[ویکی فقه] مبانی و روشهای تفسیری ( شاکر). کتاب مبانی و روشهای تفسیری توسط محمد کاظم شاکر به زبان فارسی و در موضوع روشها و گرایشهای تفسیری نوشته شده است.
و مطالب کتاب در دو بخش: «مبانی تفسیری» و «روش های تفسیری» ارائه گردید. در قسمت اول تعریف تفسیر و تاویل و بیان اقسام آن، و در بخش دوم تفسیر قرآن در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ، صحابه ، تابعین و روش تفسیری اهل بیت علیه السّلام توضیح داده شده آنچه که در این کتاب دارای اهمیت می باشد بخش اول می باشد که پیرامون مبانی تفسیری است مؤلف محترم برای توضیح این مطلب، در ابتداء اصطلاحات مربوط به مبانی و روش های تفسیری و معیارهای تفسیر معتبر را شرح و آنگاه مبانی مهم قرآن را در سه قسمت: زبان قرآن، ظاهر و باطن قرآن (رابطه آنها) و رابطه لفظ و معنا را بیان می نمایند. این کتاب از آن جهت که بین روشهای تفسیر و مبانی تفسیر قرآن تفکیک نموده در نوع خود کم نظیر، و از طرف دیگر مطالب آن از نظر علمی دارای قوت می باشد.
ساختار کتاب
کتاب به صورت درسی و در پانزده درس تهیه شده است و مطالب آن به طور کلی شامل سه بخش می باشد که فهرست آن به قرار زیر است۱. بخش اول: کلیات (از درس اول تا پنجم) شامل: درس اول: معنا شناسی «تفسیر» و «تاویل» شامل: مقدمه، تفسیر در لغت، کار برد واژه «تفسیر» در قرآن، تفسیر در اصطلاح، تاویل در لغت، کاربرد واژه تاویل در قرآن، تاویل از دیدگاه برخی صاحب نظران، تاویل در اصطلاح، رابطه منطقی بین تفسیر و تاویل درس دوم: اصطلاح شناسی مبانی و روش های تفسیری شامل مقدمه، مبانی تفسیر قرآن، اصول تفسیر ، قواعد تفسیر، روشها و گرایشهای تفسیری درس سوم: نیاز به تفسیر شامل: مقدمه، نیاز به تفسیر ذاتی یا عرضی، دفع اشکال، خلاصه و نتیجه گیری درس چهارم: جواز تفسیر شامل: مقدمه، ادله موافقان و مخالفان تفسیر اجتهادی ، خلاصه و نتیجه گیری درس پنجم: معیارهای تفسیر معتبر شامل: مقدمه، ضوابط سنجش تفاسیر، ارتباط منطقی و زبان شناختی با الفاظ. ۲. بخش دوم: مبانی مهم قرآن (از درس ششم تا دهم). درس ششم: زبان قرآن شامل: مقدمه، بیان اصطلاحات، ویژگی های زبان قرآن، خلاصه و نتیجه گیری درس هفتم: ظاهر و باطن قرآن و مبانی فهم آن شامل: روایات ظاهر و باطن و معنا شناسی اصطلاحات درس هشتم: تفسیر باطن و مبانی فهم آن شامل: رویکردهای مختلف در مورد تفسیر باطن قرآن درس نهم: فرآیند ظهور معانی از الفاظ قرآن شامل: مقدمه، اقسام لفظ از نظر ظهور و خفا، خلاصه و نتیجه گیری درس دهم: عوامل مؤثر در فهم قرآن شامل: مقدمه، فهم قرآن در گرو « دانش » و « اندیشه »، دانش های لازم در فهم قرآن، تدبر در قرآن درس یازدهم: تفسیر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم شامل مقدمه، نیاز مسلمانان عصر نزول به تفسیر قرآن، میزان تفسیر نبوی و اقسام آن نمونه هایی از تفسیر نبوی ، محدودیت های تفسیر نبوی و علل آن، خلاصه و نتیجه گیری. ۳. بخش سوم: تفسیر قرآن در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ، صحابه ، تابعین و اهل بیت علیه السّلام (از درس دوازدهم تا پانزدهم) درس دوازدهم: تفسیر صحابه شامل: مقدمه، صحابیان مفسر، ویژگی ها و مشخصات تفسیر صحابه ارزش و اعتبار تفسیر صحابه، اسرائیلیات در تفسیر صحابه، خلاصه و نتیجه گیری درس سیزدهم: تفسیر تابعین شامل: مقدمه، مفسران معروف در عصر تابعین، ویژگی های تفسیر تابعین ، خلاصه و نتیجه گیری درس چهاردهم: تفسیر اهل بیت علیه السّلام (قسمت اول: مبانی، روش، و ارزش) شامل: مقدمه، اصول و مبانی تفسیر اهل بیت علیه السّلام، روش شناسی تفسیر اهل بیت علیه السّلام، ارزش و اعتبار تفسیر اهل بیت درس پانزدهم: تفسیر اهل بیت علیه السّلام (قسمت دوم: مروری بر روایات تفسیری) شامل: مقدمه، اقسام روایات ماثور در تفسیر، روایات جری و تطبیق.
ویژگی کتاب
۱. کتاب به صورت درس نامه تهیه شده و لذا مطالب را در محدوده دو واحد درسی بیان نموده اند.۲. در پایان هر درس عنوان «خلاصه و نتیجه» وجود دارد که مطالب را بصورت خلاصه بیان می نماید.۳. در ابتدای هر درس عنوان «مقدمه» وجود دارد که پیرامون موضوع مطرح شده، توضیحات مختصری ارائه می نمایند.۴. در پایان هر درس عنوان «پرسش های درس» وجود دارد که سئوالاتی از درس ارائه شده مطرح می نمایند و در ادامه آن چند سئوال تحقیقی خواسته شده است.۵. در پایان هر درس منابعی را که مربوط به درس می باشد جهت مطالعه معرفی می نمایند.۶. مهمترین بحث کتاب، درس اول بین معنا شناسی «تفسیر» و «تاویل» می باشد که در آن پس از تعریف تاویل و تفسیر، اقسام تاویل را (در شش قسم) با استفاده از آیات قرآن توضیح می دهند.۷. بخش دوم «مبانی فهم قرآن» در این بخش از مبانی فهم قرآن بحث نموده و آنرا در سه قسم: زبان قرآن، ظاهر و باطن قرآن ، و تفسیر باطن قرآن تقسیم نموده است.۸. درس ششم: در این درس پیرامون زبان قرآن به خوبی بحث و زوایای مساله را مطرح نموده و نتیجه می گیرد که زبان قرآن دو لایه (ظاهر و باطن) دارد.۹. درس سوم: در این درس پس از بحث از: بیان بودن قرآن و نیاز قرآن به تفسیر بیان می کنند که «بیان بودن» قرآن غیر از عامیانه بودن است۱۰. درس پنجم در این درس پیرامون تفسیر معتبر سخن گفته و دو معیار که یکی: ارتباط منطقی و زبان شناختی الفاظ قرآن است و دیگری: معتبر بودن منابع است را ذکر و برای هر کدام شاخه های متعددی بیان نموده است.۱۱. درس دهم. در این درس عوامل مؤثر در فهم قرآن را بیان کرده می گوید فهم قرآن در گرو دو چیز یعنی «دانش» و دیگری « اندیشه » می باشد.۱۲. درس چهاردهم: در این درس پیرامون تفسیر اهل بیت علیه السّلام سخن گفته در ابتدا، مبانی و روش های تفسیری اهل بیت علیه السّلام را توضیح داده و در پایان ارزش و اعتبار تفسیر آن بزرگواران را ذکر می نمایند.۱۳. درس چهارم: در این درس پیرامون تفسیر اجتهادی سخن می گوید که پس از ذکر ادله موافقین و مخالفین نتیجه می گیرند که: ادله مخالفین در نفی تفسیر اجتهادی صراحت ندارند همانطوریکه ادله موافقان بر این صراحت ندارد که غیر معصوم می تواند در همه آیات به مراد واقعی ( خدا ) برسد و لذا آنچه می توان نتیجه گرفت این است که تفسیر باید متکی به علم باشد.
نسخه شناسی
...
و مطالب کتاب در دو بخش: «مبانی تفسیری» و «روش های تفسیری» ارائه گردید. در قسمت اول تعریف تفسیر و تاویل و بیان اقسام آن، و در بخش دوم تفسیر قرآن در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ، صحابه ، تابعین و روش تفسیری اهل بیت علیه السّلام توضیح داده شده آنچه که در این کتاب دارای اهمیت می باشد بخش اول می باشد که پیرامون مبانی تفسیری است مؤلف محترم برای توضیح این مطلب، در ابتداء اصطلاحات مربوط به مبانی و روش های تفسیری و معیارهای تفسیر معتبر را شرح و آنگاه مبانی مهم قرآن را در سه قسمت: زبان قرآن، ظاهر و باطن قرآن (رابطه آنها) و رابطه لفظ و معنا را بیان می نمایند. این کتاب از آن جهت که بین روشهای تفسیر و مبانی تفسیر قرآن تفکیک نموده در نوع خود کم نظیر، و از طرف دیگر مطالب آن از نظر علمی دارای قوت می باشد.
ساختار کتاب
کتاب به صورت درسی و در پانزده درس تهیه شده است و مطالب آن به طور کلی شامل سه بخش می باشد که فهرست آن به قرار زیر است۱. بخش اول: کلیات (از درس اول تا پنجم) شامل: درس اول: معنا شناسی «تفسیر» و «تاویل» شامل: مقدمه، تفسیر در لغت، کار برد واژه «تفسیر» در قرآن، تفسیر در اصطلاح، تاویل در لغت، کاربرد واژه تاویل در قرآن، تاویل از دیدگاه برخی صاحب نظران، تاویل در اصطلاح، رابطه منطقی بین تفسیر و تاویل درس دوم: اصطلاح شناسی مبانی و روش های تفسیری شامل مقدمه، مبانی تفسیر قرآن، اصول تفسیر ، قواعد تفسیر، روشها و گرایشهای تفسیری درس سوم: نیاز به تفسیر شامل: مقدمه، نیاز به تفسیر ذاتی یا عرضی، دفع اشکال، خلاصه و نتیجه گیری درس چهارم: جواز تفسیر شامل: مقدمه، ادله موافقان و مخالفان تفسیر اجتهادی ، خلاصه و نتیجه گیری درس پنجم: معیارهای تفسیر معتبر شامل: مقدمه، ضوابط سنجش تفاسیر، ارتباط منطقی و زبان شناختی با الفاظ. ۲. بخش دوم: مبانی مهم قرآن (از درس ششم تا دهم). درس ششم: زبان قرآن شامل: مقدمه، بیان اصطلاحات، ویژگی های زبان قرآن، خلاصه و نتیجه گیری درس هفتم: ظاهر و باطن قرآن و مبانی فهم آن شامل: روایات ظاهر و باطن و معنا شناسی اصطلاحات درس هشتم: تفسیر باطن و مبانی فهم آن شامل: رویکردهای مختلف در مورد تفسیر باطن قرآن درس نهم: فرآیند ظهور معانی از الفاظ قرآن شامل: مقدمه، اقسام لفظ از نظر ظهور و خفا، خلاصه و نتیجه گیری درس دهم: عوامل مؤثر در فهم قرآن شامل: مقدمه، فهم قرآن در گرو « دانش » و « اندیشه »، دانش های لازم در فهم قرآن، تدبر در قرآن درس یازدهم: تفسیر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم شامل مقدمه، نیاز مسلمانان عصر نزول به تفسیر قرآن، میزان تفسیر نبوی و اقسام آن نمونه هایی از تفسیر نبوی ، محدودیت های تفسیر نبوی و علل آن، خلاصه و نتیجه گیری. ۳. بخش سوم: تفسیر قرآن در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلّم ، صحابه ، تابعین و اهل بیت علیه السّلام (از درس دوازدهم تا پانزدهم) درس دوازدهم: تفسیر صحابه شامل: مقدمه، صحابیان مفسر، ویژگی ها و مشخصات تفسیر صحابه ارزش و اعتبار تفسیر صحابه، اسرائیلیات در تفسیر صحابه، خلاصه و نتیجه گیری درس سیزدهم: تفسیر تابعین شامل: مقدمه، مفسران معروف در عصر تابعین، ویژگی های تفسیر تابعین ، خلاصه و نتیجه گیری درس چهاردهم: تفسیر اهل بیت علیه السّلام (قسمت اول: مبانی، روش، و ارزش) شامل: مقدمه، اصول و مبانی تفسیر اهل بیت علیه السّلام، روش شناسی تفسیر اهل بیت علیه السّلام، ارزش و اعتبار تفسیر اهل بیت درس پانزدهم: تفسیر اهل بیت علیه السّلام (قسمت دوم: مروری بر روایات تفسیری) شامل: مقدمه، اقسام روایات ماثور در تفسیر، روایات جری و تطبیق.
ویژگی کتاب
۱. کتاب به صورت درس نامه تهیه شده و لذا مطالب را در محدوده دو واحد درسی بیان نموده اند.۲. در پایان هر درس عنوان «خلاصه و نتیجه» وجود دارد که مطالب را بصورت خلاصه بیان می نماید.۳. در ابتدای هر درس عنوان «مقدمه» وجود دارد که پیرامون موضوع مطرح شده، توضیحات مختصری ارائه می نمایند.۴. در پایان هر درس عنوان «پرسش های درس» وجود دارد که سئوالاتی از درس ارائه شده مطرح می نمایند و در ادامه آن چند سئوال تحقیقی خواسته شده است.۵. در پایان هر درس منابعی را که مربوط به درس می باشد جهت مطالعه معرفی می نمایند.۶. مهمترین بحث کتاب، درس اول بین معنا شناسی «تفسیر» و «تاویل» می باشد که در آن پس از تعریف تاویل و تفسیر، اقسام تاویل را (در شش قسم) با استفاده از آیات قرآن توضیح می دهند.۷. بخش دوم «مبانی فهم قرآن» در این بخش از مبانی فهم قرآن بحث نموده و آنرا در سه قسم: زبان قرآن، ظاهر و باطن قرآن ، و تفسیر باطن قرآن تقسیم نموده است.۸. درس ششم: در این درس پیرامون زبان قرآن به خوبی بحث و زوایای مساله را مطرح نموده و نتیجه می گیرد که زبان قرآن دو لایه (ظاهر و باطن) دارد.۹. درس سوم: در این درس پس از بحث از: بیان بودن قرآن و نیاز قرآن به تفسیر بیان می کنند که «بیان بودن» قرآن غیر از عامیانه بودن است۱۰. درس پنجم در این درس پیرامون تفسیر معتبر سخن گفته و دو معیار که یکی: ارتباط منطقی و زبان شناختی الفاظ قرآن است و دیگری: معتبر بودن منابع است را ذکر و برای هر کدام شاخه های متعددی بیان نموده است.۱۱. درس دهم. در این درس عوامل مؤثر در فهم قرآن را بیان کرده می گوید فهم قرآن در گرو دو چیز یعنی «دانش» و دیگری « اندیشه » می باشد.۱۲. درس چهاردهم: در این درس پیرامون تفسیر اهل بیت علیه السّلام سخن گفته در ابتدا، مبانی و روش های تفسیری اهل بیت علیه السّلام را توضیح داده و در پایان ارزش و اعتبار تفسیر آن بزرگواران را ذکر می نمایند.۱۳. درس چهارم: در این درس پیرامون تفسیر اجتهادی سخن می گوید که پس از ذکر ادله موافقین و مخالفین نتیجه می گیرند که: ادله مخالفین در نفی تفسیر اجتهادی صراحت ندارند همانطوریکه ادله موافقان بر این صراحت ندارد که غیر معصوم می تواند در همه آیات به مراد واقعی ( خدا ) برسد و لذا آنچه می توان نتیجه گرفت این است که تفسیر باید متکی به علم باشد.
نسخه شناسی
...
wikifeqh: مبانی_و_روشهای_تفسیری_(_شاکر)
[ویکی نور] کتاب پیرامون مبانی و روشهای تفسیری نوشته شده است و مطالب
آن در دو بخش:«مبانی تفسیری»و«روش های تفسیری»ارائه گردید.
در قسمت اول تعریف تفسیر و تاویل و بیان اقسام آن،و در بخش دوم
تفسیر قرآن در عصر پیامبر(ص)،صحابه،تابعین و روش تفسیری اهل بیت(ع)توضیح داده شده
آنچه که در این کتاب دارای اهمیت می باشد بخش اول می باشد که پیرامون مبانی تفسیری است
آن در دو بخش:«مبانی تفسیری»و«روش های تفسیری»ارائه گردید.
در قسمت اول تعریف تفسیر و تاویل و بیان اقسام آن،و در بخش دوم
تفسیر قرآن در عصر پیامبر(ص)،صحابه،تابعین و روش تفسیری اهل بیت(ع)توضیح داده شده
آنچه که در این کتاب دارای اهمیت می باشد بخش اول می باشد که پیرامون مبانی تفسیری است
wikinoor: مبانی_و_روش های_تفسیری