محاضرات فی علوم القران

[ویکی نور] محاضرات فی علوم القرآن (تسخیری). محاضرات فی علوم القرآن تألیف محمد علی تسخیری .
کتاب پیرامون مسائل علوم قرآن نوشته شده است.مؤلف در این کتاب بعضی از مسائل علوم قرآن همچون:وحی و اعجاز، تاریخ قرآن، تفسیر علمی قرآن و محکم و متشابه را مورد بررسی قرار داده است.
وی در باب دوم کتاب پس از تعریف اعجاز، بحث مستشرقین را مطرح نموده و شبهات آنها را پیرامون وحی و اعجاز قرآن مطرح و به آنها پاسخ می دهد و در ادامه سیر تاریخی استشراق را توضیح می دهند.
در بخشی دیگر از کتاب به بررسی تفسیر در عصر صحابه و تابعین پرداخته، منابع اطلاعاتی تفسیر در عصر تابعین را ذکر و در انتهاء، تفسیر در عصر صحابه و تابعین را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
روش ارائه مطالب بیشتر به صورت تجزیه و تحلیل بوده و پس از طرح هر موضوع آنها را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.

[ویکی نور] محاضرات فی علوم القرآن (حسن عباس). محاضرات فی علوم القرآن، نوشته فضل حسن عباس، کتابی است به زبان عربی با موضوع علوم قرآنی. نویسنده در این اثر به بیان مباحث متنوع علوم قرآنی پرداخته است.
کتاب دارای مقدمه، تمهید و محتوای مطالب در 20 فصل است. نویسنده در نگارش این اثر از 60 اثر عربی بهره برده که برخی از آنها عبارتند از: صحیح البخاری ، صحیح مسلم ، مسند احمد ، سنن ترمذی ، فضائل القرآن ابوعبید ، مناهل العرفان فی علوم القرآن ، التبیان فی مباحث علوم القرآن عبدالوهاب غزلان، الإتقان فی علوم القرآن سیوطی، البرهان فی علوم القرآن زرکشی، أسباب النزول واحدی ، تفسیر القرآن العظیم (ابن کثیر)، صحاح جوهری ، النهایة فی غریب الحدیث ابن اثیر و ....
نویسنده در مقدمه متذکر می شود که بسیاری از صحابه مباحثی در قرآن را شروع کرده اند که ابتکاری بوده است. در ابتدا مباحث این علم ذیل تفسیر مطرح می شدند. در قرن دوم هجری موضوعات این علم تدوین شد و اولین کتاب مستقل در این علم «فنون الأفنان فی علوم القرآن» ابن جوزی است. نویسنده سپس الإتقان سیوطی را به صورت مجمل با البرهان زرکشی مقایسه کرده و آن را دارای زیادتی بر این کتاب می داند.
او سپس کتاب های دیگری را در این زمینه مطرح می کند و می نویسد: یکی از کسانی که من در این نوشتار از کتابش بسیار استفاده کرده ام، شیخ عبدالمجید غزلان صاحب «البیان فی مباحث من علوم القرآن» است.
نویسنده در فصل اول ضمن استناد به برخی آیات و روایات، قرآن را کتابی کامل و انسان ساز معرفی می کند که برای هدایت عموم بشر فرستاده شده است. او از شیوه قرائت قرآن به ترتیل صحبت کرده و آن را شرح می دهد؛ وی می نویسد: با استناد به آیات 1 تا 4 مزمل و 32 فرقان می توان ترتیل را به معنی خواندن دقیق و شمرده قرآن دانست. از نظر وی امر به قرائت قرآن با ترتیل به هدف تدبر در آیات قرآن است و تدبر به معنی فهمیدن مقصود و مفهوم آیه است.
وی در فصل دوم درباره معنی علوم قرآن توضیح می دهد. او می پرسد: چرا کلمه علوم را به صیغه جمع برای این علم به کار برده اند و مانند علم صرف و نحو و... به صورت مفرد به کار نرفته است؟ و این گونه پاسخ می دهد که قبل از تدوین مستقل و اصطلاحی این علم، هریک از علما درباره موضوعی از موضوعات آن مطالبی را نگاشته است؛ مثلا برخی درباره اسباب نزول نوشته اند، برخی درباره نسخ، برخی درباره مبهمات، دیگرانی درباره مثال های قرآنی و برخی دیگر درباره اعجاز قرآنی و... سپس، این موضوعات مختصر و به یکدیگر ضمیمه شدند و این علم، علوم قرآنی نام گرفت. البته این نام گذاری ممکن است به خاطر فخامت و اهمیت این علم هم باشد.

[ویکی نور] محاضرات فی علوم القرآن (قدوری حمد). محاضرات فی علوم القرآن تألیف دکتر غانم قَدُّوری الحَمَد.
کتاب پیرامون علوم قرآن نوشته شده است.مؤلف مطالب را حدود بیست سال قبل از تألیف آن،جهت تدریس در دانشگاه بغداد آماده و مدتی در آنجا تدریس نموده، آنگاه بعد از گذشت مدت بیست سال، تصمیم به چاپ آن گرفته، با بررسی مجدد مطالب جهت اصلاح آنها، اشکالات را برطرف و مطالبی به آن اضافه کرده و آنرا به چاپ رسانیده است وی مطالب را در چهار فصل و یک مقدمه ارائه کرده است که خلاصۀ آن به قرار زیر است:
مقدمه:در این قسمت، ابتدا علوم قرآن را تعریف نموده، سیر تکاملی آن را در چهار مرحله:مرحلۀ اول قبل از عصر تدوین، که مربوط است به زمان پیامبر(ص)که آن حضرت قرآن را تفسیر می نموده و روایاتی از ایشان باقی مانده است، مرحلۀ دوم:علوم قرآن در عصر تدوین، که در آن کتابهایی که در این عصر با موضوعات خاص نوشته شده معرفی شده است، مرحلۀ سوم:این مرحله مربوط است به بررسی کتابهای علوم قرآن به صورت گسترده، که مؤلفین در کتابهای خود موضوعات مختلف علوم قرآن را بحث کرده اند به خلاف مرحلۀ قبل که فقط از یک موضوع خاص بحث کرده اند، مرحلۀ چهارم:علوم قرآن در عصر جدید، که در آن کتابهای تألیف شده در این مرحله معرفی شده اند
این فصل مربوط است به نزول قرآن که در آن مصدر وحی و آغاز نزول قرآن مورد بحث قرار گرفته، آنگاه حکمت نزول تدریجی قرآن را بیان کرده است در ادامه مسالۀ اسباب النزول را مطرح نموده، راههای شناخت و اهمیت آن را توضیح داده است
در این فصل ابتدا کتابت قرآن در زمان پیامبر(ص)را توضیح می دهد و بیان می کند که چگونه قرآن، اُمّی بودن مردم عرب را از بین برده و آنها را از جهل و نادانی نجات داده است،آنگاه جمع قرآن در مصحف را بررسی کرده، اسباب و علل و کیفیت جمع آن را توضیح داده است،در ادامه مسالۀ توحید مصاحف در زمان عثمان و تعداد نسخه هایی که به شهرهای مختلف فرستاده شده است را بررسی کرده است در قسمتی دیگر، سوره های مکی و مدنی را بحث نموده ملاکها و مشخصات هر کدام را بیان کرده، اهمیت شناخت آنها را ذکر کرده است.در پایان این فصل، سیر تکامل شکل مصحف (نقطه و اعراب گذاری)را توضیح داده است.

[ویکی فقه] محاضرات فی علوم القرآن (لغانم قدوری). کتاب محاضرات فی علوم القرآن تألیف دکتر غانم قدوری الحمد به زبان عربی و در موضوع علوم قرآنی نوشته شده است.
مؤلف مطالب را حدود بیست سال قبل از تالیف آن، جهت تدریس در دانشگاه بغداد آماده و مدتی در آنجا تدریس نموده، آنگاه بعد از گذشت مدت بیست سال، تصمیم به چاپ آن گرفته، با بررسی مجدد مطالب جهت اصلاح آنها، اشکالات را برطرف و مطالبی به آن اضافه کرده و آنرا به چاپ رسانیده است وی مطالب را در چهار فصل و یک مقدمه ارائه کرده است که خلاصه آن به قرار زیر است:
← مقدمه
ویژگی های کتاب عبارتنداز: ۱. از منابع زیادی در تالیف کتاب استفاده شده است. علاوه بر آنکه منابع آن، منابع اولیه و اصلی می باشد.۲. مطالب کتاب سیر منطقی دارد.۳. مطالب به صورت جالب دسته بندی شده است به گونه ایی که کلیه مباحث علوم قرآن را در چهار موضوع: نزول قرآن ، کتابت قرآن ، تفسیر قرآن و قرائت قرآن ، تنظیم نموده است.۴. معرفی مهمترین منابع تالیف شده در علوم قرآن در مقدمه کتاب، و نیز در کلیه مباحث مطرح شده.۵- نقد و بررسی دیدگاههای مختلف ۶. مطالب به صورت علمی و همراه با تجزیه و تحلیل عالمانه ارائه شده است ۷. سعی شده از روایاتی استفاده نماید که از نظر سند صحیح بوده و دلالت آنها هم بر موضوع مورد بحث واضح و روشن باشد.ایرادات وارد بر کتاب عبارتنداز: ۱. در این کتاب از مساله مهم تحریف بحث نشده است ۲.بحث اعجاز در فصل چهارم (تفسیر) آورده شده در صورتیکه مربوط به تدوین و یا نزول قرآن می باشد.
نسخه شناسی
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۲۶۹ صفحه می باشد که مشخصات آن به قرار زیر است: ۱. نوع کاغذ: اعلاء ۲. جلد: شومیز ۳. نوبت چاپ: اول ۴. تاریخ انتشار: سال ۱۴۲۳ هجری قمری ۵. ناشر: دار عمار للنشر و التوزیع، عمان ۶. دارای فهرست: الف: موضوعات کتاب ب: مصادر کتاب ۷. مؤلف: دکتر غانم قدوری الحمد . ۸. کتاب: محاضرات فی علوم القرآن

[ویکی فقه] محاضرات فی علوم القرآن (للتسخیری). کتاب محاضرات فی علوم القرآن نوشته محمد علی تسخیری به زبان عربی پیرامون مسائل علوم قرآنی نوشته شده است.
مؤلف در این کتاب بعضی از مسائل علوم قرآن همچون: وحی و اعجاز، تاریخ قرآن، تفسیر علمی قرآن و محکم و متشابه را مورد بررسی قرار داده است. وی در باب دوم کتاب پس از تعریف اعجاز، بحث مستشرقین را مطرح نموده و شبهات آنها را پیرامون وحی و اعجاز قرآن مطرح و به آنها پاسخ می دهد و در ادامه سیر تاریخی استشراق را توضیح می دهند. در بخشی دیگر از کتاب به بررسی تفسیر در عصر صحابه و تابعین پرداخته، منابع اطلاعاتی تفسیر در عصر تابعین را ذکر و در انتهاء، تفسیر در عصر صحابه و تابعین را مورد نقد و بررسی قرار می دهد. روش ارائه مطالب بیشتر به صورت تجزیه و تحلیل بوده و پس از طرح هر موضوع آنها را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.
ساختار کتاب
کتاب دارای یک مقدمه، ۵ باب و سیزده فصل می باشد که فهرست مطالب آن به قرار زیر است۱. باب اول: علوم قرآن شامل سه فصل: نظری اجمالی به تاریخچه علوم قرآن ، اسامی قرآن و فضل قرآن. ۲. باب دوم: وحی و اعجاز قرآن شامل سه فصل: مستشرقین و شبهات آنها در مباحث اسلامی، علل و اسباب خطای مستشرقین در مباحث اسلامی و شبهات مستشرقین پیرامون وحی و قرآن. ۳. باب سوم: تاریخ قرآن شامل سه فصل اموری که متعلق به قرآن است، اسباب النزول و مکی و مدنی. ۴. باب چهارم: چگونگی تفسیر علمی قرآن شامل سه فصل عناصر و جهت گیریهای شاذ و نادر در تفسیر، پیرامون مفسر و تاریخ تفسیر . ۵. باب پنجم: آنچه که مربوط است به طبیعت قرآن در دو فصل فصل اول: محکم و متشابه در قرآن شامل: معنای لغوی و اصطلاحی محکم و متشابه، قرآن شامل محکم و متشابه است، جهت گیریهای اساسی در محکم و متشابه، و حکمت وجود متشابه در قرآن. فصل دوم: قصه های قرآنی شامل: تفاوت بین قصه های قرآن و غیر قرآن، اهداف قرآن از قصه گویی، تکرار قصه در قرآن کریم ، و بحثی پیرامون قصه حضرت موسی .
ویژگی کتاب
۱. در باب پنجم. فصل اول: پس از تعریف محکم و متشابه ، نظرات اساسی درباره محکم و متشابه را که عبارتند از: دیدگاه فخر رازی . راغب اصفهانی . ابن عباس ، ابن تیمیه و علامه طباطبائی را بیان نمود. در ادامه آن حکمت وجود متشابه در قرآن را ذکر می نماید.۲. در باب چهارم: فصل اول بطور مفصل پیرامون تفسیر غیر قرآن (تفسیر غیر علمی) سخن گفته و نمونه هایی از آن را که برخی افراد به اشتباه تفسیر نموده اند، ذکر می کند. ۳. در باب سوم. فصل سوم. پس از تعریف سوره های مکی و مدنی و بیان مشخصات آنها، شبهات پیرامون سوره های مکی و مدنی را مطرح و پاسخ آنها را می دهد.۴. در باب دوم. فصل اول. پیرامون اهداف استعمار در کشورهای اسلامی و استشراق سخن گفته، و معتقد است که استشراق وسیله ای است که استعمار برای اهداف خود به کار گرفته است، در ادامه همین فصل سیر رشد تاریخی استشراق را بیان می نماید.۵. در باب دوم: فصل دوم پیرامون علل و اسباب خطاهای مستشرقین در مباحث اسلامی و نتایج آن بحث نموده است.۶. در باب چهارم: فصل دوم: پس از بیان تفسیر در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم و تابعین ، مصادر تفسیر در عصر تابعین را که عبارتند از: قرآن کریم ، روایات ماثور از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ، حدیث بعضی از صحابه ، مفردات اللغة العربیة و اقوال اهل کتاب، ذکر نموده آنها را توضیح می دهد. در ادامه؛ تفسیر در عصر صحابه و تابعین را مورد نقد و بررسی قرار می دهد.۷. در باب پنجم، فصل دوم که پیرامون قصه های قرآن است پس از بیان فرق بین قصه های قرآن و غیر قرآن، اهداف قرآن از بیان قصه و علت تکرار بعضی از قصه های قرآنی را بیان می نماید.
نسخه شناسی
...