مجرای یونی

کانال یونی ( انگلیسی: Ion channel ) گروهی از پروتئین تراپوسته ای غشای سلول هستند که معمولاً نسبت به بعضی یون ها مثل سدیم , پتاسیم, کلسیم, کلر بسیار گزینشی رفتار می کنند. این کانال ها نقش مهمی در ایجاد پتانسیل عمل و پتانسیل استراحت غشای سلول دارد.
کانال های یونی دو تفاوت مهم با منافذ آبی ساده در غشا دارند: ۱ - کانال های یونی دارای قابلیت نفوذپذیری انتخابی هستند یعنی ساختار کانال طوری طراحی شده است که فقط به بعضی از یون ها با اندازه و بار مناسب اجازه عبور می دهد. کانال های یونی دارای فیلتر انتخابی هستند که باریکترین بخش کانال محسوب می شود و در این ناحیه ، عبور یون ها دقیقاً کنترل می گردد زیرا ساختار پروتئینی کانال از نظر نوع اسید آمینۀ موجود در فیلتر ، کاملاً اختصاصی است.
۲ - خصوصیت دیگر ، آن است که کانال ها دارای دریچه هستند یعنی به طور مداوم باز نیستند و محرک هایی سبب بازشدن دریچۀ آن ها می شوند که عبارتند از: ۱ ) تغییر در ولتاژ غشا ( کانال های یونی وابسته به ولتاژ ) ۲ ) کشش یا فشار وارد بر غشا ( کانال وابسته به عوامل مکانیکی ) ۳ ) اتصال به مادۀ شیمیایی ( کانال یونی دریچه لیگاندی ) ۴ ) کانال یونی وابسته به نوکلئوتید ( مونومر اسید های نوکلئیک ) .
کانال های یونی به روش های مختلفی تقسیم بندی می شوند: الف. بر اساس عامل بازکننده ۱. کانال های یونی وابسته به ولتاژ مانند کانال یونی سدیمی وابسته به ولتاژ، کانال یونی کلسیمی وابسته به ولتاژ ۲. کانال های یونی وابسته به لیگاند ( کانال یونی دریچه لیگاندی ) مانند کانال یونی وابسته به ATP
ب. بر اساس نوع یونها مانند سدیم ، کلسیم ، پتاسیم ، کلر و . . .
ج. بر اساس محل مجرا مانند داخل غشای سلول یا مجرای داخل سلولی