه در جایی به نام «مَعْلات»، در مقبره بنی ضیاء، به خاک سپرده شد. ابن خطیب ناصریه (۷۷۴-۸۴۳ق/۱۳۷۲-۱۴۴۰م) در شرح احوال پدرِ آق سرایی، درباره خود او گفته است که در رمضان ۸۳۶ق/۱۴۳۲م در حلب با او دیداری داشته و وی را انسانی نیک نفس، اندیشمند و خوش سیما یافته است.
تحصیلات
...