مبانی ستاره شناسی

مبانی ستاره شناسی (کتاب). مبانی ستاره شناسی ( به انگلیسی: Fundamental Astronomy ) ، کتابی است در حوزه نجوم که نویسندگان فنلاندی آن عبارتند از: هانو کارتونن[ ۱] از دانشگاه تورکو؛ پکا کروجر، کارل جان دونر[ ۲] و هیکی اوجا[ ۳] از دانشگاه هلسینکی و مارکو پوتانن[ ۴] از انستیتو ژئودزیک فنلاند. کتاب نخستین بار سال ۱۹۸۴ در هلسینکی به وسیله مؤسسه نجومی اورسا چاپ شد، و پس از آن انتشارات اسپرینگر[ ۵] آن را به انگلیسی منتشر کرد. آخرین ویرایش کتاب ( ویرایش پنجم ) در سال ۲۰۰۷ به چاپ رسید.
کتاب در سال ۱۳۹۱ به وسیله غلامرضا شاه علی[ ۶] به فارسی برگردانده شد و انتشارات شاهچراغ شیراز آن را منتشر کرد. کتاب شامل بیش از ۴۰۰ تصویر و نمودار است و به طور جامع مباحث ستاره شناسی، اخترفیزیک و کیهان شناسی را پوشش می دهد. مقدمه کتاب به قلم نعمت الله ریاضی، استاد فیزیک و کیهان شناسی دانشگاه شیراز و دانشگاه شهید بهشتی است. احمد پوست فروش استاد فیزیک دانشگاه شیراز ویرایش علمی آن را انجام داده است.
کتاب مبانی ستاره شناسی علاوه بر تدریس در سال آخر دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد، به عنوان یکی از منابع اصلی المپیاد نجوم می باشد[ ۷] .
کتاب مبانی ستاره شناسی در بیست و دومین دوره جایزه کتاب فصل، از سوی وزارت ارشاد اسلامی به عنوان کتاب شایسته تقدیر در حوزه علوم خالص شناخته شد[ ۸] .
ویرایش دوم کتاب مبانی ستاره شناسی، ترجمه Fundamental Astronomy 6th ed. 2017 در بهار ۹۸ منتشر شد و نسخه رایگان آن در وبگاه مترجم، غلامرضا شاه علی، قابل دریافت است.
غلامرضا شاه علی پیش از این کتاب، در سال ۱۳۸۹ کتاب برگزیده دیگری را به نام درآمدی بر نجوم و کیهان شناسی ترجمه کرده است.
فصل ۱: درآمد
فصل ۲: نجوم کروی
فصل ۳: رصد و ابزار آن
فصل ۴: مفاهیم نورسنجی و قدرها
فصل ۵: سازوکارهای تابش
فصل ۶: مکانیک سماوی
فصل ۷: منظومه شمسی
فصل ۸: طیف ستاره ای
فصل ۹: ستاره های دوتایی و جرم ستارگان
فصل ۱۰: ساختار ستارگان
فصل ۱۱: تحول ستاره ای
فصل ۱۲: خورشید
فصل ۱۳: ستارگان متغیر
فصل ۱۴: ستارگان فشرده
فصل ۱۵: محیط بین ستاره ای
فصل ۱۶: خوشه ها و جمع های ستاره ای
فصل ۱۷: راه شیری
فصل ۱۸: کهکشانها
فصل ۱۹: کیهان شناسی
فصل ۲۰: اخترزیست شناسی
پیوست الف: ریاضیات