[ویکی فقه] تفسیر موضوعی در سنجش با تفسیر ترتیبی شیوه تفسیری نوظهوری است که در پی کشف نظریه قرآن کریم درباره یک موضوع یا مسئله است.
تفسیر موضوعی عبارت است از: استنباط نظریه قرآن کریم در باب یک موضوع یا مسئله، از طریق جمع آوری و دسته بندی تمام آیات مربوط و استنطاق روش مند آنها؛ خواه آن موضوع یا مسئله از بیرون قرآن کریم شناسایی شده یا برخاسته از مراجعه مستقیم به خود قرآن باشد. تفسیر موضوعی در هدف ، شروع، نقش مفسر و روش با تفسیر ترتیبی متفاوت است. ولیدر مسئله یابی، مطالعه اکتشافی آیات و کشف مدلول مجموع آیات وامدار تفسیر ترتیبی است.
کلید واژه ها
تفسیر موضوعی ، ارکان تفسیر موضوعی ، ماهیت تفسیر موضوعی ، تفاوت تفسیر ترتیبی و موضوعی.
مقدمه
روش تفسیر قرآن کریم در یک نگاه کلی، به دو گونه «ترتیبی» و «موضوعی» تقسیم می شود. در تفسیر موضوعی برخلاف تفسیر ترتیبی - که در آن فهم معنای آیات به صورت انفرادی مد نظر می باشد - هدف مفسر دستیابی به نظریه قرآن کریم درباره یک موضوع یا مسئله است. بازگشت دوباره به قرآن کریم، برای بهره مندی از هدایت آن در ابعاد مختلف زندگی، مطرح شدن پرسش های نوظهور فراروی قرآن پژوهان و نیز بروز افکار و گرایش های جدید در قرن اخیر سبب رشد و گسترش این شیوه تفسیری شده است. یکی از مباحث نظری مهم درباره این شیوه تفسیری شناخت ماهیت آن است. در مقدمه غالب تفاسیر موضوعی و نیز در نگاشته هایی که در خصوص مباحث نظری مربوط به این شیوه تفسیری به منصه ظهور رسیده است، از مفهوم آن سخن گفته شده است. با وجود استقبال شایسته از این روش تفسیری و صورت گرفتن پژوهش های ارزنده درباره آن، ماهیت آن به خوبی تنقیح و تبیین نشده است و در نتیجه برخی نگارش های نابرخوردار از ویژگی های لازم، تفسیر موضوعی نام گرفته (به عنوان نمونه سمیع عاطف در مجلد نخست و دوم «التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم» مفردات قرآن و قسم های قرآن را بررسی کرده است.) یا مباحثی مانند اشباه و نظائر قرآن، مجازات قرآن و اعلام قرآن از سنخ تفسیر موضوعی به شمار آمده اند. با روشن شدن ماهیت تفسیر موضوعی، این روش تفسیری شناخته می شود و با توجه به آن می توان تفاسیر موضوعی را از غیر آن بازشناخت. از این رو، مفهوم شناسی دقیق و تبیین ماهیت تفسیر موضوعی ضروری است. این مقاله می کوشد، با بررسی مفهوم تفسیر موضوعی، بیان مؤلفه های آن و نیز تبیین نسبت آن با تفسیر ترتیبی ماهیت تفسیر موضوعی را شناسایی کند.
مفهوم شناسی تفسیر
...
تفسیر موضوعی عبارت است از: استنباط نظریه قرآن کریم در باب یک موضوع یا مسئله، از طریق جمع آوری و دسته بندی تمام آیات مربوط و استنطاق روش مند آنها؛ خواه آن موضوع یا مسئله از بیرون قرآن کریم شناسایی شده یا برخاسته از مراجعه مستقیم به خود قرآن باشد. تفسیر موضوعی در هدف ، شروع، نقش مفسر و روش با تفسیر ترتیبی متفاوت است. ولیدر مسئله یابی، مطالعه اکتشافی آیات و کشف مدلول مجموع آیات وامدار تفسیر ترتیبی است.
کلید واژه ها
تفسیر موضوعی ، ارکان تفسیر موضوعی ، ماهیت تفسیر موضوعی ، تفاوت تفسیر ترتیبی و موضوعی.
مقدمه
روش تفسیر قرآن کریم در یک نگاه کلی، به دو گونه «ترتیبی» و «موضوعی» تقسیم می شود. در تفسیر موضوعی برخلاف تفسیر ترتیبی - که در آن فهم معنای آیات به صورت انفرادی مد نظر می باشد - هدف مفسر دستیابی به نظریه قرآن کریم درباره یک موضوع یا مسئله است. بازگشت دوباره به قرآن کریم، برای بهره مندی از هدایت آن در ابعاد مختلف زندگی، مطرح شدن پرسش های نوظهور فراروی قرآن پژوهان و نیز بروز افکار و گرایش های جدید در قرن اخیر سبب رشد و گسترش این شیوه تفسیری شده است. یکی از مباحث نظری مهم درباره این شیوه تفسیری شناخت ماهیت آن است. در مقدمه غالب تفاسیر موضوعی و نیز در نگاشته هایی که در خصوص مباحث نظری مربوط به این شیوه تفسیری به منصه ظهور رسیده است، از مفهوم آن سخن گفته شده است. با وجود استقبال شایسته از این روش تفسیری و صورت گرفتن پژوهش های ارزنده درباره آن، ماهیت آن به خوبی تنقیح و تبیین نشده است و در نتیجه برخی نگارش های نابرخوردار از ویژگی های لازم، تفسیر موضوعی نام گرفته (به عنوان نمونه سمیع عاطف در مجلد نخست و دوم «التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم» مفردات قرآن و قسم های قرآن را بررسی کرده است.) یا مباحثی مانند اشباه و نظائر قرآن، مجازات قرآن و اعلام قرآن از سنخ تفسیر موضوعی به شمار آمده اند. با روشن شدن ماهیت تفسیر موضوعی، این روش تفسیری شناخته می شود و با توجه به آن می توان تفاسیر موضوعی را از غیر آن بازشناخت. از این رو، مفهوم شناسی دقیق و تبیین ماهیت تفسیر موضوعی ضروری است. این مقاله می کوشد، با بررسی مفهوم تفسیر موضوعی، بیان مؤلفه های آن و نیز تبیین نسبت آن با تفسیر ترتیبی ماهیت تفسیر موضوعی را شناسایی کند.
مفهوم شناسی تفسیر
...
wikifeqh: ماهیت_تفسیر_موضوعی