مایع زلاله ای

مایع زلاله ای ( به انگلیسی: Synovial fluid ) یا مایع مفصلی، مایعی است شفاف، به رنگ زرد کم رنگ که توسط سلول های غشاء زلاله ای ( سینوویال ) در مفاصل زلاله ای ترشح می گردد. این مایع که تجزیه شده پلاسما است، دارای خاصیت چسبندگی بوده و حاوی پروتئین و اسید هیالورونیک است.
خاصیت چسبندگی[ ۱] ( ویسکوزیته ) مایع سینوویال بیشتر به علت اسید هیالورونیک است. هرچه حرکت استخوان های مفصل کندتر باشد، چسبندگی مایع افزایش می یابد و در نتیجه مقاومت بیشتری را نسبت به حرکت از خود نشان می دهد و با افزایش سرعت حرکت، چسبندگی و مقاومت مایع سینوویال کاهش می یابد.
پرده داخلی مفصل های زلاله ای مسئول ترشح مایع زلاله ای است. این مایع که دارای اسید هیالورونیک است به طور مرتب از پلاسمای خون محیطی توسط سلول های شبیه فیبروبلاست لایه زلاله ای، بداخل مفصل ترشح و توسط همین پرده مفصلی بازجذب می شود. این مایع به صورت لایه ای چند میکرونی روی غضروف مفصل را می پوشاند و در بین خلل وفرج سطح غضروف پخش می گردد.
مایع زلاله ای از سلول های نوع B غشاء سینوویوم ترشح می شود و دارای اسید هیالورونیک، لوبریسین، پروتئاز و کلاژناز است. این مایع خاصیت سیال غیر نیوتنی دارد
مهم ترین وظایف مایع زلاله ای عبارتنداز:
• تغذیه غضروف مفصلی
• لغزندگی سطح مفصل و در نتیجه کاهش اصطکاک میان آنها
• نقش کمک فنر[ ۲]
• چسبندگی مایع سینوویال باعث مقاومت در برابر نیروی برشی[ ۳] می گردد.
در بیماری های التهابی مفصل که بنام آرتریت خوانده می شوند ترشح مایع زلاله ای افزایش یافته و در مفصل جمع می شود همچنین در ضرب دیدگی ها و آرتروز مقدار مایع افزایش می یابد.