مجموعه اگزوزوم

مجموعهٔ اگزوزوم یا کُمپلکس اگزوزوم ( به انگلیسی: Exosome complex ) به اختصار PM/SclC، که اغلب فقط اگزوزوم نامیده می شود، یک مجموعهٔ درون سلولی چندپروتئینی است که می تواند انواع مختلفی از مولکول های آران ای ( ریبونوکلئیک اسید ) را تجزیه کند. مجموعه های اگزوزومی هم در سلول های یوکاریوتی و هم در آرکی ها یافت می شوند، این در حالیست که در باکتری ها مجموعهٔ ساده تری به نام دگرادوزوم، عملکردهای مشابهی را انجام می دهد.
هستهٔ اگزوزوم شامل یک ساختار حلقوی شش گانه است که پروتئین های دیگر به آن متصل هستند. در سلول های یوکاریوتی، مجموعهٔ اگزوزوم در سیتوپلاسم، هسته و به ویژه هستک وجود دارد. سوبستراهای اگزوزوم عبارت اند از آران ای پیام رسان، آران ای ریبوزومی و بسیاری از گونه های آران ای های کوچک ( small RNAs ) . اگزوزوم یک عملکرد اگزوریبونوکلئولیتیک دارد، به این معنی که آران ای ها را از یک انتها ( در این مورد انتهای ۳' ) تجزیه می کند و در یوکاریوت ها نیز یک عملکرد اندوریبونوکلئولیتیک دارد، به این معنی که آران ای ها را در مکان هایی درون مولکول می شکافد.
چندین پروتئین در اگزوزوم، هدف اتوآنتی بادی ها در بیماران مبتلا به بیماری های خودایمنی خاص ( به ویژه سندرم همپوشانی PM/Scl ) هستند. علاوه بر این، جهش در مولفهٔ ۳ اگزوزوم باعث هایپوپلازی پونتوسربرال و بیماری نورون حرکتی نخاع می شود.
اگزوزوم برای اولین بار به عنوان یک ریبونوکلئاز در سال ۱۹۹۷ در مخمر جوانه زن ساکارومایسس سرویزیه، که یک ارگانیسم مدل و اغلب پر استفاده است، کشف شد. [ ۱] اندکی بعد، در سال ۱۹۹۹، مشخص شد که اگزوزوم در واقع معادل مخمری یک کمپلکس قبلاً توصیف شده در سلول های انسانی به نام کمپلکس PM/Scl است که سال ها قبل به عنوان یک اتوآنتی ژن ( آنتی ژن هایی که در افراد دارای خودایمنی دیده می شود[ ۲] ) در بیماران مبتلا به بیماری های خودایمنی خاص شناسایی شده بود ( بخش خودایمنی را ببینید ) . [ ۳] خالص سازی «مجموعه PM/Scl» امکان شناسایی بیشتر پروتئین های اگزوزوم انسانی و در نهایت مشخص کردن همه اجزای این مجموعه را فراهم کرد. [ ۴] [ ۵] در سال ۲۰۰۱، مقدار فزاینده ای از داده های ژنومی سازنده اگزوزم تشخیص داده شدند که امکان پیش بینی پروتئین های اگزوزوم در آرکی ها را فراهم کرد، اگرچه ۲ سال دیگر طول کشید تا اولین کمپلکس اگزوزوم از یک ارگانیسم آرکی خالص شود. [ ۶] [ ۷]